شهادت شیخ نمر، نتیجه "دستور پذیری" عربستان از غرب/ شیخ نمر با چه استراتژی، مطالبات مردمی را پیگیری می کرد؟

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- دکتر حمیدرضا مقدم‌فر، کارشناس مسائل استراتژیک و معاون فرهنگی-اجتماعی فرماندهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی است. مقدم‌فر همچنین 4 سال سابقه مدیر عاملی خبرگزاری فارس  را نیز در کارنامه دارد. وی هم اکنون عضو هیأت علمی دانشگاه است و در مسائل سیاسی و بین الملل دارای نظرات دقیق و معتبری است. بر این اساس برای تحلیل وضعیت شیعیان در عربستان و همچنین تبعات به شهادت رساندن اعدام شیخ نمر برای دولت عربستان با وی به گفتگو نشستیم که نتیجه آن در زیر آمده است.

چه تحلیلی در خصوص شهادت شیخ نمر دارید؟

مقام معظم رهبری چند ماه پیش پس از حمله عربستان به یمن فرمودند که حاکمان جدید آل سعود افراد نا پخته و نادان هستند. در این واقعه دردناک اخیر، اوج حماقت و کوته بینی آنها را مشاهده می کنیم. آنها با این کارشان نشان دادند که توانایی تحلیل مسائل را ندارند و تنها تابع دستورات آمریکا و صهیونیست ها هستند و این اقدام آنها ترجمانی از سیاست ها و برنامه های آمریکا در منطقه بود. عربستان سعودی اثبات کرد که که از دایره حرکت عظیم مسلمانان خارج است. از سوی دیگر حدود 15 درصد مردم عربستان شیعه مذهب هستند و این اقدام عربستان و ریخته شدن خون شهید شیخ نمر مقدمه ای برای سرنگونی دولت عربستان خواهد شد.

وضعیت شیعیان در این کشور به چه صورت است و شهید شیخ نمر به چه دلیل به مبارزات مدنی روی آورده بود؟

همان طور که گفتم حدود 15 درصد از مردم عربستان شیعه مذهب هستند و در مناطق شرقی این کشور زندگی می کنند. با وجود اینکه مناطق شرقی عربستان مناطق نفت خیز است و بخش عمده درآمد عربستان از این مناطق حاصل می شود ولی شیعیان عمدتاً از سیاست های تبعیض آمیز و ناعادلانه حکام سعودی رنج می برند. شاید جالب باشد بدانید که در مجلس شورای عربستان، شیعیان تنها 4 نفر نماینده می توانند داشته باشد. اگرچه که این مجالس فرمایشی است و تصمیم گیر اصلی در همه حوزه ها خاندان آل سعود است اما این مسأله نشان می دهد که حکام سعودی چگونه علیه شیعیان قوانین تبعیض آمیز اعمال می کنند. از سوی دیگر شیعیان این کشور نمی توانند مسئولیت های مهم را در این کشور بر عهده بگیرند و عمدتاً در مشاغل سطح پایین مشغول به کار هستند. از نظر نظام آموزشی این کشور نیز شیعیان مجبور هستند که کتاب های آموزشی با اندیشه وهابیت را بیاموزند و حتی در کتب درسی به شیعیان رافضی گفته می شود که آنها مجبورند برای ادامه تحصیل این کتاب ها را مطالعه کنند. بر اساس این شرایط شیخ نمر که فردی عالم در حوزه مسائل دینی بود و از اوایل انقلاب با جریان و نهضت مردمی انقلاب اسلامی آشنایی پیدا کرده بود و از سال 1369 تا 1379 به منظور تحصیل علوم دینی به ایران هجرت کرده بود، پس از بازگشت به عربستان رهبری مطالبات مردمی شیعیان این کشور را از حکام آل سعود بر عهده گرفت و بار ها مورد اذیت و آزار مأموران سعودی قرار گرفت.

شیخ نمر با چه استراتژی، مطالبات مردمی را پیگیری می کرد؟ 

از آنجاییکه شیخ نمر از هوش بالا و بصیرت بالای سیاسی برخوردار بود در مبارزات خود، به هیچ وجه به سمت مبارزات مسلحانه روی نیاورد چون می دانست که دولت عربستان منتظر است که با کوچکترین بهانه کل جنبش شیعیان این کشور را سرکوب کند اما شیخ نمر بارها اعلام کرده بود که به حفظ تمامیت ارضی عربستان پایبند است و مبارزات خود با به شیوه مدنی پیش می برد. از این جهت در دو نوبت قبلی که حکام سعودی شهید شیخ نمر را بازداشت کردند، به دلیل فشار های مختلف مجبور شدند وی را آزاد کنند. از این جهت شیخ نمر بازی را به گونه ای طراحی کرده بود که هر گونه مقابله با وی هزینه سنگینی برای دولت عربستان داشته باشد. همان گونه که می بینیم بعد از شهادت شیخ نمر، برادر ایشان نیز از مردم می خواهد که مراسم تشییع جنازه را به طور مسالمت آمیز برگزار کنند.

خوب آقای دکتر اما به نظر می رسد با همه این تدابیر دولت سعودی اقدام احمقانه ای مرتکب شده است که می تواند هزینه های سنگینی برایش داشته باشد، آیا این اقدام عربستان مسبوق به سابقه بوده است؟

این اقدام در سال های اخیر یک عمل بی سابقه بوده که فردی را به دلیل فقط انتقاد کلامی از حکومت اعدام کند و اتفاقاً همین مسأله نشان می دهد که حاکمان سعودی تصمیم گیرنده اصلی در این واقعه نبوده اند و مسأله اطاعت از اوامر و دستورات صادر شده از بیرون عربستان بوده است. به یقین می توان گفت که این حکم قبل از اینکه از یک دادگاه صعودی صادر شده باشد توسط عناصر صهیونیستی صادر شده است و قبل از اینکه به اجرا گذاشته شود، چراغ سبز آن توسط آمریکا صادر شده است.

همانطور که می دانید این اقدام عربستان، شکاف های اختلاف قومی و مذهبی را در این کشور و جهان اسلام بسیار تشدید می کند، عربستان از این شکاف ها چه سودی می برد؟

رهبری عزیز چندی پیش فرمودند که امروز سناریو دشمن اختلاف اندازی است و دشمن برای پیش برد اهدافش در منطقه به دنبال ایجاد شکاف میان مسلمانان است. از این رو به شهادت رساندن شیخ نمر در پازل اهداف آمریکا می تواند تکمیل کننده سایر قطعات دیگر در سایر کشور های منطقه باشد. همان گونه که در عراق آمریکا تلاش می کند میان اهل تسنن و اهل تشیع از یک طرف و از طرف دیگر میان کرد ها و شیعیان اختلاف اندازی کند یا همان طور که در سوریه بزرگترین جنگ فرقه ای در سالیان اخیر را ایجاد کرده است. پس نباید این اقدام عربستان را از زاویه نگاه عربستان تحلیل کرد و اگر سطح تحلیل را یک مرحله عمیق تر کنیم و نقش این اقدامات را در پازل اقدامات استکبار در منطقه ببینیم متوجه می شویم که این اقدام نیز در راستای همان مسأله قابل ارزیابی است.

آیا به شهادت رساندن شیخ نمر همزمان با اعدام لیستی از تروریست های القاعده می تواند تا حدودی هزینه این کار را برای عربستان کم کند؟

این اقدام عربستان بسیار جاهلانه و مفتضح بود. در حالی عربستان اقدام به همزمانی شهادت شیخ نمر با اعدام عده ای از تروریست های مخالف حکومتش کرد که همه دنیا می دانند شیخ نمر هیچگاه غیر از اظهار مخالفت با سیاست های تبعیض آمیز حکومت اقدام دیگری انجام نداده است. از سوی دیگر افراد تروریستی که دیروز اعدام شدند بعضی از آنها افراد شناخته شده القاعده بودند که به اقدامات خرابکارانه،  بمب گذاری و کشتن انسان ها شهره بودند لذا به نظر نمی رسد که حتی دوستان غربی عربستان نیز بتوانند توجیهی برای به شهادت رساندن شیخ نمر بیابند و این اقدام عربستان توجیهی کودکانه و ساده اندیشانه برای اقدام وحشیانه اش محسوب می شود. 

تبعات این حرکت را در کشور های بحرین و یمن چگونه ارزیابی می کنید؟

این اتفاق کل جهان اسلام را تکان خواهد داد و منجر به حرکت عظیمی علیه جریان متحجر حاکم بر کشور های اسلامی خواهد شد. قطعاً به زودی تبعات این اقدام در بحرین و به طریق اولی در یمن آل سعود را گرفتار خواهد کرد. همان طور که می دانید در حال حاضر نیرو های یمنی به سه استان عربستان اشراف دارند و تلاش های عربستان برای زمین گیر کردن نیرو های مردمی به نتیجه نرسیده است. جنبش انصار الله هم به شدت این اقدام را محکوم کرده است پس به نظر می رسد که عربستان پاسخ این امر را در این منطقه خواهد گرفت. اما مسأله ای که به نظر من مهم تر است، پاسخ سعودی در سرزمین های عربستان توسط مردم این کشور است. عربستان با این اقدام خود همه قواعد پذیرفته شده را زیر پا گذاشت و به نوعی خود را برای همه رسوا کرد به همین دلیل واکنش بدنه مردمی قطعاً پاسخ کوبنده تر و مخرب تر خواهد بود.