عمق فاجعه منا آن‌قدر زیاد بود که رسانه‌های عربی نتوانستند برای ایجاد انحراف در افکار عمومی موفق عمل کنند. هر چند با هزینه‌هایی که سعودی‌ها کردند تلاش داشتند تا حدی در این زمینه اثرگذار باشند، اما بازگشت حجاج به کشورهای خود و بازگو کردن ابعاد این فاجعه نمی‌گذارد این ماجرا و زوایای آن فراموش شود.

نکته مهم در این موضوع برخورد هماهنگ رسانه‌های خارجی برای نادیده گرفتن این ماجرا بود. آنها برای موضوعات بسیار کوچک‌تر و دارای اهمیت کمتر سروصدای رسانه‌ای راه می‌اندازند و پای مسائل حقوق بشری را پیش می‌کشند، اما هنوز درباره این موضوع سکوت کرده‌اند و آدرس اشتباه می‌دهند. اتفاقی که افتاد به بی‌کفایتی حکام و برنامه‌ریزان کشور عربستان و برنامه حج برمی‌گردد، اما هیچ‌کدام از رسانه‌های خارجی به اصل موضوع نپرداختند و برنامه‌ای هم برای شفاف‌سازی درخصوص ابعاد فاجعه نداشتند. روشن است زمانی که مدیریت رسانه‌های خارجی دست صهیونیست‌ها باشد هرگز نمی‌خواهند موضوعاتی که مربوط به جهان اسلام و حقوق مسلمانان می‌شود را مطرح و برجسته‌سازی کنند.

در این چند هفته که از فاجعه منا می‌گذرد، اخبار برگزیده در روزنامه‌ها و خبرگزاری‌های مختلف بین‌المللی به سمت موضوعاتی رفت که از اهمیت خبری کمتری نسبت به فاجعه منا برخوردار بود. این مقطع امتحان بسیار خوبی بود تا درک کنیم رسانه چه جایگاه مهمی دارد و می‌تواند مسائل دست چندم را به موضوع اصلی تبدیل کند و برعکس برخی موضوعات را از صدر دغدغه‌های افکار عمومی خارج سازد. اتفاقی که در آن چند هزار نفر جان خود را از دست دادند، این قابلیت را داشت که به صدر اخبار جهان بیاید در حالی که کمتر اثری در اخبار برگزیده از آن دیده شد.

رسانه‌های بین‌المللی تقریبا هیچ تحلیلی از این فاجعه کار نکردند و تلاش آنها به نوعی برای پوشاندن این اتفاق بزرگ برنامه‌ریزی شده بود. البته به نظرم نقش عربستان را در این میان نباید نادیده بگیریم زیرا تمام تلاش خود را کردند تا این فاجعه به موضوع اصلی رسانه‌ها و خبرگزاری‌های خارجی تبدیل نشود.

به نظر می‌رسد حکام عربستان با هزینه‌ای که کرده بودند همه رسانه‌های خارجی را ساکت کردند و حتی کشورهای دیگری که در این فاجعه هموطنانشان کشته شدند، نیز سکوت خود را نشکستند و این تعجب‌برانگیز بود. این چیزی نیست جز نفوذ عربستان برای جلوگیری از پوشش خبری ابعاد فاجعه منا و سعودی‌ها طوری اظهارنظر کردند که مسئولیت این فاجعه را به دوش ایرانی‌ها بیندازند. آنها آدرس اشتباه می‌دادند تا مساله به یک موضوع ایرانی - عربی تبدیل شود. درباره این موضوع بیش از اینها باید کار شود و عمق فاجعه منا باید همچنان مورد بررسی رسانه‌های ما قرارگیرد. به این سادگی‌ها نباید از این موضوع دست برداشت تا عربستان مسئولیت خود را بپذیرد و عذرخواهی کند. باید همه تلاش خود را پس از بازگشت حجاج برای توجه سران کشورهای اسلامی و واکنش اثرگذار نسبت به این موضوع انجام دهند.

کنگره عظیم حج برنامه‌ای است که هرساله انجام می‌شود و ما باید راهکار‌هایی پیدا کنیم تا در سال‌های آینده با چنین اتفاقاتی روبه‌رو نباشیم.

* مدیرعامل خبرگزاری تسنیم

پوشش حقوق رسانه عربستان کشورهای اسلامی