كمك رهبري به تيم ظريف درخصوص راستي آزمايي آژانس اتمي

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- هادي محمدي- هفته گذشته و در ميانه سخنان مهم مقام معظم رهبري در موضوع مذاکرات هسته اي که با توجه به نزديکي به دور نهايي گفتگوها براي رسيدن به توافق جامع به نوعي آخرين مواضع جمهوري اسلامي ايران در اين خصوص را به دنيا و طرف مذاکره کننده اعلام مي داشت، ايشان در باب رفع تحريم ها و ارتباطش با آژانس بين المللي انرژي اتمي اظهار داشتند: " لغو تحريم ها منوط به اجراي تعهّدات ايران نيست؛ نمي شود بگويند: شما رآکتور آب سنگين اراک را خراب بکنيد، سانتريفيوژها را به اين تعداد کاهش بدهيد، اين کارها را بکنيد، آن کارها را بکنيد، بعد که کرديد، بعد آن وقت آژانس بيايد شهادت بدهد، گواهي کند که شما راست مي گوييد و اين کارها را انجام داده ايد، بعد ما تحريم ها را برداريم! نه، اين را ما مطلقاً قبول نداريم؛ لغو تحريم ها منوط به اجراي تعهّداتي که ايران مي کند نيست ... يک نکته اساسي ديگر اين است که ما با موکول کردن هر اقدامي به گزارش آژانس مخالفيم. ما به آژانس بدبينيم؛ آژانس نشان داده که هم مستقل نيست، هم عادل نيست؛ مستقل نيست زيرا تحت تأثير قدرت ها است؛ عادل نيست [چون] بارها و بارها برخلاف عدالت حکم کرده و نظر داده. به علاوه، اينکه بگويند «آژانس بايد بيايد اطمينان پيدا کند که فعاليّت هسته اي در کشور نيست» اين يک حرف غير معقولي است... موکول کردن به اين مسئله، نه منطقي است، نه عادلانه است "(1)

شايد در نظر اول برخي اين سخنان را معطوف به اين دانستند که بايد نهاد ديگري غير از آژانس را براي راستي آزمايي اجراي تعهدات ايران در نظر گرفت اما توجه به محتواي سخنان ايشان و کنار هم گذاشتن تمام جملات که با دقت و توجه به مسائل گذشته و آينده بيان شده نشان مي دهد که اتفاقا نه تنها بيانگر قطع ارتباط ايران با اين نهاد سازمان ملل و پيچيده تر شدن مذاکرات نيست بلکه چنين موضعي مي تواند کمکي به پيشرفت گفتگوها و کاهش فشار از تيم مذاکره کننده هسته اي ايران باشد.

جمهوري اسلامي ايران تا قبل از زمان انعقاد برنامه اقدام مشترک يا همان توافق ژنو، يک نوع ارتباط کاري با آژانس داشت که همان بازرسي هاي معمولي تحت پادمان از يک سو و بحث پيرامون ابهامات و سوالات بي پايان آژانس در مورد صنعت هسته اي ايران بود که در اين زمينه به ويژه از سال 2006 که موضوع PMD مطرح شد شاهد عدم صداقت و استقلال آژانس بوده ايم و به نظر مي رسد اين وضعيت حداقل تا رسيدن به يک توافق سياسي ، در حوزه فني ادامه داشته باشد . در اين زمينه موضع جمهوري اسلامي همان گونه که رهبر انقلاب اعلام کردند عدم اعتماد به آژانس و نپذيرفتن ارتباط دادن تحريم ها و حل و فصل مذاکرات به گزارش آژانس است که اين مي تواند کمک بزرگي به تيم مذاکره کننده محسوب شود زيرا برخي اخبار شنيده شده از تيم مذاکره کننده نشان مي دهد يکي از مهمترين زياده خواهي هاي ۱+۵ و به ويژه آمريکايي ها در مذاکرات، آن هم در ماه هاي بعد از تفاهم لوزان ، حل و فصل موضوعات ما با آژانس و سپس رفع تحريم ها بوده که البته با واکنش مخالف تيم ايراني نيز همراه شده است. 

سخنان رهبر معظم انقلاب در موضع بالاترين شخصيت سياسي نظام مي تواند به تيم آمريکايي بفهماند که ايران علي رغم اينکه مي داند ميدان مذاکره ميدان بده بستان است و بايد هزينه هايي نيز در اين ميدان داد(به فرموده رهبري )(2) اما در اين زمينه با توجه به عدم اعتماد شديد به آژانس بين المللي انرژي اتمي، زير بار چنين شرطي نخواهد رفت. گفته مي شود آخرين ساعات مذاکرات سياسي حساس، ساعات آخرين مبادلات امتياز ميان کشورها براي رسيدن به نتيجه است و اين ساعات طلايي باعث مي شود تا آن زمان عموما کشورها در پاي ميز مذاکره سرسختي نشان دهند تا امتيازبيشتري بگيرند، سخنان رهبري اين فشار را هم از دوش تيم مذاکره کننده در اين موضوع برداشته است زيرا طرف آمريکايي با اين بيان صريح از سوي بالاترين مرجع سياسي کشور متوجه شده که تيم ايراني قصد تغيير موضع خود را در اين موضوع نداشته و لذا پافشاري بر آن تنها مذاکرات را دچار چالش خواهد کرد. حتي گفته مي شود با توجه به اطلاع تيم آمريکايي از اين مواضع قبل از سخنراني رهبري، جان کري در سخناني کم سابقه، باقي ماندن بر مطالب ادعايي گذشته را نامطلوب توصيف کرده(3) - هرچند بعدا سخنگويان کاخ سفيد و وزارت خارجه آمريکا به تصحيح وتعديل اين موضع کري پرداختند- و آمانو نيز در آخرين گزارش آژانس بر تعيين زمان براي پايان دادن به سوالات آژانس از جمله PMD تاکيد نموده است.(4)

اما بعد از توافق ژنو، ايران و آژانس يک رابطه کاري ديگري هم پيدا کردند که عبارت است از بازرسي بازرسان اين نهاد بين المللي از تاسيسات هسته اي کشورمان براي تاييد انجام تعهدات جمهوري اسلامي در چارچوب توافق ژنو. در اين حوزه انصافا ما مشکلي با آژانس نداشته ايم و در اين مدت نيز گزارشات ماهانه آژانس، همواره اجراي صحيح تعهدات ايران را تاييد کرده است(5) لذا مي توان درک کرد که رهبر معظم انقلاب نيز با توجه به اشرافي که بر کليات، تاريخچه و جزئيات مذاکرات هسته اي کشورمان در اين 14سال دارند نقش آژانس در تاييد اقدامات فني ايران در چارچوب توافق نهايي احتمالي را ناديده نگرفته اند وصرفا بر عدم ارتباط تاييد آژانس در حوزه سوالات قبلي و نيز تاييد يک جاي تعهدات ايران و سپس رفع تحريم ها تاکيد داشته و اين مسئله را خط قرمز دانسته اند که اقدامي به جا و با توجه به آنچه در مذاکرات جريان دارد ، منطقي و معقول است ضمن اينکه همانطور که گفته شد مي تواند تکليف مذاکره کننده ايراني را براي طرف مقابل روشن نمايد تا از فشار بي مورد بر تيم ايراني که يک تنه با غيرت ، امانت و تدين جلوي حداقل 6کشور بزرگ ايستادگي مي کند جلوگيري به عمل آيد.

1 - بيانات رهبر انقلاب در ديدار با مسئولين نظام ، دوم تيرماه94 .khamenei.ir

2 - همان

3-http://www.tasnimnews.com/Home/Single/772043

4- http://www.farsnews.com/newste...=13940319000551

5-http://www.irinn.ir/news/87996