پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- امید ادیب- پوشش خبری فاجعه منا یکی از گردنه هایی بود که می‌توان با بررسی نحوه انعکاس آن در رسانه های فارسی زبان خارجی به نکات قابل تأملی رسید.دوم مهر ماه جاری به دلیل نامعلومی راه حاجیان در مسیر رمی جمرات بسته شد و هزاران حاجی روی هم می ریزند، مأموران سعودی تا حداقل 3 ساعت بعد تنها به تماشای مصدومانی می پردازند که زیر دست و پا در حال جان دادن هستند. ضمن این که از کمک رسانی سایر حجاج هم خودداری می کنند. 

در این بین فجایع دیگری هم رخ می دهد؛ از جمله این که پس از حدود 3 ساعت به بهانه نجات برخی مصدومان، با چکمه های خود از روی انبوه افراد روی هم ریخته رد می شوند، بعضاً تا 2 روز از انتقال اجساد به سردخانه و بستری کردن مصدومان در بیمارستان خودداری می کنند و حتی به جز ایران حاضر به تحویل اجساد به کشور دیگری نمی شوند.در این بین عملکرد بخش فارسی بنگاه سخن پراکنی دولتی بی بی سی، به گونه ای بود که اعتراض مخاطبان این رسانه روز به روز بیشتر شد. 

بخش فارسی بنگاه سخن پراکنی دولتی بی بی سی‌در روز اول فاجعه و با آنکه مشخص بود حداقل چندصدنفر در این حادثه کشته شده اند، این خبر را در لایه های دوم و سوم اهمیت قرار داد. حتی یکی از خبرنگار ان این شبکه در گزارشی با یادآوری خاطرات خود از حضور در مراسم 6 سال پیش در حج مدعی شد نمی‌توان دولت سعودی را در این حادثه مقصر دانست. یک روز بعد که بازتاب این فاجعه در سطح رسانه های جهانی به طور جدی منعکس شد این شبکه با یک «استاد دانشگاه وهابی» گفتگو کرد تا علت حادثه را جویا شود که وی بر «حرکت معکوس حجاج ایرانی و شعار لبیک یا حسین» به عنوان علت حادثه تأکید کرد!

مصاحبه ای که با توجه به جایگاه فرد مصاحبه شونده که هیچ سمت رسمی در این ارتباط ندارد و همچنین ادعای بزرگ و گزافی که مطرح کرد جای سوال دارد. جالب آن که این مصاحبه در چند نوبت و در قالب گزارش هایی از این شبکه پخش شد.بی بی سی عربی نیز از عنوان «حادثه التدافع بمنا» به معنای حادثه به هم خوردن حجاج در منا برای پوشش این فاجعه یاد کرد. این شبکه همچنین اصرار خاصی به تأیید آمار مضحک کشور سعودی از تلفات حادثه داشته و تعمداً چشم بر ده ها دلیل متقن که نشان دهنده دروغ بودن آمار 700 نفری عربستان است، می‌بندد. 

بازنشر پررنگ اخبار ضدایرانی رسانه های عربی مانند خبر هشتگ «ایران حجاج را می کشد» یا مانور بر اظهارات متعدد وزیر خارجه سعودی هم دیگر محورهای بی بی سی در پوشش خبر فاجعه منا بود. این پوشش جهت دار به گونه ای بود که اعتراض مخاطبان این رسانه هم بلند شد. بنابراین 12 مهر مجری این شبکه پس از خواندن کامنت ها و نظرات اعتراض آمیز بینندگان ایرانی از یکی از سردبیران بی بی سی در این باره توضیح خواست و او دلیل نحوه انتشار اخبار منا در بی بی سی و طرفداری از عربستان را «عدم دسترسی مستقیم خبری بی بی سی فارسی به صحنه وقوع فاجعه و عدم دسترسی به منابع مختلف خبری» عنوان کرد. این در حالی است که بسیاری دیگر از رسانه های جهانی پوشش مستقیم و به نقل از منابع خبری خود از این فاجعه داشتند همچنین سیل حجاجی که از حج باز می گشتند و مسئولان حج کشورهای اسلامی، حداقل منابعی بود که برای بررسی علل و ابعاد حادثه می شد به آنها رجوع کرد.

البته از رسانه ای که با مالیات مردم انگلیس و البته بخشی از بودجه وزارت خارجه این کشور گذران می کند انتظار خیر رساندن نیست اما این رسانه مدعی اخلاق حرفه‌ای و بی طرفی، اگر در راهپیمایی 22 بهمن یا حتی یک راهپیمایی ترتیب داده شده از سوی معترضان به سیاست  های جمهوری اسلامی، مسیری بسته می شد و تنها یک نفر کشته می شد، آیا باز هم از کمبود منابع سخن می گفت یا این که مانند ماجرای ندا آقا سلطان در سال 88، ماه ها سرخط اخبار اصلی این رسانه، روایت شاهدان عینی از حواشی حادثه و علل و ابعاد آن بود؟

استاد دانشگاه بی بی سی پوشش رسانه مصاحبه