ایران؛ عامل نزدیکی روسیه به سوریه

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- مصطفی طاهری- مواضع اخیر روسیه در منطقه و ورود نظامی اش به سوریه و حمایت از دولت اسد، با چه هدفی صورت می گیرد و آیا رفتار روسیه در رابطه با این کشور تغییر کرده است؟ این سوالی است که این روزها ذهن بسیاری از تحلیلگران مسائل منطقه را به خود درگیر کرده، برای پاسخگویی به این پرسش باید چند ملاحظه را مدنظر داشت؛

1 - روسیه درمدت شکل گیری اعتراضات و ناآرامی ها در سوریه و ورود جریان های تکفیری و تروریستی به این کشور جزو حامیان این دولت بود. اوج این حمایت ها را می توان در ماجرای وتوی قطعنامه شورای امنیت در سال 2011 دید که با مخالفت روسیه ناکام ماند. قطعنامه ای که قصد داشت با تشدید تحریم ها علیه دولت اسد، پس از مدتی اجازه ورود نظامی قدرت های غربی به این کشور را نیز صادر کند.

2 - «جریان های تکفیری» با توجه به ماهیت آن ها، پس از تشکیل، قابلیت «کنترل» و «مدیریت» را ندارند. روسیه نیز به دلیل «مجاورت» با سوریه که تبدیل به کانون مرکزی جریان های تکفیری در منطقه شده است، حضور تعداد زیادی از چچنی ها و روسی های تکفیری در این کشور، خطری بالقوه برای روسیه است. این موضوع ضرورت مقابله با جریان های تکفیری، تروریستی را برای روسیه دوچندان می کند. اقدامات اخیر این کشور برای ترویج و تبلیغ قرائتی خاص از اسلام که با قرائت سلفی و تکفیری فاصله داشته باشد نیز به نوعی تأیید کننده این نگرانی در میان سیاستمداران روسی است.

3 - در چند سال اخیر مناسبات قدرت و بلوک بندی های گذشته دستخوش تغییر شده است. روسیه البته با اندکی تأخیر پس از غرب وارد این میدان شده و قصد دارد هم پیمانانی برای خود در منطقه بیابد یا حداقل هم پیمانان خود را حفظ کند. به همین دلیل حضور و حمایت خود رادر حمایت از این کشور پررنگ تر کرد.

4 - اما این حضور بدون داشتن روابطی استراتژیک با متحد اصلی سوریه یعنی ایران غیر ممکن است. روسیه به دلایل مختلف به ایران نیاز دارد. فارغ از وجود بازاری مناسب در ایران، روسیه به خوبی می داند در آینده ای نه چندان دور و به دلیل «وجود ذخایر گازی گسترده در ایران» و «تمایل اروپا برای خرید گاز ایران» و همچنین باتوجه به «تیرگی روابط روسیه و اروپا» ، ایران به یکی از اثرگذارترین کشورهای جهان در حوزه انرژی تبدیل خواهدشد و روسیه بدون هماهنگی با ایران نمی تواند این بازار را به راحتی مدیریت کند. گذشته از آن ماجرای اوکراین نقشی اساسی در تعیین رویکرد کنونی کرملین درباره بلوک بندی ها و یارگیری های سیاسی در حوزه بین الملل داشت. 

به نظر می رسد روسیه این بار به سمت نوعی احیای دوران«صلح مسلح»اما با ابزارهای دیپلماتیک و اقتصادی پیش می رود تا در توازن حاصل از آن بهتر بتواند منافع خود را تأمین کند.با این تحلیل ایران می تواند از «فرصت های به وجود آمده از این نیاز» برای تأمین منافع داخلی و بین المللی خود در عرصه های مختلف استفاده زیادی بکند.