پشت پرده تغییر در عربستان کیست؟

به گزارش پارس به نقل از رسانه های خارجی، سلمان بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی صبح امروز در اقدامی غیر منتظره تغییراتی را در کابینه این کشور انجام داد. به موجب این تغییرات، «مقرن بن عبدالعزیز» از ولیعهدی و نائب رئیسی شورای وزیران (کابینه) کنار گذاشته شد و «محمد بن نایف» به عنوان ولیعهد جدید معرفی شد.
 
پادشاه عربستان سعودی در این تغییرات همچنین «محمد بن سلمان» پسر پادشاه و وزیر دفاع و فرمانده عملیات عربستان علیه یمن را به عنوان جانشین ولیعهد معرفی کرد. همچنین سعود الفیصل که به مدت ۴۰ سال وزیر خارجه عربستان بود از سمت خود کنار گذاشته شد و «عادل الجبیر» سفیر ریاض در واشنگتن جایگزین وی شد.
 
طبق تغییرات انجام شده، «خالد بن عبدالعزیز» به عنوان وزیر بهداشت و «عادل الفقیه» به عنوان وزیر اقتصاد و برنامه ریزی و «مفرق الحقبانی» به عنوان وزیر کار معرفی شده اند. همچنین «حمد السویلم» رئیس دیوان پادشاهی و «عبدالله الیاسر» معاون سرپرست رادیو و تلویزیون معرفی شده اند.
 
تغییراتی که بلافاصله پس از فوت عبدالله بن عبدالعزیز و روی کار آمدن سلمان بن عبدالعزیز پادشاه جدید عربستان رخ داد:
 
- برکناری «مشعل بن عبدالله» پسر ششم پادشاه سابق از عمارت مکه و انتخاب «خالد الفیصل» به جای وی
 
- «بندر بن سلطان» از شورای عالی امنیت ملی کنار گذاشته شد.
 
- شاهزاده «مقرن بن عبدالله» به عنوان ولیعهد و «محمد بن نایف» به عنوان ولیعهد انتخاب شدند.
 
- شاهزاده «محمد بن سلمان» به عنوان وزیر دفاع و «متعب بن عبدالله» به عنوان وزیر گارد ملی تعیین شدند.
 
- «خالد العرج» وزیر خدمات مدنی، «عادل الطریفی» وزیر فرهنگ و رسانه، «احمد الخطیب» وزیر بهداشت، «ماجد القصبی» وزیر امور اجتماعی، «ولید الصمعانی» وزیر دادگستری و «صالح آل شیخ» وزیر امور اسلامی معرفی شدند.
 
- «فیصل بن بندر» از عمارت منطقه قصیم و «ترکی بن عبدالله» از عمارت ریاض و «خالد بن بندر» از ریاست نهادهای اطلاعاتی برکنار شدند.
 
به موجب تغییرات در ابتدای روی کار آمدن پادشاه جدید عربستان همچنین نهادهای مختلفی همچون کمیته عالی سیاستگذاری آموزش، شورای خدمات مدنی، شورای آموزش عالی دانشگاه ها و شورای عالی اقتصاد حذف شدند. همچنین قرار شد دو نهاد شورای امور سیاسی و امنیتی و شورای امور اقتصادی تشکیل شود.
 
مغز متفکر تغییرات در عربستان کیست؟
 
محمد بن سلمان که در ابتدای روی کار آمدن سلمان بن عبدالعزیز به عنوان پادشاه جدید عربستان تصدی وزارت دفاع را برعهده گرفت اکنون با حفظ سمت جانشین ولیعهد شده است و فرماندهی حملات نظامی فعلی به یمن را بر عهده دارد.
 
وی در ۳۱ آگوست ۱۹۸۵ میلادی متولد شد و پسر ششم پادشاه عربستان محسوب می شود. محمد بن سلمان در رشته حقوق در دانشگاه ملک سعود تحصیل کرده است.
 
فعالیت های سیاسی
 
محمد بن سلمان از سال ۲۰۰۷ به عنوان مشاور در هیئت کارشناسان کابینه عربستان سعودی فعالیت می کرد و در سال ۲۰۰۹ به عنوان مشاور ویژه امیر منطقه ریاض معرفی شد و علاوه براین تا سال ۲۰۱۳ همچنان از مشاوران کابینه محسوب می شد.
 
دبیرکلی مرکز الریاض و مشاور ویژه رئیس شورای اداری دفتر پادشاهی عبدالعزیز از دیگر فعالیت های سیاسی وی به شمار می رود. محمد بن سلمان در سال ۲۰۱۳ همزمان با حفظ سمت های خود نظارت بر دفتر وزیر دفاع را نیز برعهده داشت و در سال ۲۰۱۴ با دستور پادشاه، سمت وزیر مشاور در کابینه نیز به سمت های وی اضافه شد تا اینکه در نهایت پس از روی کار آمدن پدرش به عنوان پادشاه جدید عربستان در سال ۲۰۱۵ وزارت دفاع و سمت مشاور ویژه پادشاه به وی واگذار شد. همچنین شورای امور اقتصادی و توسعه نیز تاسیس و ریاست آن به محمد بن سلمان واگذار شد.
 
فرماندهی حملات نظامی به یمن
 
عربستان سعودی در تاریخ ۲۶ مارس سال جاری میلادی (ششم فروردین) در اقدامی مداخله جویانه به یمن تجاوز کرد. در این تجاوز که نام آن از سوی سعودی ها «طوفان کوبنده» نامگذاری شده است عربستان با حمایت ۱۰ کشور عربی و غربی به ویژه آمریکا و به منظور بازگرداندن «عبد ربه منصور هادی» رئیس جمهوری مستعفی یمن به قدرت به این کشور حمله کرد. فرماندهی عملیات مذکور برعهده محمد بن سلمان است.
 
به نظر می رسد با تغییرات انجام شده در کابینه عربستان سعودی پیش بینی ها مبنی بر احتمال کودتای داخلی محمد بن سلمان برای قبضه قدرت تحقق یابد. مقامات سعودی به چرایی این تغییرات اشاره ای نکرده اند اما از زمانی که سلمان بن عبدالعزیز پادشاهی در عربستان را به دست گرفته است زمزمه هایی از احتمال تغییر در ساختار قدرت و ارتقاء جایگاه محمد بن سلمان مطرح شده است.
 
بنا بر اعلام تحلیلگران، محمد بن سلمان پسر پادشاه عربستان مهندس و مغز متفکر تمام تغییراتی است که از زمان فوت ملک عبدالله پادشاه سابق عربستان (۳ بهمن ۹۳) تاکنون در این کشور صورت گرفته است.
 
به نوشته واشنگتن پست، محمد بن سلمان هفته ها قبل از فوت عبدالله بن عبدالعزیز به دقت در حال برنامه ریزی برای تغییرات گسترده در ساختار قدرت عربستان بوده است تا از وقوع آشفتگی و جدال برای قدرت در خاندان آل سعود جلوگیری کند.
 
با نگاهی به تغییرات صورت گرفته در عربستان سعودی می توان گفت که هدف از عزل و نصب ها در این کشور تحکیم روابط ریاض - واشنگتن و تعمیق ارتباط میان عربستان سعودی و آمریکا به عنوان یک شریک امنیتی مورد اعتماد در منطقه است.