ارائه طرح کری به ظریف درباره سوریه چه معنایی دارد؟/ گام نخست امریکا برای نفوذ پس از برجام
مسئله‌ای که در نهایت به نوعی تبدیل به الگویی برای دستگاه‌های تصمیم‌گیر شده و محاسبات ایران را برای مقابله با پدیده‌هایی همچون استکبار که مظهر امریکاست تغییر خواهد داد.
پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- مهدی پورصفا- زمانی که پایان ماراتن مذاکراتی ایران و کشورهای 5+1 در وین اتریش اعلام شد، تمام رسانه‌های خارجی چشم به تهران دوخته بودند تا سخن نهایی را درباره این مذاکرات از زبان رهبر معظم انقلاب اسلامی بشنوند. در خطبه‌های عید سعید فطر رهبر معظم انقلاب به نکته‌ای اشاره کردند که بنا به نظر اغلب تحلیلگران نقطه اصلی کانون تنش بین ایران و امریکا در منطقه به شمار می‌رفت و آن هم بحث حمایت ایران از محور مقاومت و ملت هایی بود که در مقابل تروریست‌های امریکایی می‌جنگیدند. رهبر معظم انقلاب در همان زمان با اشاره به بحث بررسی برجام توسط نهادهای مسئول در کشور تأکید کردند: چه متن تهیه‌شده پس از طی روند قانونی داخل کشور تصویب شود، چه نشود، ملت ایران از حمایت ملت مظلوم فلسطین، یمن، بحرین و ملت و دولت‌های سوریه و عراق و مجاهدان صادق لبنان و فلسطین دست بر‌نمی‌دارد. ما درباره مسائل دوجانبه، منطقه‌ای و جهانی هیچ مذاکره‌ای با امریکا نخواهیم داشت مگر در موارد استثنا همچون هسته‌ای که قبل از این هم سابقه داشته است. در همان زمان اهمیت این مسئله برای تمام ناظران و صاحبنظران روشن بود، اما پس از حرف و حدیث هایی که پس از ملاقات جان کری و محمد جواد ظریف مطرح شد، به نظر می‌رسد هشدار رهبر معظم انقلاب اسلامی در این باره آغاز شده است.
طرح برای سوریه در نیویورک
رئیس‌جمهور اسلامی ایران به همراه هیئت همراه هم اکنون به منظور حضور در اجلاس مجمع عمومی سالانه سازمان ملل متحد در نیویورک به سر میبرد و قرار است دیدارهایی بین وزرای امورخارجه ایران و کشورهای 5+1 درباره نحوه اجرای برجام صورت بگیرد.
در همین زمان بود که برخی اخبار درخصوص ارائه طرح جدید امریکا به ایران در رسانه‌های امریکایی منتشر شد و کانون این خبررسانی نیز دیدار جان کری وزیر امورخارجه امریکا و محمدجواد ظریف بود که محوریت اصلی در حوزه هسته‌ای قرار داشت.
ابراز علاقه امریکایی‌ها برای مطرح کردن طرح‌های خود درباره سوریه کاملاً طبیعی است، چراکه ایران به همراه روسیه همواره از مهم‌ترین مدافعان دولت قانونی دمشق بوده‌اند و این مسئله به خصوص پس از حضور نظامی روسیه در شامات حساس‌تر نیز شده است. بنابر گزارش خبرگزاری رویترز در این باره، طرح امریکایی‌ها با گفت‌وگوهای کری با همتای ایرانی خود روز شنبه در نیویورک آغاز می‌شود.
طرح جدید که به گفته منابع مورد استناد رویترز هنوز در مراحل آغازین است، می‌تواند روسیه، یکی از متحدان سوریه را با عربستان سعودی، ترکیه و قطر که حامیان اصلی معارضان مسلح در آن کشور هستند، در کنار هم قرار دهد. یک مقام ارشد امریکایی می‌گوید: «چیزی که از جان کری خواهید دید تلاش برای یافتن فرمولی خواهد بود که ما را به سمت یک مذاکره واقعی و معنادار باز‌می‌گرداند.»
به نوشته رویترز، نشانه‌های اولیه حاکی از آن است که متحدان اروپایی واشنگتن، تحت تأثیر بحران هجوم پناهندگان از طرح کری حمایت کنند.
یک مقام اروپایی گفت: ما کاملاً از فرآیند سازمان ملل حمایت می‌کنیم و در جست‌وجوی مسیرهای دیگر هم هستیم، اما این اصل بنیادین که «اسد باید برود» کماکان پابرجاست.
با این تفاسیر پس از دیدار جان کری و ظریف از طرف وزارت امورخارجه ایران هیچ بحثی غیر از اجرای برجام در دیدار ظریف و کری مطرح نشد و از طرف دیگر نیز وزارت امورخارجه امریکا تنها به ارائه برخی نگرانی‌ها درباره اوضاع یمن و سوریه بسنده کرده است. اما نکته جالب اینجاست که پیش‌بینی رهبری بسیار زودتر از آنچه فکر می‌شد، محقق شد.
مذاکره تنها در موضوع هسته‌ای
نکته‌ای که بارها از سوی رهبر معظم انقلاب مورد تأکید قرار گرفته است، این مسئله بود که مذاکرات ایران و کشورهای 5+1 تنها در مسئله هسته‌ای صورت می‌گیرد و مذاکره‌کنندگان ایرانی به هیچ وجه اجازه مذاکره در خصوص موارد دیگر از جمله بحث‌های منطقه‌ای را ندارند، البته سابقه این بحث تنها محدود به مباحث اخیر نیست بلکه امریکایی‌ها در جریان تشکیل ائتلاف ضد‌داعش تلاش کرده بودند ایران را نیز وارد این ائتلاف کنند و پیشنهادهای خود را به صورت مستقیم در مذاکرات هسته‌ای مطرح کرده بودند؛ پیشنهادهایی که با استقبال برخی در داخل ولی با مخالفت قاطع مقام معظم رهبری روبه‌رو شد و هم اکنون با گذشت نزدیک به یک سال از ورود این ائتلاف به جنگ با داعش مشخص شده است امریکایی‌ها تنها قصد نفوذ بیشتر به داعش را دارند و قصدشان مبارزه مستقیم با داعش نیست، کما اینکه چندین بار مهمات‌ریزی از سوی هواپیماهای امریکایی برای داعش گزارش شده است.
به نظر می‌رسد طرح پیشنهادی امریکا تنها بخشی از یک حلقه بزرگ‌تر برای اضمحلال قدرت ایران و اجرای پروژه نفوذ باشد؛ نکته‌ای که بارها و بارها درباره آن از سوی دلسوزان کشور هشدار داده شده است.
نبرد ایران و امریکا ادامه دارد
هر ناظر آگاه سیاسی با نگاهی به بنیان‌های سیاست خارجی ایران و امریکا متوجه می‌شود کوچک‌ترین شباهتی بین این دو وجود ندارد. در حقیقت سیاست خارجی این دو کشور به تمامی معنا در مقابل همدیگر قرار دارد. قید «در برابر هم قرار گرفتن» حتی به‌معنی «رقابت‌آمیز» بودن نیز نیست بلکه فراتر از آن، منظور «در تعارض» با هم است. این تعارض منافع نه‌تنها در ابعاد هویتی و ایدئولوژیک (که در اینجا موضوع بحث نیست) که در منافع ملی دو طرف در منطقه نیز ریشه دارد. سیستم تأمین امنیت امریکا در منطقه، در اساس در تقابل با سیستم تأمین امنیت ایران در منطقه است.
موضوع منافع مشترک ایران و امریکا حتی در مسئله داعش نیز با هم یکسان نیست. بخشی از دلیل این موضوع در رویکرد امریکا به منافع موجود در تروریسم ریشه دارد. امریکا نه‌تنها از حضور تروریسم در منطقه ناراضی نیست که بخواهد برای از میان بردن آن با کشوری دیگر ائتلاف تشکیل دهد بلکه خود به‌وجودآورنده و پشتیبانی‌کننده گروهک‌های تروریستی در منطقه است. اگر بنا بر از بین بردن گروه‌های تروریستی بود، امریکا هم‌اکنون نیز از چنین ائتلافی (به تعبیر خود، بین‌المللی و چندجانبه) بهره میبرد و نیازی به ائتلاف و همکاری جدید نبود.
با توجه به تعریف منافع امریکا، بحث بر سر تلقی از ایران به‌عنوان «پسر خوب منطقه» و «ژاندارم منطقه»، بحثی بی‌پایه است و تلقی عده‌ای مبنی بر «حل کردن موضوعات منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا به‌عنوان لازمه سوق دادن سیاست‌های امریکا به‌سمت شرق آسیا موسوم به آسیا- پاسفیک» یا از بین بردن محور احتمالی چین- ایران- روسیه در برابر محور غربی را نمی‌توان واقعی عنوان کرد.
نبرد ایران و امریکا در حوزه‌های مختلف منطقه همچنان ادامه داد، پس هدف از این طرح چه می‌تواند باشد.
امریکا هنوز دشمن شماره یک نظام جمهوری اسلامی است
طرح امریکا برای سوریه و مطرح کردن آن در دیدار جان کری و ظریف را می‌توان اولین قدم امریکا برای برنامه پسابرجام عنوان کرد؛ برنامه‌ای که هدف از آن همراه کردن ایران به عنوان بخشی از راه‌حل امریکایی‌ها برای منطقه است. می‌توان انتظار داشت پس از ارائه این طرح نوبت به بحث‌های اقتصادی و حتی فرهنگی نیز برای اجرای راه حل نفوذ خواهد رسید؛ مسئله‌ای که در نهایت به نوعی تبدیل به الگویی برای دستگاه‌های تصمیم‌گیر شده و محاسبات ایران را برای مقابله با پدیده‌هایی همچون استکبار که مظهر امریکاست تغییر خواهد داد.
در این میان وظیفه دیپلمات‌ها و سیاستمداران ایرانی توجه کامل به معیارهای رهبری درخصوص هر گونه رابطه‌ای با امریکاست؛ معیاری که باید امریکا به عنوان مهم‌ترین دشمن فعلی نظام جمهوری اسلامی محسوب کند؛ دشمنی که هنوز هیچ تغییری در معیارهای آن ایجاد نشده و یکی از مهم‌ترین نشانه‌های آن طرح امریکا برای سوریه با مشارکت آن با ایران است.
شیپور جنگ جدید نواخته شد
در مورد جزئیات دیگر طرح‌های امریکا برای حوزه داخلی ایران کنکاش زیادی لازم نیست، امریکایی‌ها به صراحت اعلام کرده‌اند، اقتصاد یکی از اولویت‌های اساسی برای نفوذ در حوزه داخلی ایران است، کما اینکه صف کشیدن اروپایی‌ها برای حضور اقتصادی را در ایران می‌توان یکی از اضلاع اساسی آن عنوان داشت که از سوی تحلیلگران مختلف اقتصادی نیز به آن اشاره شده است.
استفاده از ظرفیت‌های نفوذ نرم همچون نهادهای غیر‌دولتی و اجتماعی نیز بخش دیگری از این برنامه است. کما اینکه امریکایی‌ها به دنبال جذب تفکر مدیران جوان ایرانی در حوزه‌های آی تی و تکنولوژی به سمت خود هستند و در این رابطه از پنل‌های بین‌المللی نیز استفاده می‌کنند.
این برنامه‌ای بود که امریکایی‌ها برای کشورهای آفریقایی و به خصوص چین از آن استفاده کرده‌اند و حالا به دنبال به‌کار بردن آن درباره ایران هستند. به نظر می‌رسد برجام مقدمه‌ای از یک جنگ گسترده است که هم اکنون شیپور آن از سوی امریکایی‌ها نواخته شده است.
به نظر من بعد اوباما نقش زیادی برای توافق هسته ای با ایران و قانع کردن جمهوریخواهان افراطی داشت و موفق هم شد به خاطر همین که اوباما به فکر برداشته شدن تحریمها و حل مشکلات مردمه ایرانه باید ظریف با او دست میداد امیدوارم نمایندگان مجلس ایران نیز به فکر مردم باشن و هر چه زودتر به برجام رای مثبت بدهند تا تحریمها برداشته بشه اوضاع مملکت خیلی خرابه .