علت تاکید رهبرانقلاب براعتمادبه نفس ملی

به گزارش پارس به نقل از برهان، اعتماد به ‌نفس خصلتی است روانی که از دوران کودکی در فرد نضج می‌یابد تا منجر به خودباوری شود. با نضج این خصلت، کسانی که دارای اعتماد به ‌نفس و باورمند به توانایی خویش هستند، در عمل خود دست به اقدامات بزرگی می‌زنند که منجر به شکل‌گیری رخدادها و کارهای بزرگ می‌شود.

در سطح جامعه و ملی نیز وضعیت بر همین منوال است. اگر اعتماد به ‌نفس ملی در جمع ملت وجود داشته باشد، انجام کارهای بزرگ و پیشرفت، قابل تحقق است، اما اگر به جای اعتماد به‌نفس ملی، خود کم‌بینی بر جامعه حاکم باشد، طبیعتاً جامعه‌ای خواهیم داشت که در بهترین حالت، یک پیرو خوب است و پیشرفت مفروض آن نیست و عمل لازم برای تحقق آن صورت نمی‌گیرد. «در بحث اعتماد به‌نفس ملی، بحثِ این نیست که شخصی به خودش اعتماد دارد، بحث این است که ما به خصال ملی خودمان، به امکانات ملی خودمان، به ذخایر فرهنگی خودمان، یک اعتماد به‌نفس عمومی داشته باشیم که به آن گفتیم اعتماد به‌نفس ملی. این حالت بایست در یکایک جوان‌های ما بروز پیدا کند؛ یعنی جوان ما وقتی که می‌ایستد اینجا حرف می‌زند، باید اعتماد به‌نفس ملی خود داشته باشد، چون جوان، مظهر امید است.»(۱)

در بحث اعتماد به‌ نفس ملی بحثِ این نیست که شخصی به خودش اعتماد دارد، بحث این است که ما به خصال ملی خودمان، به امکانات ملی خودمان، به ذخایر فرهنگی خودمان، یک اعتماد به‌نفس عمومی داشته باشیم.

شاخصه‌های اصلی اعتماد به‌نفس ملی

۱. عزم ملی و اراده‌ی قوی: مقام معظم رهبری یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های اصلی اعتماد به‌ نفس ملی را عزم ملی می‌دانند و می‌فرمایند: «یک ملت تا عزم راسخ نداشته‌ باشد، نمی‌تواند به هیچ‌جا برسد. سعی می‌کنند عزم راسخ ملت را در مسائل مهم مربوط به سرنوشت کشور به هم بزنند، در آن‌ها تردید ایجاد کنند، جای احساس عزت و اعتماد به ‌نفس ملی، احساس حقارت ملی را به آن‌ها تزریق می‌کنند، جای ایمان راسخ، شبهه‌افکنی و بی‌اعتقادی، جای کار و تلاش و همت بلند، لذت‌جویی و شهوت‌رانی و از این قبیل؛ این کارها کارهایی است که انجام می‌گیرد.»(۲)

عزم یعنی توانستن؛ وقتی ایرانیان بتوانند الگویی را برای پیشرفت داشته باشند، قدرت تفکر و تصمیم‌گیری منسجم‌تر می‌شود. این اراده سد بزرگی است در برابر دسیسه‌های دشمن. پیروزی انقلاب اسلامی ایران و هشت سال دفاع مقدس، بزرگ‌ترین گواه اراده و عزم ملی ایرانیان بود.

۲. ایستادگی در برابر توطئه‌های دشمن با تأکید بر هویت اسلامی-ایرانی: اسرائیل و آمریکا بزرگ‌ترین دشمن‌های ایران به‌شمار می‌روند که در طول تاریخ، از راه‌های مختلف، سعی بر تضعیف ایران، چه در منطقه و چه در عرصه‌ی بین‌المللی داشته و دارند. حمله به کشورهای همسایه و متحد ایران، تحریم‌های بین‌المللی، تخریب فرهنگی و... نمونه‌ای از دشمنی‌های این کشورها علیه ایران است. دشمن درصدد از بین بردن فرهنگ و هویت ایرانی و تزریق هویت ساختگی خود به جوانان ایرانی است. بحث از جایگزینی هویت جهانی به‌جای هویت ایرانی-اسلامی نیز از این‌رو صورت گرفته است.

بنابراین یکی از مهم‌ترین وظایف مسئولان به‌خصوص قشر دانشگاهی و مدیران، ایجاد خودباوری در جوانان و ایجاد احساس خوشایند به دلیل دارا بودن هویت اسلامی-ایرانی است.

۳. تلاش در جهت پیشرفت کشور: برنامه‌ریزی‌های مشخص در قالب چشم‌اندازهای روشن، سبب می‌شود کشور با تمام قدرت در جهت عزت و استقامت پیش رود که نقش مهمی در شکل‌گیری اعتماد به‌نفس ملی دارد. اگر با برنامه‌ریزی درست و صحیح از ظرفیت‌های بی‌پایان اقتصادی کشور استفاده شود و استعدادهای جوانان به کار گرفته شود، در این‌صورت، در زمینه‌های گوناگون اقتصادی، پیشرفت خواهیم کرد و این سبب عزت ملی و اعتماد به ‌نفس ملی می‌شود.

الزامات اعتماد به‌نفس ملی

لازمه‌ی اعتماد به‌نفس ملی، اعتماد به ظرفیت‌ها و توانمندی‌های داخلی در جهت رشد و پیشرفت کشور است. از این‌رو، لازم است با برنامه‌ریزی‌های منظم، از این ظرفیت‌ها استفاده کرد:

۱. شناسایی استعدادها و پرورش آن‌ها: یکی از راه‌های شناسایی و پرورش استعدادها، آموزش‌ و پرورش است که می‌بایست توسط نهادهای مربوطه صورت گیرد. رسالت اصلی این نهادها آن است که حس روحی و فکری اعتماد به‌نفس و خودباوری را به جوانان تزریق نمایند و جرئت، همت و توانایی برای رسیدن به آرمان‌های ترسیم‌شده‌ی اسلامی را در آنان تقویت کنند.(۳)

۲. جست‌ و جو در ظرفیت‌های بی‌پایان داخلی: اقتصاد مقاومتى یعنى ما اگر به نیروى داخلى، به ابتکار جوان‌ها، به فعالیت ذهن‌ها و بازوها در داخل، تکیه کنیم و اعتماد کنیم، از فخر و منت دشمنان خارجى، خودمان را رها خواهیم کرد. راه درست این است. معناى اقتصاد مقاومتى این است که ما نگاه کنیم ظرفیت‌هاى بى‌پایانى را که در داخل هست، جست‌و جو کنیم، شناسایى کنیم، با برنامه‌ریزى درست و صحیح این ظرفیت‌ها را فعال کنیم، این استعدادها به کار گرفته بشوند.(۴)

۳. تولید علم و پیشرفت فناوری: ملتی که از علم و دانش برخوردار بود، فتوحات علمی داشت و توانست در دنیا در علم نوآفرینی کند، به‌طور طبیعی دارای اعتماد به‌نفس و عزت‌نفس خواهد بود.(۵)امروزه جوانان ایران با اتکا به توانمندی‌های خود، توانسته‌اند در بسیاری از زمینه‌های علمی، به موفقیت‌هایی برسند. دستاوردهای علمی نظیر انرژی هسته‌ای، سلول‌های بنیادی، داروهای جدید و بی‌سابقه برای برخی از بیماری‌های صعب‌العلاج و نیز موفقیت‌های سیاسی در سطح منطقه و بین‌الملل، نظیر آنچه در مقابله‌ی با داعش از سوی ایران پیگیری شد، سبب به وجود آمدن این حس می‌شود که می‌توان در مسائل گوناگون و سطوح بالای علمی، پیش رفت و به موفقیت دست یافت.(۶)

۴. توجه به ارزش‌های فرهنگی و انقلابی: توجه به ارزش‌های انقلابی و تقویت آن در نسل‌های مختلف، از ابزارهای مؤثر در جهت تقویت اعتماد به‌نفس ملی است و تا زمانی که این ارزش‌ها پایدار بمانند، دشمن نمی‌تواند فکر و اندیشه‌ی جوانان را تخریب کند و خودباوری را در آن‌ها تضعیف نماید. انقلاب اسلامی و هشت سال دفاع مقدس، نمونه‌ی کاملی از تکیه بر باورها و اعتماد به‌نفس ملی است که با تکیه بر این ارزش‌های مقدس، ما توانسته‌ایم به پیشرفت‌های مهمی در زمینه‌های مختلف، دست پیدا کنیم.

این پیشرفت علمی و این توفیقاتی که تا امروز در محیط علمی کشور اتفاق افتاده است، به برکت انقلاب اسلامی است؛ این به برکت اسلام است، به برکت انقلاب است. اگر عامل فعال و پیش‌برنده‌ی انقلاب و اعتقاد دینی نمی‌توانست اوضاع کشور را به‌طور عموم و از جمله در مسئله‌ی علم، تحت تأثیر قرار دهد، یقیناً شعاع نفوذ قدرت‌های سلطه‌گر اجازه نمی‌داد یک کشوری مثل ایران (که آن‌ها چشم طمع به آن دوخته‌اند) بتواند در زمینه‌ی علم، این پیشرفت‌ها را بکند و این خودباوری و اعتماد به‌نفس را به دست آورد.(۷)

۵. الگوسازی قهرمان‌های اسلامی: بخش عمومی و اجتماعی یک قهرمان این است که چون او مظهر توانایی‌های یک ملت در یک رشته‌ی خاص محسوب می‌شود، اعتماد ملی می‌دهد؛ یعنی به مجموعه‌ی آحاد ملت، اعتماد به‌نفس می‌دهد. این خیلی چیز مهمی است. از طرف دیگر، یک قهرمان، آحاد جامعه را تشویق می‌کند به اینکه در این راه حرکت کنند.(۸) در طول تاریخ ایران، به‌ویژه در دوران انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، قهرمانانی خلق شدند که می‌بایست به آن‌ها افتخار کرد و آن‌ها را الگویی برای مردم قرار داد.

۶. تقویت امید به آینده در نسل جوان: تربیت دینی دانشجویان بایستی یکی از اهداف مجموعه‏ی اساتید دانشگاهی کشور باشد. دانشجو را باید هم متدین و هم دارای باورهای ملی (همان اعتماد به‌نفس ملی) بار آورد. خلاف این را من گاهی از بعضی از دانشگاه‌ها و بعضی از کلاس‌های درس می‌شنوم. استادی می‌آید طوری درباره‏ی کشور حرف می‌زند که دانشجو از اینکه ایرانی است، بیزار می‌شود. این بی‏انصافی است. این برخلاف مصلحت این جوان و برخلاف مصلحت این نسل عمل کردن است. باید جوان را به هویت ملی و باورهای ملی خودش پایبند کرد؛ طوری که افتخار کند که ایرانی است و افتخار هم دارد.(۹)

این احساس توانایی در یک ملت، بزرگ‌ترین سرمایه‌ی معنوی و روحی برای آن ملت است و ملت ما این احساس را دارد. شواهدش هم در همه‌ی بخش‌ها دارد مشاهده می‌شود.(۱۰)

پی‌نوشت‌ها:

۱.بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با نخبگان علمی و اساتید دانشگاه‌ها، ۳ مهر ۱۳۸۷.
۲. بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در حرم مطهر رضوی، ۱ دی ۱۳۹۳.
۳. بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با معلمان، اساتید و دانشگاه‌های خراسان شمالی، ۲۰ مهر ۱۳۹۱.
۴.بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با مردم استان ایلام در سالروز ولادت امیرالمؤمنین علیه‌السلام، ۲۳ اردیبهشت ۱۳۹۳.
۵.بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با جمعی از رؤسای دانشگاه‌ها، ۱۷ دی ۱۳۸۳.
۶.بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با مردم یزد، ۱۲ دی ۱۳۸۶ و بیانات مقام معظم رهبری در دیدار با کارگزاران نظام، ۳۱ شهریور ۱۳۸۶.
۷. بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با اساتید دانشگاه‌ها، ۱۵ مرداد ۱۳۹۲.
۸. بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با مدال‌آوران المپیک و پارالمپیک، ۲۱ اسفند ۱۳۹۱.
۹. بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در دیدار با اساتید و اعضای هیئت‌علمی دانشگاه‌ها، ۱۳ مهر ۱۳۵۸.
۱۰. بیانات مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) در جمع مردم و کارکنان صنعت نفت عسلویه‌، ۸ فروردین ۱۳۹۰.