اسرائیل در بن بست راهبردی چالش های غیرهسته ای توافق ایران
یک اندیشکده اسرائیلی مدعی شد توافق هسته‌ای ایران چالش‌های بیشماری را برای اسرائیل ایجاد می‌کند و رژیم صهیونیستی را در یک بن‌بست راهبردی قرار خواهد داد.
به گزارش پارس به نقل از اشراف اندیشکده مطالعات امنیت ملی در یادداشتی به قلم کوبی مایکل با اشاره به چالش‌های پیش‌روی اسرائیل پس از توافق هسته‌ای ایران، راهکارهایی را برای جلوگیری از تشدید مشکلات و انزوای بیشتر این رژیم مطرح کرده و می‌نویسد: توافق امضاشده بین ایران و قدرت‌های جهان در خصوص برنامه هسته‌ای ایران، علاوه بر پیامدهای مستقیمی که در حوزه هسته‌ای دارد، چالش‌های فراگیر بیشماری را برای اسرائیل ایجاد می‌کند. این چالش‌ها عمدتاً مربوط به موضوعات فلسطینی‌ها و سوری‌ها، موضوع مشروعیت‌زدایی و روابط خاص اسرائیل با ایالات متحده از جمله جایگاه آن در برابر دولت آمریکا و تلاش برای اثرگذاری بر افکار عمومی این کشور بوده است.
• ایران؛ راه‌حل مشکلات موجود در خاورمیانه و نه خودِ مشکل•
انگیزه آمریکا برای امضای یک توافق با ایران نشانگر یک انتخاب راهبردی بر مبنای این فرضیه است که ایران بخشی از راه‌حل مشکلات موجود در خاورمیانه محسوب می‌شود و نه بخشی از خودِ مشکل، مشکلی که در واقع تهدید امنیت و ثبات منطقه است. به نظر می‌رسد ایران از نظر دولت ایالات متحده به عنوان نیرویی برای برقراری ثبات و بازیگری مسئولیت‌پذیر است که می‌توان به آن اعتماد کرده و در مبارزه با اسلام افراطی بطور کلی و دولت اسلامی {داعش} بطور خاص همکاری نمود. در سطح عملی، این دیدگاه نشانگر آن است که آرمان‌های هژمونیک ایران و تلاش این کشور برای گسترش نفوذ خود در منطقه توسط آمریکا مورد پذیرش قرار گرفته است. ارزیابی غالب در خاورمیانه و بطور کلی در عرصه بین‌المللی این است که تقویت جایگاه منطقه‌ای ایران موجب بهبود چشمگیر توانایی آن در کمک‌رسانی به هم‌پیمانانش در منطقه خواهد بود.
• عقب‌نشینی حماس از سیاست خویشتنداری و قدرتمندتر شدن حزب‌الله•
این به معنای یک منشأ قدرت جدید برای حماس است، گروهی که پس از «عملیات صخره استوار» و از دست دادن حمایت راهبردی مصر، به دنبال برکناری اخوان‌المسلمین از قدرت و دیدگاه رژیم فعلی در مورد جنبش اخوان‌المسلمین و خود حماس به عنوان دشمنان تلخ و خطرناک، به اجبار در یک وضعیت تنگنای راهبردی قرار گرفت. بهبود جایگاه منطقه‌ای ایران می‌تواند منجر به عقب‌نشینی حماس از سیاست خویشتنداری خود باشد. اما پیامدهای توافق برای حزب‌الله حتی از این هم فراگیرتر است. روابط نزدیک بین ایران و حزب‌الله و تعهد تهران به این سازمان شیعی که برای دفاع از رژیم بشار اسد در کنار ایران مبارزه می‌کند، تضمین‌کننده‌ی افزایش کمک‌های ایران و در نتیجه جایگاه قدرتمندتر حزب‌الله در لبنان و نیز سوریه، و توانایی آن در مطرح کردن تهدید شدیدتر علیه اسرائیل در جبهه لبنان و سوریه خواهد بود.
• تأثیر منفی توافق هسته‌ای بر جایگاه اسرائیل در منطقه •
به علاوه، ناکامی اسرائیل در تأثیرگذاری بر ایالات متحده در رابطه با تدوین توافق با ایران و نیز تنش فزاینده بین اسرائیل و دولت آمریکا بر جایگاه اسرائیل در منطقه تأثیر منفی داشته است. واقعیت این است که در صورت حمایت صریح آمریکا از اسرائیل و نفوذ چشمگیر اسرائیل در ایالات متحده، احتمال بیشتری وجود دارد که کشورهای منطقه که با تهدیدها و چالش‌های راهبردی مانند آنچه اسرائیل با آن روبروست مواجه‌اند برای همکاری با اسرائیل در زمینه‌های مختلف سیاسی و امنیتی تمایل داشته باشند. اما اگر کشورهای سنی واقع‌گرا تا پیش از امضای توافق، به خاطر اعتبار اسرائیل در ایالات متحده انگیزه همکاری با این کشور را داشتند، ممکن است {اکنون} این انگیزه فروکش کرده باشد و به علاوه، احتمال دارد که یک ائتلاف منطقه‌ای که متناسب با واقعیت‌های جدید خاورمیانه باشد، به عنوان مثال بر اساس «طرح صلح اعراب» شکل بگیرد.
• پیامدهای مشکل‌ساز توافق برای اسرائیل •
همچنین این توافق می‌تواند در رابطه با تلاش برای مشروعیت‌زدایی که به یک چالش راهبردی واقعی برای اسرائیل تبدیل شده است، پیامدهای مشکل‌سازی به دنبال داشته باشد. از آنجا که توافق از نظر بسیاری نه تنها به عنوان پیروزی ایران، بلکه به عنوان شکست اسرائیل تعبیر می‌شود، احتمالاً برای طرف‌های درگیر در کمپین مشروعیت‌زدایی از اسرائیل در عرصه بین‌المللی انگیزه بیشتری ایجاد خواهد نمود. حمله به اسرائیل به عنوان کشوری که برضد دنیا فعالیت کرده و توافقی که به عنوان بازدارنده و کاهش‌دهنده احتمال جنگ از آن یاد می‌شود را رد می‌کند، آسان‌تر خواهد بود. به احتمال زیاد، تصویر اسرائیل به عنوان کشوری جنگ‌طلب پررنگ‌تر می‌شود، به ویژه زمانی که فیلیپ هاموند، وزیر امور خارجه انگلیس اظهاراتی از این دست را در برابر پارلمان این کشور مطرح کرد.
• حمایت مردمی از توافق هسته‌ای در آمریکا و بهبود تصویر ایران•
در مورد روابط آمریکا و اسرائیل، به نظر می‌رسد رئیس جمهور اوباما حمایت عمومی گسترده‌ای را برای توافق به دست آورده است (البته به استثنای کنگره که هنوز مردد است). وی همچنین اعتبار عمومی خود و پیام مربوط به میراث ریاست جمهوری که خواستار به جا گذاشتن آن بوده را تقویت کرده است. این حمایت مردمی به بهبود تصویر ایران در دید مردم آمریکا کمک خواهد کرد، حتی اگر اسرائیل مصمم‌ترین و پرسروصداترین مخالف توافق، هم در ابعاد هسته‌ای و هم غیرهسته‌ای آن باقی بماند. دیدگاه اسرائیل در مورد توافق رد موضع رئیس جمهور اوباما و عقلانیت سیاسی وی بوده و با احساس کلی که در مورد این موضوع در میان مردم آمریکا در حال شکل‌گیریست در تضاد است.
• در صورت ادامه مداخلات، اعتبار اسرائیل در ایالات متحده تضعیف خواهد شد•
بنابراین می‌توان چنین فرض کرد که اگر نگرانی اسرائیل در رابطه با توافق هسته‌ای منجر به یک طرح سیاسی رسمی در مخالفت با رأی کنگره برای برداشتن تحریم‌های ایران شود (برخلاف اقدامات سازمان‌های مردم‌نهاد و مردم اسرائیل)، اعتبار اسرائیل در ایالات متحده تضعیف خواهد شد. در چنین سناریویی، اسرائیل ممکن است خود را در یک رویارویی تلخ با رئیس جمهور اوباما و دولت آمریکا ببیند و در نظر بخش بزرگی از مردم ایالات متحده به عنوان مداخله‌گر در سیاست‌های داخلی آمریکا تلقی شود. تنش‌های متعاقب آنکه لزوماً بلافاصله پدیدار نمی‌شود، می‌تواند منجر به نگاه به اسرائیل به عنوان یک نیروی مشکل‌ساز شود که در اقدامات آمریکا برای برقراری ثبات در جهان کارشکنی می‌کند و این می‌تواند ایالات متحده را به جنگی بکشاند که متعلق به این کشور نبوده و با انتخاب‌های راهبردی و منافع ملی آمریکا در تضاد است.
• یک بن‌بست راهبردی برای اسرائیل•
به علاوه، موفقیت رئیس جمهور اوباما در دستیابی به توافق با ایران می‌تواند انگیزه وی برای استفاده از این دستاورد به منظور کمک به یک توافق اسرائیلی- فلسطینی شود و این با فشار آوردن به اسرائیل و تجدیدنظر آمریکا در حمایت از اسرائیل در عرصه بین‌المللی امکان‌پذیر است. جان کری، وزیر امور خارجه در این دیدگاه با اوباما اشتراک نظر دارد، او نیز بطور فزاینده‌ای در ایالات متحده مورد تحسین واقع شده و می‌تواند بر اساس اعتقاد خود برای دستیابی به یک توافق با فلسطینی‌ها، انگیزه فشار بر اسرائیل را داشته باشد، البته در صورتی که بتوان به این مذاکرات ادامه داد. یک طرح آمریکایی برای ازسرگیری این گفتگوی اسرائیلی- فلسطینی، که می‌توان انتظار داشت از حمایت عمومی نسبتاً گسترده‌ای در ایالات متحده بهره‌مند شود، می‌تواند اسرائیل را به یک بن‌بست راهبردی بکشاند.
• پیامدهای چالش‌های غیرهسته‌ای ناشی از توافق از دید اسرائیلی‌ها•
از دیدگاه اسرائیل، پیامدهای چالش‌های غیرهسته‌ای ناشی از توافق بین ایران و قدرت‌های جهان عبارت‌اند از:
الف. نیاز برای کاهش نفوذ ایران در منطقه با تأکید بر حمایت آن از حزب‌الله و حماس.
ب. نیاز برای ارزیابی مجدد راهبردی در رابطه با سوریه با توجه به افزایش احتمال بقای رژیم اسد.
ج. نیاز برای داشتن آمادگی در برابر فشار احتمالی دولت آمریکا برای دنبال کردن توافق با فلسطینیان تحت شرایطی که برای اسرائیل مشکل‌ساز است.
د. نیاز برای ایجاد آمادگی سازمان‌یافته به منظور مقابله با چالش مشروعیت‌زدایی.
ه. و از همه مهم‌تر، نیاز برای جلوگیری از تخریب بیشتر روابط آمریکا و اسرائیل.
در واقع، رویکرد اسرائیل برای مقابله با چالش‌های راهبردی غیرهسته‌ای که با توافق هسته‌ای ایران تشدید شده، باید مبتنی بر بهبود رابطه‌ی خاص این کشور با ایالات متحده باشد. بنابراین، علاوه بر همکاری با آمریکا برای تدوین تفاهماتی در رابطه با تخلفات ایرانی‌ها از توافق هسته‌ای، اسرائیل باید در وهله اول از هرگونه اقدامی علیه رئیس جمهور اوباما در عرصه سیاسی آمریکا خودداری کند.
• اهدافی که دولت اسرائیل باید در ایالات متحده دنبال کند•
این موجب می‌شود دنبال کردن اهداف زیر برای دولت اسرائیل آسان‌تر شود:
الف. اطمینان از تعهد آمریکا به حفظ برتری نظامی اسرائیل هم به لحاظ کیفی و هم به لحاظ کمی.
ب. تدوین توافقاتی با دولت آمریکا در رابطه با اقداماتی برای خنثی کردن حمایت ایرانی‌ها از سازمان‌های تروریستی که تهدیدی برای اسرائیل به شمار می‌روند، از جمله تفاهماتی برای اقدامات ابتکاری اسرائیل علیه تقویت نظامی تغییردهنده بازی توسط حماس و حزب‌الله.
ج. تعریف منافع راهبردی اسرائیل در حوزه سوریه با تأکید بر آنچه اسرائیل قادر به فراهم کردن آن نیست، و تدوین تفاهماتی با دولت آمریکا مبتنی بر این فرضیه که رژیم بعث- تحت رهبری بشار اسد یا هر رهبر دیگری- در قدرت باقی مانده و در ادعای مجدد کنترل بر بخش‌های وسیعی از این کشور موفق شود.
د. اطمینان یافتن از عدم مداخله مقامات رسمی اسرائیل در عرصه سیاسی آمریکا از طریق گفتگوی راهبردی محرمانه و اطلاعات- محور، همچنین، به موازات اقدامات اسرائیلی‌ها با هدف نشان دادن قصد واقعی خود برای کمک به یک فرآیند سیاسی، اطمینان از اینکه دولت {آمریکا} بدون هماهنگی قبلیِ برنامه‌های خود با اسرائیل، فرآیندی را برای توافق با فلسطینیان آغاز نخواهد کرد. در این زمینه، اسرائیل باید در تلاش برای پیگیری توافق با دولت {آمریکا} در رابطه با آستانه درخواست‌های فلسطینیان و ادامه مبارزه علیه تحریکات فلسطینیان و فعالیت‌های آنها ضد اسرائیل در عرصه بین‌المللی باشد.
• برطرف کردن مناقشات بین اسرائیل و دولت آمریکا؛ تنها راه نجات •
برطرف کردن مناقشات بین اسرائیل و دولت آمریکا نه تنها به دولت اسرائیل کمک می‌کند تا با پیامدهای تهدیدکننده توافق هسته‌ای هم در حوزه هسته‌ای و هم غیرهسته‌ای مقابله کند، بلکه به تلاش‌های آن در عرصه بین‌المللی برای مقابله با چالش مشروعیت‌زدایی نیز کمک خواهد کرد- چالشی که با توجه به مخالفت یک‌تنه‌ی اسرائیل و با وجود پشتیبانی قدرت‌های جهان و دیگر کشورها از این توافق، احتمالاً تشدید خواهد شد.
ارسال نظر