ماجرای دنباله دار پلیس اسلامی یا قانونی!

وظایف اسلامی یا قانونی پلیس، یک هفته است که رسانه ها و شخصیت های سیاسی و دولتی را درگیر خود کرده است. این داستان دنباله دار از سخنان هفته گذشته رییس جمهور در جمع کارکنان ناجا آغاز شد. رییس جمهور تاکید کردند که وظیفه پلیس اجرای قانون است نه اجرای اسلام. بعد از سخنان رییس جمهور موجی از موافقان و مخالفان نسبت به سخنان وی در رسانه ها و تریبون های عمومی واکنش نشان دادند. تا اینکه رییس جمهور روز یکشنبه این بحث را مجدد در میان جمعی از معلمان کشور مطرح کرد و پاسخ منتقدین را این طور داد که نمی توانیم به قوه قهریه نظام که دستبند و کلت همراهش است بگوییم بیاید و اجتهاد کند. از سویی دیگر در همین ایام رهبرانقلاب دیداری با فرماندهان ناجا داشتند و تصریح فرمودند که مقابله با ناامنی های روانی در ناجا بسیار مهمتر از ناامنی های فیزیکی است. برخی، سخنان رهبر انقلاب را پاسخی به اظهارات رئیس جمهور تعبیر کردند و سخنان آقای روحانی را از این منظر مورد نقد قرار دادند؛ این درحالی است که این دو اظهار نظر در دو ساحت متفاوت مطرح شده است. در توضیح این مطلب، 2 نکته حائز اهمیت است.

یکم- سخن رییس جمهور در مورد اینکه وظیفه ناجا اجرای قانون است و نه اسلام، به نظر صحیح است. بدون تردید وظیفه هر نهادی جهت پرهیز از اختلاف سلیقه، اجرای قانون است و البته که قانون در کشور به حکم شورای نگهبان و مراجع، حکم اسلام است. به تعبیر دیگر اظهارات رییس جمهور محترم تاکید بر قانون گرایی است و خلاف سخنان رهبری انقلاب و سیاست های کلان نظام نیست. با این حال این اظهارات در شرایطی که به طور طبیعی در جامعه نسبت به اقدامات ناجا اعتراضاتی وجود دارد، بیشتر جنبه سیاسی پیدا می کند تا کارشناسی و رئیس جمهور می توانستند تاکید بر قانون را بدون تقابل آن با اسلام مطرح کنند. در حاشیه این سخن، جا دارد نسبت به نظارت بیشتر بر ناجا در اجرای مصوباتی که پشتوانه محکم قانونی دارد تذکر داد. قانون عفاف و حجاب از جمله قوانینی است که با پشتوانه بالاترین نهاد قانونگذار در حوزه فرهنگ ابلاغ شده و لازم است رییس جمهور محترم در اجرای این قانون که سهم ناجا در آن، گشت های ارشاد است اهتمام بیشتری به خرج دهند.

دوم- رهبر انقلاب در دیدار با فرماندهان ناجا موضوعی فراتر از وظایف فعلی ناجا را مطرح کردند. بحث امنیت روانی بدون شک جایگاه موثری در قوانین فعلی ناجا ندارد؛ هرچند خروجی اجرای قانون به طور طبیعی ایجاد امنیت روانی است. اما رهبری مسئله ای فراتر از این را مطرح کردند. تاکید ایشان بر امنیت روانی نیازمند نگاهی متفاوت و خاص تر به وظایف نیروی انتظامی است. ایشان با مثالی ذهن ها را به این نکته هدایت کردند که قوانین نیروهای انتظامی و امنیتی باید انعطاف لازم برای ایجاد توامان امنیت روانی و فیزیکی را فراهم سازد. به تعبیر دیگر قانون، روح دارد و باید نسبت به این روح حاکم بر قانون اهتمام داشت. مثال ایشان کاملا گویا است. می فرمایند مانور تجمل خودروهای لوکس در سطح شهر مصداق ناامنی روانی است و ناجا وظیفه دارد برخورد کند. سوال این است که آیا برخورد با خودروهای لوکس در قوانین فعلی، مصداق دارد؟ ممکن است پاسخ مثبت یا منفی باشد. مسئله این است که ناجا باید نسبت به روح قانون که ایجاد امنیت روانی برای مردم است بیش از امنیت فیزیکی جهد و تلاش داشته باشد، چه آنکه ممکن است ایجاد امنیت فیزیکی در جایی در تعارض با امنیت روانی باشد که در این صورت باید نسبت به اصلاح آن تدبیر و از طریق نهادهای قانونگذار بر اصلاح آن اقدام کند.

این توصیه رهبری هیچ تعارضی با سخنان رئیس جمهور ندارد. ایشان نیز بر اجرای قانون تاکید دارند اما همزمان، شان و جایگاه نیروی انتظامی را فراتر از قوانین خشک می بینند. سخن بر سر این است که قانونی عمل کنند، اما فراتر از قانون فکر و تدبیر شود و نسبت به امنیت روانی که موضوعی بسیار بااهمیت تر از امنیت فیزیکی است همت ویژه داشته باشند و نسبت به رعایت لوازم اجرای قانونی آن اقدام کنند.