اظهار نظر متکی درباره برجام

به گزارش پارس به نقل از ایسنا منوچهر متکی در جمع اعضای شورای مرکزی کانون فارغ التحصیلان شبه قاره هند با اشاره به روند پرونده‌های جمهوری اسلامی در طول سال‌های گذشته اظهار کرد: شاید اگر بخواهیم مقایسه کنیم اجزاء این پرونده با پرونده گروگانگیری سفارت آمریکا مشابه باشد؛ چراکه از یک سو ایران و از سوی دیگر آمریکا طرفین اصلی پرونده هستند و دیپلمات‌های کشورمان نیز در دوسال گذشته به خوبی درک کردند که در پرونده هسته‌ای نیز طرف اصلی آمریکاست و به همین جهت نیز بیشتر وقت مذاکره کنندگان کشورمان بیش از هر هیئت دیگری به مذاکره مستقیم با هیئت آمریکایی اختصاص یافت. البته باید توجه کرد که آمریکایی‌ها در این مذاکرات هر بار مسائل جدیدی را مطرح کردند و در حقیقت بازی را در مقاطع مختلف بر هم زدند به همین جهت باید دقت مذاکره کنندگان کشورمان از هر جهت بیشتر می‌بود.

وی با اشاره به تلاش تیم مذاکره کننده فعلی گفت: ما تلاش‌هایی که در دو سال گذشته توسط تیم مذاکره کننده کشورمان صورت گرفته را نباید فراموش کنیم؛ چراکه این افراد مذاکرات سخت و فشرده‌ای را دنبال کرده‌اند. مجموعه مذاکره کنندگان کشورمان بیش از صد سال تجربه دیپلماتیک تنها در کار بین‌المللی دارند و از نظر فنی و حقوقی و بین‌المللی اهلیت و تجربه لازم را برای مذاکره داشته‌اند. پس ما فراموش نمی‌کنیم کاری را که دوستان در سال‌های گذشته انجام دادند اما حتما آن‌ها هم نباید فراموش کنند که اگر طرف مقابل و به خصوص آمریکایی‌ها به مذاکره، گفت‌وگو و گرفتن ژست توافق نهایی کردن مذاکرات تمکین کردند حاصل مقاومتی است که در کشور در بیش از یک دهه گذشته صورت گرفته است. آن‌ها باید بدانند که این مذاکرات حاصل شعار «انرژی هسته‌ای حق مسلم ماست» و منطق شعار «انرژی هسته‌ای برای همه و سلاح هسته‌ای برای هیچ کس» بود؛ بنابراین اگر چنین مقاومتی صورت گرفت و غنی‌سازی توسط دانشمندان ما به سطح 20 درصد رسید حتما یکی از عوامل مهمی است که آن‌ها متوجه شدند ما توانمندی این کار را داریم.

وی با اشاره به این‌که «نباید فراموش کنیم آرایش صحنه چگونه شکل گرفته است» ادامه داد: همان‌گونه که آن‌ها می‌خواهند تحلیل و فکت‌شیت خودشان را از صحنه القا کنند و بگویند تحریم‌ها اثرگذار بوده است باید در این سوی قصه ابتدا خودمان واقعیت را درست بدانیم و سپس در دنیا مطرح و به آن افتخار کنیم. اگر زمینه برای حل و فصل موضوع در این مقطع فراهم شد و اراده سیاسی در طرف مقابل بوجود آمد مقدماتی این موضوع را محقق کرده است که شامل مقاومت و دستاوردهاست که هر دو در سایه هدایت‌های دقیق و هوشمندانه رهبری بدست آمده است. دوستان نباید فراموش کنند ما یک بار با نگاه خوش‌بینانه و اعتماد به طرف‌های مقابل تعلیق فعالیت‌های هسته‌ای را به کشور تحمیل کردیم.

رئیس اسبق دستگاه دیپلماسی کشورمان همچنین تصریح کرد:در اواخر تیرماه 1384 اروپایی ها در بسته‌ای که به ما ارائه داشتند تنها حول محور کنارگذاشتن غنی‌سازی توسط ایران صحبت به میان آوردند. پس ما یک بار توسط این نگاه و رویکرد مذاکراتی به مسلخ رفتیم. این بار باید توجه داشته باشیم که داستان هنوز تمام نشده است. شاید صادقانه‌ترین و متواضعانه‌ترین برخورد را با برجام مقام معظم رهبری داشتند. آقایان باید توجه داشته باشند در برخورد صادقانه با مردم باید همه ابعاد موضوع و واقعیت‌ها را برای مردم بازگو کنند. همه کسانی که با ابتدایی‌ترین چارچوب‌های حقوقی و بین‌المللی آشنایی داشته باشند می‌دانند دست آمریکا برای بازگشت باز است و می‌تواند همه تحریم‌ها را با هر بهانه‌ای باز گرداند.

وی ادامه داد: دوستان ما تنها استدلالشان در موضوع اعتماد به این حرف آمریکایی‌ها این است که از نظر آبرو برای آمریکا مناسب نیست که در سطح جهان از حرف خود بازگردند اما من به آن‌ها می گویم که آمریکا در کدام موضوع بین‌المللی آبروی خودش را مبنا قرار داده است؟ آمریکایی‌ها همه جا نشان دادند اگر موضوعی با منافع شان سازگاری نداشته باشد هر کاری را مرتکب می‌شوند. دوستان انرژی اتمی به جای بهانه‌گیری و فرافکنی درباره راکتور اراک و توجیه و تفسیر باید واقعیت آشکار را بپذیرند که در یک برخورد مبتنی بر صداقت جمهوری اسلامی امتیاز بزرگی را درباره آب سنگین اراک واگذار کردند، چیزی که نقد است همین است که پذیرفته‌اند و آن‌چه بناست به سازی شود وعده‌های نسیه است و بعدها شروط خاص خود را دارد.

وی تصریح کرد: جمهوری اسلامی اراده جدی مذاکرات و آمادگی رسیدن به یک توافق جامع الاطراف را به نمایش گذاشت اما باید از تاریخ هم درس عبرت گرفت؛ چراکه ما مثلا در ماجرای گروگان‌ها کلاه گشادی سرمان رفت ولی استدلال این بود که ما آن موقع کار را بلد نبودیم. این‌که یک صندوقی برای آمریکایی‌ها از سوی ایران تعبیه بشود که یک میلیارد دلار دائما در آن پول باشد و هر حکمی که صادر شد بدون اراده ایران از آن صندوق بردارند برخورد متوازن این بود که همین صندوق را آمریکایی‌ها هم بگذارند اما آمریکایی‌ها چنین کاری نکردند.

متکی ادامه داد: دوستان ما در تبلیغ برجام خیلی عجله نکنند. همان‌گونه که در ابتدای توافق ژنو نوعی ذوق‌زدگی وجود داشت که با موضع صریح رهبری هم مواجه شد باید بدانیم آن‌چه در برجام وجود دارد بخش‌های قابل توجهی از امتیاز دادن را تیم ایرانی انجام داده است و البته برخی امتیازها را هم به دست آورده اما زمان برای بررسی توازن امتیازها زود است. اما نکته مهم‌تر روح حاکم بر دیپلماسی این مذاکرات است. آمریکایی‌ها دقیقا صحنه را در دست داشته‌اند یعنی تلاش کرده‌اند در این مدت جمهوری اسلامی را به عنوان BAD BOY به جهانیان معرفی کنند و القا کنند که تنها یک پرونده ما در آستانه حل شدن است و به ادعاهای شرارت و حقوق بشر و . . ادامه دهند این اصلا با روح حاکم بر یک توافق بین المللی بعد از دوازده سال همخوانی ندارد پس معلوم است به دنبال موضوع دیگری هستند.

وی گفت: برخی شعار این را دارند که «گر یار ناز کند تو نیاز کن» و لذا ما باید با آمریکایی ها همراهی کنیم. ما در دیپلماسی برجام به نظرم میدان را به غربی‌ها واگذار کردیم. اگر پرونده هسته‌ای و پرونده گروگان‌ها با هم شباهت‌هایی دارند تعامل و برخورد با آن هم باید شبیه به هم باشد. حضرت امام پرونده گروگان‌ها را پس از افتتاح مجلس اول به خانه ملت واگذار کردند.

وی درباره موضوع ارسال برجام به مجلس افزود: این چه زمزمه‌ای بود که برخی دیپلمات‌هایی که باید از ورود به حوزه سیاست داخلی پرهیز کنند تاکید کردند که نیازی نیست پرونده به مجلس برود و مجلس می‌خواهد چه کار کند؟ برخی بنا دارند مجلس را به توپ ببندند. در منطقه ما دو بار در تاریخ این حادثه اتفاق افتاده است یکی در دوره محمدعلی شاه و دیگری در شوروی سابق که یلتسین دومای روسیه را به توپ بست.آقایان بنا دارند با جلوگیری از بررسی برجام در مجلس در جایگاه سومین کسانی باشند که مجلس را به توپ می‌بندند. این مشی و سیره امام و رهبری است که چنین پرونده‌های مهمی به دست نمایندگان ملت بررسی شود اما آقایان فقط صبر می‌کنند حضرت آقا اظهار نظر کنند. این امر کاملا بدیهی است. شما یک تعهد بسیار سنگینی دارید برای کشور ایجاد می‌کنید. شما یک حقوق مسلمی از کشور را دارید نیمه متوقف می‌کنید. از جمله در بندهای مرتبط با فردو، تعداد سانترفیوژها، بازگشت پذیری تحریم‌ها، آب سنگین اراک ، بازرسی‌ها و غیره تلقی عمومی این است که نسبت به حقوق ما خدشه‌های جدی وارد شده است. حتی در مابه ازای ادعایی آقایان در رفع تحریم‌ها ما در تفسیرهای طرف غربی مواضع دیگری مشاهده می‌کنیم . حداقل ما ذوق زدگی و شتاب زدگی نباید نشان دهیم.

وزیر اسبق امور خارجه معتقد است: از آغاز این روند مخفی‌کاری‌هایی که از مردم صورت گرفت بسیار مورد انتقاد است. اگر از ابتدا از مردم می پرسیدند حاضرید ما همکاری‌هایی را آغاز کنیم که ده سال دیگر پرونده هسته‌ای بسته شود یعنی طولانی‌ترین تاریخ برای بسته شدن یک پرونده در طول مذاکرات هسته‌ای حتما مردم مخالفت می‌کردند. ژاپنی‌ها وضعیت مشابه ما را داشتند و حتی به طرف بمب هسته‌ای حرکت کرده بودند اما پرونده‌شان در زمان کوتاه‌تری بسته شد و تعلیق هم نکردند. این‌که شعار دادند ما می‌خواهیم کشور عادی باشیم و برخورد متفاوت با ما نشود جای جای برجام نشان می‌دهد که با ما برخورد متفاوتی شده است. در موضوع محرمانه کردن مذاکرات ظاهر ماجرا این بود که می‌خواستند صهیونیست‌ها و افراد مخالف در منطقه از جزئیات خبردار نشوند اما آن‌ها که در جریان ریز مذاکرات بودند و اصلا رئیس‌جمهور و وزیر خارجه آمریکا و وظیفه خود می‌دانستند صهیونیست‌ها را نسبت به آخرین وضعیت مذاکرات توجیه کنند اما در این میان مردم ما بی‌خبر بودند . تازه در همین 10 سال ادعایی هم منافذی در متن وجود دارد که بسیار قابل تمدید است. چرا آمریکایی‌ها صحبت از 25 سال می‌کنند؟! صهیونست‌ها هم خواستند از این عدد سو استفاده کنند که با پاسخ قاطع رهبری مواجه شدند.

وی ادامه داد: یک مدیرکل و یا یک معاون وزارت خارجه باید یک دیپلمات حرفه ای باشد و حق تصمیم گیری سیاسی ندارد. رفتن پرونده به مجلس یک بحث آن اهمیت این موضوع و تعهدات ایران است. فرض کنیم آمریکایی‌ها این طرح را تصویب کنند. آمریکا 35 سال است ما را تحریم کرده و ما علی‌رغم تحریم‌ها به اینجا رسیدیم. این یک دیپلماسی پارلمانی است که آمریکایی‌ها خیلی خوب بازی می‌کنند و ابتدایی ترین هدف‌شان تحقیر طرف مقابل است و هدف دیگر ده‌ها شرط و شروطی است که فشار را افزایش دهند. مجلس شورای اسلامی علاوه بر جایگاه حق قانونی برای تصویب حتی اگر وارد تصویب و یا عدم تصویب هم نشود به تعداد بندهایی که آن‌ها در تحقیرسازی و دیپلماسی پارلمانی علیه ایران سعی می‌کنند مصوبه مانند درست کند باید وارد شود. این خیلی بی‌تدبیری است که ما خودمان به دست خودمان، خودمان را خلع سلاح کنیم. آن جایگاهی که می‌تواند توی دهن کنگره آمریکا بزند مجلس شورای اسلامی است. توجیه این‌که آقایان می‌گویند کشورهای دیگر به مجالس‌شان نمی‌برند هم قابل قبول نیست، آن‌ها چه محلی از اعراب دارند؟ این دوئل دو طرفه است و ما باید حرکت های طرف مقابل را دقیق رصد کنیم.

متکی همچنین گفت: برجام قطعا جای بررسی بیشتر دارد و باید بدانیم که به هیچ وجه این موضوع را نباید سیاسی کرد و له و یا علیه گروه خاصی از آن استفاده کرد. از ابتدای پرونده هسته‌ای هم همین‌گونه بود. پرونده هسته‌ای یک پرونده ملی است که در مجلس هفتم و در اولین مصوبات مجلس همه از هر سلیقه و گروهی مصوبات آن را امضا می‌کردند و بعدها هم در دولت نهم ما تاکید کردیم نباید با آن برخورد سلیقه‌ای شود.

وی معتقد است: آمریکایی‌ها از اواخر دولت دهم تصمیم‌شان را برای حل موضوع هسته‌ای گرفته بودند به این دلیل که در همه پرونده‌های منطقه‌ای دچار شکست شده بودند. در اواخر دولت دهم بعد از گفت‌وگوهای قزاقستان آمریکایی‌ها به نوعی نشان دادند که مایل نیستند با دولت دهم به تفاهم برسند. همان زمان مقاله ‌ی در شش ماه قبل از انتخابات در روسیه چاپ شد که آمریکا نگاهش به نتیجه انتخابات است اما باید بدانیم که آمریکا قطعا به دنبال حل و فصل نهایی بوده است اما همین آمریکایی‌ها هم با همه نیازشان و همه حالت‌های نمایشی مذاکرات و . . . هیچ گاه اصل داشتن ابتکار عمل را فراموش نکردند این رویکرد آمریکایی هاست که اگر کشوری بخواهد عقب نشینی کند چگونه باید برخورد کند . دیپلمات های ما باید توجه کامل را به این موضوع داشته باشند.