پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- مسعود ندافان- اسفند پرماجرایی در راه است؛ اسفند ماهی که نقطه عطفی در تغییرات سیاسی کشور محسوب خواهد شد. آرایش سیاسی کشور پس از انتخابات ریاست‌جمهوری یازدهم با حضور بازیگران جدید در اوج آشفتگی است؛ به نحوی که پیوندهای سیاسی گذشته به مرز انشقاق رسیده است و از سوی دیگر دشمنی‌های سیاسی گذشته به دلیل رقیب مشترک رنگ دوستی گرفته است؛ گویا وقت آن رسیده است که کتاب‌های جریان‌شناسی سیاسی کشور را بازنویسی کرد.

بار دیگر  مرد «ساکت» و «کتوم»  اصلاحات در راس نهاد تصمیم‌ساز انتخاباتی اردوگاه چپ‌نشینان سیاست کشور قرار گرفته است حتی اگر محوریت کارگزاران سازندگی را خدشه‌دار سازد؛ این بار مرد انصراف‌های انتخاباتی خواهان حضور تا انتهای ماراتن رقابت سیاسی است. انتخابات مجلس شورای اسلامی گام اول در تحلیل چشم انداز مناسبات میان حامیان دولت و جریان اصلاحات است؛ آیا پیوند سیاسی اجبارآمیز خرداد 92 پایدار می‌ماند؟ 

از همگرایی شورایی تا آغاز جدایی

فرجام استمرار پروژه انتخاباتی 1392 که محصول همگرایی اصلاح‌طلبان حامی بقاطلبی پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم با اصولگرایانی که مخالف تمدید سبک سیاست‌ورزی احمدی‌نژادی بودند؛ بستگی به نوع تعاملات شورای عالی سیاست‌گذاری اصلاحات با احزاب حامی دولت یازدهم دارد. محمدرضا عارف برای جلوگیری از رخداد تلخ 92 برای وی، وزن سیاسی خود را با افزودن یارانش افزایش داده است اما در همان بدو فعالیت با مخالفت‌های جدی حامیان دولت مواجه شده است.کارگزارانی‌ها که خود را محور فعالیت انتخاباتی اصلاح‌طلبان قلمداد می‌کردند و حالا در هراس از دست دادن جایگاه سیاسی خود در رقابت درون گروهی هستند اولین گام برای مشروعیت‌زدایی از جایگاه عارف را آغاز کردند؛ آنان شورای سیاست گذاری را محصول محدودیت رییس دولت اصلاحات و امری موقتی دانستند و از سوی دیگر شروط جدی برای فعالیت محمدرضا عارف تعیین کردند. گام بعدی را حزب اعتدال و توسعه برداشت، آنان از همان ابتدا شراکت با اصولگرایان همسو با پاستورنشینان را به رقابت ترجیح دادند به نحوی که غلامعلی دهقان سخنگوی حزب اعتدال و توسعه درباره احتمال ائتلاف میان اعتدالیون و اصلاح‌طلبان گفت: «آقای لاری اخیرا اعلام کرده‌اند با طیف لاریجانی رقابت می‌کنم نه شراکت. این در حالی است که ما اعتدالیون معتقدیم باید با طیف آقای لاریجانی به‌جای رقابت شراکت کنیم. به همین دلیل تصمیم گرفتیم که ضمن ستایش حسن‌ظن دوستان شورای هماهنگی و شورای راهبردی اصلاح‌طلبان رسما در ستاد انتخاباتی دوستان اصلاح‌طلب حضور نداشته باشیم»  تا فشارها به محمدرضا عارف جدی تر بشود. تا سرانجام صبر معاون اول دولت اصلاحات پایان یافت؛«کنایه‌ها» به «گلایه‌ها»، «گلایه‌ها» به «هشدارها» مبدل گردد و مرد «کتوم» اصلاحات به صراحت سخن بگوید و در همین راستا اظهار داشت: «توصیه ما به دوستانمان در جریان اعتدال این است که همانگونه که در انتخابات 92 با وحدت و همگرایی موجب پیروزی آقای روحانی شدیم در انتخابات مجلس هم بهتر است با ارائه یک لیست واحد زمینه ساز پیروزی تفکر اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی شویم و تدبیر حکم می کند دوستان جریان اعتدال راه خود را از اصلاح‌طلبان جدا نکنند تا انشالله در انتخابات ریاست جمهوری سال 96 هم با مشکلاتی رو به رو نشویم.» 

بازی دو ستونی حامیان دولت؛ هشدار انتخابات ریاست جمهوری عارف

هشدار محمدرضا عارف را باید در دو محور مورد ارزیابی قرار داد.

1- محل نزاع تقابل: 

هشدار رییس شورای سیاستگذاری اصلاحات نمایانگر این است که «فهم» چگونگی رقابت سیاسی میان جریان اصلاحات و حامیان دولت یازدهم متفاوت است؛ حامیان دولت خواهان آنان که دین خود را به اصولگرایان همسو ادا کنند و «شراکت» را به «رقابت» ترجیح می‌دهند اما اصلاح‌طلبان، این طیف سیاسی را رقیب می‌پندارند که در برخی از رخدادهای سیاسی برای کسب هدفی مشترک به پیوند سیاسی دارند اما این پیوند«تاکتیکی» و «مقطعی» است و اوج محبت اصلاح‌طلبان به اصولگرایان همسو با دولت قبول پیروزی آنان در چند حوزه انتخاباتی مشخص است.

2- سطح هشدار: 

سطح هشدار به بالاترین سطوح رسیده است؛ سطح هشدار محمدرضا عارف نمایانگر تضاد اصلاحات و حامیان دولت در  انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم است. عارف به صراحت به پاستورنشینان هشدار می‌دهد که انتخابات اسفند مقدمه‌ی برای انتخابات ریاست جمهوری دوازدهم است و اگر حامیان دولت نفیر جدایی را در این انتخابات سر بدهند، پاسخ جدی دریافت می‌کنند؛ پاسخی که حجت الاسلام روحانی را از حضور مجدد در پاستور دور خواهد کرد. این سطح هشدار به منزله نشانه گرفتن پاشنه آشیل دولت از سوی اصلاح‌طلبان است. 

اما واکنش حامیان دولت در مقابل این هشدار جدی چگونه است؟ همواره حزب کارگزاران سازندگی و حزب اعتدال و توسعه در مختصات سیاسی کشور، دو بال چپ و راست هاشمی رفسنجانی یاد می‌شوند. شاهین اقبال در انتخابات 92 با حمایت پدرمعنوی حزب کارگزاران سازندگی بر دوش برادر کوچکتر، حزب اعتدال و توسعه، نشست و کارگزارانی‌ها معاونت اولی را کسب کردند؛ به نظر می‌رسدآنان در برابر اصلاح‌طلبان «سیاست دوستونی» را اتخاذ کردند به نحوی که با خروج حزب اعتدال و توسعه فشار به شورای سیاست‌گذاری اصلاحات را افزایش بدهند و در همین راستا حزب کارگزاران سازندگی با چانه‌زنی‌های فشرده و پالس‌های مانند یارگیری از اصولگرایان تلاش برای بازگشت مجدد محوریت کارگزان سازندگی را مهیا سازد. هرچند حامیان دولت در گوشه ذهن خود این نکته را نیز مدنظر دارند که انتخابات مجلس شورای اسلامی بهترین فرصت برای معنادهی به گفتمان اعتدال تلقی می‌شود و حامیان پاستورنشینان با انتشار لیستی مجزا بستر را برای ایجاد مرحله هویت‌سازی مهیا می‌کنند زیرا از این طریق با افزایش وزن سیاسی و کسب سرمایه اجتماعی مستقل از زیر پرچم اصلاحات خارج می‌شوند و از سوی دیگر مرحله عبور از افزایش مطالبات اصلاح‌طلبان کلید می‌زنند؛ اما این بازی «برد-برد» نیست و یک طرف آن بازنده دارد.

عارف مرد 92 نیست!

محمدرضاعارف تغییرکرده است؛ سیاست‌ورزی او همانند انتخابات ریاست‌جمهوری 92 نیست؛ این تغییرات را می‌توان از سطح هشدارش به حامیان دولت درک کرد؛ او دیگر تمایل ندارد که مرد انصرافی انتخاباتی اصلاح‌طلبان برای پیشبرد اهداف کوتاه مدت باشد؛ بنابراین او  پایداری در مقابل رقیب‌های سیاسی خود را در دستورکار قرار داده است که شاید روزگاری «پایداری» جواب بدهد!  از سوی دیگر محمدرضا عارف از منظر هویت اصلاح‌طلبی به انتخابات مجلس شورای اسلامی می نگرد؛ او عدم حضور جدی اصلاح‌طلبان را به منزله حذف عیار هویت اصلاح‌طلبی در سامانه چینش لیست انتخاباتی تلقی می‌کند؛ از منظر وی حذف این معیار «عیار» اصلاح‌طلبی در مقابل «کسب قدرت به هر قیمت» به منزله تعلیق گفتمانی و کمای هنجاری اصلاح‌طلبان است زیرا اصلاح‌طلبانی که تا دیروز برای صیانت از کیان اصلاح‌طلبی حاضر بودند، انتخابات را تحریم کنند حالا سخن از سرلیستی یک اصولگرایی سنتی می‌گویند. محمدرضا عارف تمایل دارد برای اولین بار مرد روزهای سخت باشد. گویا اسفند 1394 پس از دو سال وصلت سیاسی، جدایی اصلاحات از اعتدال رقم خواهد خورد و بار دیگر بر آشفتگی آرایش سیاسی کشور افزوده می‌شود.

انتخابات ریاست جمهوری بازی دولت دین مجلس شورای اسلامی