دستجردی: خبر برکناری‌ام را پیامکی فهمیدم

به گزارش پارس به نقل ازجام جم،

شما پس از ترک وزارت بهداشت، اعلام کردید که مایلید مدتی استراحت کنید و سپس سرکارتان در بیمارستان آرش برگردید، اما کمتر از دو هفته حاضر شدید در خانه بمانید و بسرعت سرکار برگشتید. چرا آنقدر برای برگشتن عجله داشتید؟

من باید کار کنم، اگر کار نکنم انگار زنده نیستم. البته یک هفته استراحت کردم. در این یک هفته توانستم خانواده ام را ببینم. در دوره وزارت، فرصت نمی کردم خواهر و برادرهایم را ببینم و در آن هفته خانه نشینی، یک دل سیر همه شان را دیدم؛ اما یک هفته که گذشت دیگر طاقت نیاوردم، برگشتم سر کار و در اولین روز ملاقات با بیمارانم پس از بازگشت، از ۸ صبح تا ۴ بعدازظهر، در یک روز ۱۱۰ نفر را ویزیت کردم و یک هفته استراحتم تلافی شد.

به شانس معتقدید؟

شانس؟ ! بله.

به نظرتان وزیر بدشانسی نبودید؟

نه! چرا این طور فکر می کنید؟

در دوره وزارت شما، اتفاق های عجیبی در حوزه بهداشت و درمان افتاد. مشکل ارز دارو پیش آمد، قیمت برخی تجهیزات و خدمات پزشکی بالا رفت و چنان با کمبود بودجه مواجه شدید که وزارتخانه حتی در پرداخت حقوق کادر درمانی برخی بیمارستان ها با مشکل مواجه شد.

من بدشانس نبودم. خداوند در من توانایی تحمل همه این مشکلات را دیده است. من همان زمان که وارد وزارت بهداشت شدم ماجرای تقلب در آزمون پزشکی پیش آمد و من فهمیدم که این ماجرا پیشتر هم سابقه داشته است؛ آزمون را ابطال کردم و تشکیلات مرکز سنجش وزارت بهداشت را به کلی تغییر دادم.

بعد هم آنفلوآنزای خوکی آمد و پس از آن هم دچار مشکلات بودجه ای شدیم و خلاصه این که حسابی درگیری داشتیم. به هر حال هر که در این بزم مقرب تر است، جام بلا بیشترش می دهند.

در جلسه معارفه سرپرست جدید وزارت بهداشت، یک صندلی کنار ایشان خالی بود که گفته شد صندلی شماست. چرا جایتان در آن جلسه خالی ماند؟

من عزل شده بودم و کسی که معزول شده نباید صندلی اشغال کند.

برکناری تان چگونه اعلام شد؟

ساعت ۲ و ۱۰ دقیقه پنجشنبه هفتم دی، من در جلسه ای بودم که خبر برکناری خودم را در پیامکی که به تلفن همراهم ارسال شده بود دیدم.

این پیامک از طرف دولت بود؟

خیر، از یکی از سایت های خبری فرستاده شده بود. البته من می دانستم که برکناری من دیر یا زود اتفاق می افتد.

از چه وقت می دانستید؟

سه ماه پس از آن که وارد دولت شدم حدس می زدم که برکنار شوم.

چرا؟

توصیه ها و سفارش هایی وجود داشت که من انجام نمی دادم تا آن سه ماه و نیم آخر که جریان جدی شد.

عجیب است که خبر عزل شما از طریق دولت اعلام نشد؟ !

سیستم پیام رسانی وزارتخانه که اخبار دولتی از طریق آن برای ما ارسال می شد آن روز قطع بود. طبیعی بود و گاهی این سیستم قطع می شد.

بعد از آن که پیامک را دیدید چه کار کردید؟

جلسه را تمام کردم و جلسات دیگرم را که قرار بود تا ساعت ۷ بعدازظهر برگزار شود، لغو کردم. روز بعد هم قرار بود دانشکده پزشکی و ساختمان دارو و غذای رفسنجان را افتتاح کنم که لغوش کردم.

کی وزارتخانه را ترک کردید؟

دقیقا ۲۰ دقیقه پس از آن که پیامک خبر عزلم را خواندم، از وزارتخانه خارج شدم، ساعت ۲ و ۳۵ دقیقه.

اولین اقدامتان پس از لغو جلسات چه بود؟

سیم کارت تلفن همراهم را تحویل دادم. چون جزو وسایلی بود که دولت به عنوان وزیر در اختیارم قرار داده بود.

وسایلتان را هم در همان ۲۰ دقیقه جمع کردید؟

چون از پیش می دانستم که سرانجام این اتفاق می افتد وسایلم را از پیش جمع کرده بودم و کنار گذاشته بودم.

وسایلتان چند کارتن شده بود؟

دو یا سه کارتن.

در آن کارتن ها چه بود؟

کتاب… فقط کتاب بود. پژوهش هایی بود که خودمان انجام داده بودیم، مثل نقشه تحول نظام سلامت، نقشه جامع علمی دانشگاه های علوم پزشکی کشور و وزارت بهداشت و بررسی های جمعیت شناسی کشور.

از لوازم شخصی تان چه چیزهایی را برداشتید؟

لوازم شخصی در وزارتخانه نداشتم. ما سبکبار آمدیم، سبکبار رفتیم. آدم اگر سبکبار بیاید، سبکبار هم می تواند برود.

اما لزوما این گونه نیست خانم دکتر… .

اما خوشبختانه من، سبکبار برگشتم.

شما به عنوان وزیر درآمد بیشتری داشتید یا جراح و متخصص زنان؟

مسلما به عنوان جراح و متخصص زنان. اصلا قابل مقایسه نیست.

برایم جالب است که شما برخی جزئیات را از گذشته به خاطر می آورید. برای مثال دقیقا یادتان هست که پیامک خبر عزلتان چه وقت رسید یا شما کی از وزارتخانه خارج شدید. کارهایی که پس از ۲ و ۳۵ دقیقه در هفتم دی انجام دادید هم آنقدر دقیق یادتان مانده است.

اداره تقریبا خالی شده بود. به پارکینگ رفتم و آقای دکتر محققی، معاون آموزشی وزارتخانه با چشم گریان آمدند. آنها هم از طریق پیامک با خبر شده بودند. گفتم: « ناراحت نباشید. الخیر فی ما وقع. »

چون سیم کارت وزارتخانه را پس داده بودم دیگر از سیم کارت خودم استفاده می کردم و خیلی ها به آن شماره زنگ می زدند و ابراز ناراحتی می کردند که حالا چه کنیم. به خانه که رسیدم دخترها و شوهرم به خانه آمدند و ابراز شادی کردند. در ساعت های بعد هم بستگان و آشنایان با گل و شیرینی به خانه ام آمدند و تبریک گفتند.

چرا خانواده تان خوشحال بودند؟

در دوره وزارت بویژه در ماه های آخر، من تقریبا خانواده را رها کرده بودم، چون کارم بسیار سنگین بود و ارتباطم با اعضای خانواده بسیار کم شده بود.

معمولا چند ساعت کار می کردید؟

از ساعت ۷ ۶ صبح تا ۱۲ ۱۱ شب سر کار بودم و چند باری هم که از نیمه شب گذشت دیدم رفتنم به خانه فایده ای ندارد؛ چون چیزی به صبح نمانده بود و باید باز برمی گشتم وزارتخانه، این شد که همان جا خوابیدم.

در مجموع چند شب در وزارتخانه خوابیدید؟

سه شب.

همسرتان چه کاره است؟

دندانپزشک و عضو هیات علمی دانشگاه.

او از این همه ماندنتان در وزارتخانه اشکال نمی گرفت؟

من از زمان ازدواج، شرط کردم که اجازه بدهند فعالیت های اجتماعی داشته باشم و ایشان هم گفتند از نظرشان خیلی هم خوب است که من به مردم خدمت کنم. خب! حرف مرد یکی است.

همسرتان از ابتدا با وزیر شدنتان موافق بود؟

راستش نه. من درباره وزیر شدنم با ایشان، دخترهایم، برادرم و یک سری از آشنایان مشورت کردم. هیچ کدام موافق نبودند.

وقتی خبر برکناری تان را شنیدید گریه هم کردید؟

من آنقدر سختی کشیده بودم که تقریبا در همه نمازهایم در سجده آخر گریه می کردم و از خدا می خواستم مرا خلاص کند.

چرا با وجود آن شرایط دشوار، استعفا نمی کردید؟

نمی خواستم از زیر بار مسئولیت شانه خالی کنم. اگر استعفا می کردم باب سوءاستفاده باز می شد تا منتقدانی بگویند که به زنان نمی شود وظیفه مهمی سپرد، چون وسط کار، شانه خالی می کنند.

شما روز وزیر شدنتان را هم به خوبی روزی که وزارتخانه را ترک کردید به یاد می آورید؟

من رئیس دانشگاه بین المللی کیش بودم. یک روز از من خواستند به نهاد ریاست جمهوری بروم. خیال کردم شاید می خواهند مشاور امور زنان شوم، اما گفتند که برای وزارت برگزیده شده ام.

همان طور که گفتم همه اعضای خانواده با این مساله مخالف بودند. البته برادر بزرگ ترم با وجود مخالفت گفتند شاید بهتر باشد بیشتر درباره اش فکر کنم، اما من به دو علت قبول کردم؛ اول این که حس کردم خدا راضی نیست در حالی که توانایی انجام مسئولیت و خدمت به مردم را دارم از آن شانه خالی کنم و دوم این که نگران بودم با رد مسئولیت این طور برداشت شود که جامعه زنان مسئولیت پذیر نیست و از عهده وظایف مهم مانند وزارت بر نمی آید.

هنوز هم بیماران، شما را به عنوان وزیر سابق بهداشت می شناسند یا موضوع از خاطرشان رفته است؟

مردم واقعا به من لطف دارند. احساس شان توامان است. می گویند هم خوشحالند که من برگشته ام و طبابت می کنم و هم ناراحت که از وزارتخانه رفته ام.

مردم در زمان وزارتم هم به من لطف داشتند و آن روزها هر جا که برای سرکشی و بازدید می رفتم، بیماران، بویژه خانم ها، می گفتند دعایم می کنند و من همیشه در جلسات شورای معاونان به آنها دلگرمی می دادم که بدانند در حلقه دعای مردم ایران بخصوص زنان هستند.

مشکلات سلامت زنان به علل گوناگونی از مردان بیشتر است و آمارها گواه آن است که زنان ایرانی حتی بیشتر از متوسط جهانی به بیماری هایی چون پوکی استخوان و انواع سرطان ها مبتلا می شوند. شاید حضور شما به عنوان یک زن، برای آنها دلگرمی بود تا باور کنند شرایط شان را درک می کنید. این طور نیست؟

با نظر شما موافقم. نیمی از پزشکان، ۹۰ درصد پرستاران و ۶۰ درصد کارکنان حوزه سلامت در کشورمان زن هستند و نیمی از جمعیت کشور هم زن هستند و این جمعیت مسئولیت مراقبت از سلامت خانواده را نیز بر عهده دارد؛ بنابراین به نظرم حوزه بهداشت و درمان، با زنان زیاد سر و کار دارد.

البته، در کشور ما همیشه تصور عرفی نادرست این بوده است که وزیر باید مرد باشد و حتی کلمه « دولتمرد» هم ریشه در همین باور دارد، اما با وجود این باور عرفی، مردم شما را پسندیدند و در حافظه شان ماندگار شدید.

آنها لطف دارند، اما به طور کلی فکر می کنم معنای آن باور عرفی چیز دیگری است. خیلی وقت ها که ما کلمه مرد را به کار می بریم منظورمان جنس مذکر نیست. منظورمان مزین بودن یک فرد به صفاتی چون مقاومت، معرفت و جوانمردی است. این صفت در بسیاری از زنان هم وجود دارد.

وزارت، بار سنگینی است و زنان ما ثابت کرده اند قدرت و توانایی قبول مسئولیت های سنگین را دارند و همین حالا هم بسیاری از زنان وظایف بسیار مهمی را در کشور به عهده دارند و من امیدوارم نمونه ای موفق در این حوزه بوده باشم.

با این اوصاف، به سمت جدید دولتی فکر می کنید؟

فعلا نه، اما در آینده مسلما از خدمت به مردم خوشحال می شوم.

ممکن است زمانی تصمیم بگیرید رئیس جمهور شوید؟

نه، هرگز.

چرا اینقدر محکم نه گفتید؟

ریاست جمهوری مسئولیت بسیار سنگینی است. مسئولیت یک وزارتخانه، شب خواب را از من گرفته بود تا چه رسد به ۱۷ وزارتخانه و کنترل سیاست داخلی و خارجی.

شما از معدود زنان مسئول در سه دهه اخیر هستید که تقریبا همه اقشار جامعه شما را می شناسند. فکر می کنید علت این محبوبیت چیست؟

فکر می کنم توفیق الهی با من همراه بوده است و توانسته ام خدماتی به مردم ارائه دهم که مورد قبولشان بوده است. به هر حال من تنها وزیر زن در سه دهه گذشته بوده ام و مردم ما هم جایگاه ویژه ای برای زنان قائلند و به همین علت مرا به خاطر سپرده اند.

شایعه ای هست که شما در جبهه حضور داشته اید. خودتان هم شنیده اید؟

نه، نشنیده بودم. من در دوران دانشجویی بسیار مشتاق جبهه رفتن بودم و دو بار به مناطق جنگی سر زدم، اما مرا به بیمارستان های داخل شهر می بردند؛ چون به طور کلی خانم ها را به خط مقدم راه نمی دادند.

شایعه دیگر این است که سهمیه ویژه ای برای ورود به دوره تخصص داشته اید.

من هرگز از سهمیه استفاده نکرده ام. جهشی درس خواندم و در شانزده سالگی و در سال های پیش از انقلاب کنکور دادم و در همه سال های تحصیلی ام پیش از دانشگاه شاگرد ممتاز بودم. در کنکور نفر نود و یکم شدم و در آن سال باید به طور جداگانه به دانشگاه ها درخواست می دادیم که من نفر هفتم دانشگاه تهران شدم. در دانشگاه هم جزو دانشجویان ممتاز بودم و آنجا هم از سهمیه ای استفاده نکردم.

آخرین باری که گریه کردید کی بود؟

آخرین بار… من زیاد گریه می کنم. فیلم ها و کتاب ها می توانند مرا به گریه بیندازند. آخرین بار همین تازگی ها بود که سریال هانیکو را دیدم و خواهر هانیکو بیماری بری بری گرفت، من خیلی گریه کردم. هر بار که برای پدر و مادرم سر نماز دعا می کنم هم گریه ام می گیرد.

تا به حال برای بیماران هم گریه کرده اید؟

خیلی… خیلی… برای بیمارانی که سرطانی هستند و بویژه کسانی که استطاعت مالی ندارند.

آخرین باری که از ته دل خندیدید کی بود؟

همین امروز صبح. یکی از همکاران پیامک بامزه ای گرفت که همین حالا هم یادش می افتم خنده ام می گیرد.

تا به حال پیش آمده است از جیب خودتان برای درمان بیماری هزینه کنید؟

من برای همه بیمارانم صدقه می گذارم و اگر بیماری استطاعت مالی نداشته باشد این کار را می کنم. می خواهم برایتان خاطره ای دور از کودکی ام تعریف کنم. پدر من پزشک عمومی بود و به آینده من خیلی امید داشت. او همیشه از جیب خودش برای درمان بیماران بی بضاعتش هزینه می کرد.

اشتیاقش برای یاری محرومان در حدی بود که ما به منطقه محرومی در پیشوای ورامین رفته بودیم و کلون در خانه مان در همه ساعت های شبانه روز به صدا در می آمد و پدرم را برای ویزیت بیمارانشان می خواستند.

خانه ما در منطقه ای بشدت محروم بود، اما حسنی هم داشت. ما شب های تابستان روی سقف خشتی خانه می خوابیدیم. نردبان چوبی لق لقی داشتیم که واقعا از آن می ترسیدم، اما با بیم و امید از آن بالا می رفتم تا روی بام خشتی بنشینم و ستاره ها را تماشا کنم. پدرمان خیلی از آن شب ها درباره آینده ام با من گفت وگو می کرد.

او از همان دوران به من یاد داد که وظیفه دارم به مردم خدمت کنم و حقی بر گردنم است که نمی توانم از زیر بارش شانه خالی کنم. از آن وقت هم تصمیم گرفتم مثل او پزشک شوم و حتی در روزهای پایانی عمرش به من گفت: « روزی یک بیمار را رایگان ویزیت کن تا ثوابش به من برسد» .

خاطرات روزانه تان را می نویسید؟

نه، متاسفانه و این یکی از اشتباه های زندگی ام بوده است.

در دوره وزارت هم بیماران را ویزیت می کردید؟

نه، واقعا گرفتار بودم، اما دلم پر می زد برای اتاق عمل، بخصوص آن وقت هایی که برای افتتاح بیمارستان ها می رفتم.

شما جراح صاحب نامی هستید و پیش از آن که وزیر شوید من وصف جراحی های حرفه ای تان را شنیده بودم. خاطرتان هست تا به حال چند جراحی انجام داده اید؟

به اندازه موهای سرم… اصلا شمردنی نیست. فقط فکرش را بکنید که من در انتهای سال سوم رزیدنتی، ۳۰۰ عمل سرازین کرده بودم و تازه، سزارین فقط یکی از جراحی های حوزه کاری من است و ده ها عمل جراحی دیگر هم وجود دارد.

هیچ وقت آرزو کرده اید طبابت را کنار بگذارید و خانه دار شوید؟

آرزویم این است که مدتی را فقط استراحت کنم، اما ممکن نیست، چون کارهای زیادی هست که باید انجام بدهم. یادم می آید در دوره رزیدنتی، از ساعت ۶ صبح به بخش زنان سر می زدیم. همیشه می گفتم خوش به حالشان که همه روز را خوابیده اند.

چند سال بعد، در دوره بارداری اولم، پزشک به من استراحت مطلق داد. همه مدت خوابیده بودم و می گفتم: « خدایا! توبه کردم… » در بارداری دوم، دیگر استراحت مطلق نداشتم و تا وقتی درد زایمان شروع شد در بیمارستان بیمار ویزیت می کردم.

لذتبخش ترین دوره زندگی تان که دوست دارید یک بار دیگر به آن برگردید کی است؟

همه زندگی من زیباست و راضی ام.

یعنی اگر به گذشته برگردید باز هم همین مسیر را طی می کنید؟

بله، مسلما.

پس باز هم وزیر می شوید؟

در این دوره؟ نه! خوبی دوره وزارت این بود که من خیلی به مردم نزدیک بودم. گاهی در یک هفته، سه بار به شهرستان ها می رفتم و مستقیما با مردم گفت وگو می کردم.

خانم دکتر، کار نیمه تمامی هست که باعث شود گاهی آرزوکنید کاش به وزارتخانه برمی گشتید و تمامش می کردید؟

طرح پزشک خانواده. خیلی دلم می خواست این طرح را به سرانجام برسانم. علاوه بر آن سند آمایش سرزمین برای توسعه آموزش عالی کشور را هم رونمایی کرده بودیم و نقشه تحول نظام سلامت و نقشه جامع علمی وزارت بهداشت را هم تصویب کردیم، اما اجرای این سندها بسیار مهم است که متاسفانه فرصت نشد تمامش کنم.

روزی چند ساعت مطالعه می کنید؟

به طور متوسط روزی دو سه ساعت مطالعه علمی و ادبی دارم. مطالعه علمی در حوزه کتاب های تخصصی رشته ام است، چون من در بیمارستان برای دانشجویان تدریس می کنم و باید خودم را به روز نگه دارم و مطالعه ادبی ام هم انواع کتاب های شعر و داستان است.

این روزها کدام کتاب ادبی را مطالعه می کنید؟

یکی از دوستان برایم دیوان پروین اعتصامی و شعرهای سهراب سپهری را آورده است، شب ها حتما باید یک شعر بخوانم و بعد بخوابم. همزمان برای هفتمین بار، خواندن کتاب جنگ و صلح را شروع کرده ام. اعتراف می کنم که عاشق ادبیاتم و مسلما اگر پزشک نمی شدم، ادیب می شدم.

چه میزان از آن دو سه ساعت، به خواندن روزنامه ها اختصاص دارد؟ من حدس می زنم شما زیاد روزنامه می خوانید، چون زمانی که تلفنی با شما گفت وگو می کردم گزارش های مرا به یاد می آوردید.

حساب روزنامه ها از آن ساعت مطالعاتی جداست. من هر روز چند روزنامه را کامل می خوانم و جام جم هم جزو آنهاست.

خاطره های خوش، دغدغه های شیرین

بهترین خاطره اش از شبی است که سرزده به بیمارستان دکتر شریعتی رفت. از افتتاح اورژانس بیمارستان مدتی می گذشت، تا مطمئن شود که اجرای طرح ساماندهی اورژانس های بیمارستانی بدرستی پیش می رود.

وحید دستجردی تعریف می کند: همه بیماران، بجز یک نفر که می گفت تخت اورژانس دیر برایش خالی شده است، خیلی راضی بودند. دیر خالی شدن تخت با توجه به فراوانی بیماران طبیعی بود، بنابراین می شد نتیجه گرفت که تقریبا همه بیماران از خدمات اورژانس رضایت دارند و این باعث شد از صمیم قلب احساس شادی کنم.

وزیر بهداشت سابق در دوران وزارتش بارها در گفت وگوهای رسانه ای اعلام کرده بود که بخش عمده ای از داروهای مورد نیاز کشور در داخل تولید می شود، با این حال تحولات نرخ ارز و تاثیرگذاری آن بر قیمت دارو و نایاب شدن برخی انواع داروها، نشان می دهد صنعت دارویی کشور به خارج وابسته است که ظاهرا با توضیحات مسئولان درباره خودکفایی ایران برای تولید دارو تضاد دارد. اما توضیحات وحید دستجردی این تناقض را برطرف می کند. او می گوید: ایران ۵/۹۶ درصد داروها را در داخل تولید می کند و کمتر از ۴ درصد داروها از خارج وارد کشور می شود. این داروها بشدت گران است و ۴۰ درصد پولی که در چرخه دارویی کشور است، صرف خرید آن ۴ درصد می شود. نکته دیگر این است که ۵۵ درصد مواد اولیه داروهای تولید داخل نیز از خارج وارد کشور می شود، بنابراین نظام سلامت برای تامین همه این کسری ها، به خارج از کشور وابسته است.

وزارت بهداشت برای رفع این نیاز با همکاری معاون علمی و فناوری رئیس جمهور به جامعه علمی کشور اعلام کرد که به چه نوع داروهای جدیدی احتیاج دارد و قول داد به کسانی که بتوانند آن داروها را تولید کنند وام داده شود. این شد که شیمیدان ها و داروسازهای ایرانی دست به کار شدند و ۱۱۲ قلم داروی جدید ساختند که هر یک می تواند جایگزین مشابه کمیاب خارجی اش شود و قرار بود امسال هم ده قلم داروی جدید در دهه فجر رونمایی شود که هنوز نشده است.

خاطره های تلخ، دلمشغولی ها

تلخ ترین خاطره وحید دستجردی، دریافت پیامک عزلش نیست، بلکه تقلایش برای دریافت ارز داروست. به گفته خودش، او و همکارانش از سال ۹۰، مساله تخصیص ۵ / ۲ میلیارد دلار ارز دارو را پیگیری کردند، اما تا شهریور سال ۹۱ فقط ۴۳ میلیون دلار به شرکت های دارویی پرداخت شد.

این مشکل باعث شد در شش ماهه نخست سال ۹۱، تولید دارو در کشور بسیار کم و انبارهای ذخیره دارو، خالی شود. وزارت بهداشتی ها از شهریور، پیگیری شان را برای دریافت ارز دارو افزایش دادند و سعی کردند از روش های دیگری بجز روش های رسمی ارز دارو را تامین کنند. برای نمونه وزارت بهداشت با وزارت نفت به توافق رسید تا بخشی از ارز دارو را مستقیما از محل فروش نفت تامین کنند و با این تلاش ها از شهریور تا دی، موفق شدند یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار از ارز دارو را بگیرند.

وحید دستجردی حالا به بیمارستانی برگشته است که به قول خودش، بسیاری از بیمارانش به سخت ترین مرحله درمان رسیده اند و از همه جا « مانده و رانده» شده اند. این بیماران که معمولا مبتلا به سرطان های زنانه هستند، هزینه های درمانی بسیار سنگینی دارند و با افزایش قیمت داروهایشان بویژه در ماه های اخیر، توان مالی شان را برای ادامه درمان از دست داده اند.

بزرگ ترین دلنگرانی وزیر پیشین بهداشت این است که ارز مرجع دارو حذف شود و این یعنی مردم در چنان شرایطی ناچار می شوند هزینه های دارو را بتنهایی بپردازند. هم اکنون بیش از ۶۵ درصد هزینه های درمان مستقیم و غیرمستقیم از سوی مردم پرداخت می شود که ۳۰ درصد این هزینه ها مربوط به داروست و اگر ارز مرجع حذف شود سهم پرداختی مردم از دارو دو سه برابر می شود و بنابر این هزینه های پرداختی مردم چند برابر می شود، در حالی که براساس برنامه پنجم توسعه، دولت وظیفه دارد سهم پرداختی مردم از هزینه های درمان را به کمتر از ۳۰ درصد کاهش دهد.