بررسی اهداف مهم شعار سال و قابلیت‌های اجرایی آن

به گزارش پارس،   حجت الاسلام نصرالله پژمان فر، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی اولین دوره است که به مجلس راه پیدا کرده و جزو نمایندگان کمیسیون فرهنگی مجلس نهم است. وی معتقد است که در شعار سال یک نکته مهم نهفته است که مدیریت جهادی مسئولان چندان مطلوب نیست و مردم در کار ها نباید نامحرم دانسته شوند همانگونه که امام راحل مردم را محرم تلقی می کرد و برای حل مشکلات کشور از آنها کمک می گرفت. وی از اعضای بسیار فعال کمیسیون تلفیق مجلس هم بوده است که درزمان تنظیم بودجه نقش فعالی در این باره داشت. این نماینده ۵۰ ساله معتقد است که شعار امسال با داشتن جنبه مهم فرهنگی راهکارهای اقتصادی را نیز هموار خواهد کرد که اگر با دقت به جنبه های فرهنگی دقت شده و برایش کار شود، نتایج انتهای سال قابل تأمل خواهد بود.

* آقای پژمان فر در مورد شعار سال صحبت های بسیاری وجود دارد. یکی از مهمترین های آن، هوشمندانه تعریف کردن مؤلفه های نامگذاری سال ۹۳ در جهار وجه بسیار مهم است. به نظر شما با توجه به تجربه سال های گذشته چه موانعی بر سر راه شعار سال وجود دارد که باید برطرف شود؟

گاهی با موضوع شعار سال به صورت یک رویکرد صرفاً نمادین و کلیشه ای برخورد می شود و این یک جفاست که صورت می گیرد. بحث مسائلی که رهبر انقلاب با توجه به اشرافی که به مسائل دارند مطرح می کنند از اهمیت زیادی برخوردار است. این موضوع معمولی و عادی نیست، ایشان در واقع در جمع بندی که مختص به حرکت کشور است و بررسی مسائل، نوعی آسیب شناسی و مسائل را رصد می کنند و تمامی نیازهای کشور را در قالب بحث شعار مطرح می کنند. مسئله روشن است که این بحث به معنای این نیست که مأموریت ما برای رسیدن به این اهداف فقط در همان سالی است که شعار مطرح شده است بلکه آغازی است برای تمرکز روی این موضوع و توجه دادن به این مسئله که چنین مشکلاتی در کشور وجود دارد و آنقدر مهم و برجسته شده اند که در نامگذاری سال توسط مقام معظم رهبری آورده می شوند. مثلاً اگر می گوییم سال حماسه اقتصادی و حماسه سیاسی یعنی در واقع مسائل اقتصادی یکی از مسائل مهم است که باید به آن توجه شود و اگر ما نتوانستیم همانطور که رهبر بزرگوار انقلاب اشاره فرمودند و مطرح کردند این مسئله را تأمین کنیم باید در سال های بعد به آن بپردازیم و اگر بخشی از راه را پیمودیم باید بعد از آن راه را ادامه دهیم. این مسئله بسیار مهمی است که باید به آن توجه شود که در واقع بزرگترین رصد مسائل کشور در این موضوع است. بنابراین اکتفا کردن به چند همایش و سخنرانی و برنامه های این چنینی آن چیزی نیست که ما وظیفه داریم، ما باید در یک نگاه جامع به مسائل بپردازیم.

* اما این فرهنگ در مدیریت جهادی تأثیر نگذاشته است؟ این یکی از نکات مهم و قابل تأمل در نامگذاری امسال است. منظورم این است که خلأ آن در کشور وجود دارد؟

آنچه امروزبه عنوان یک تهدید درمقابل ماست مسائل اقتصادی است، برای اینکه در مسائل اقتصادی تهدید را تبدیل به فرصت کنیم همین فرهنگ را داریم و فرهنگ انقلاب اسلامی همان فرهنگ جهادی است یعنی همین که توانستیم همه ظرفیت ها را پای این کار بکشیم. ما در دفاع مقدس همه افراد را پای جنگ کشیدیم، این احساس مسئولیت و اینکه آقا در فرمایشاتشان می فرمایند همه آحاد مردم باید پای این کار بیایند و مشارکت داشته باشند در جنگ حس می شد. با مشارکت مردم همه مشکلات اقتصادی و فرهنگی حل و فصل می شوند. البته ما جنگ را با مشارکت گروه خاصی تمام نکردیم بلکه با مشارکت همه آحاد مردم حتی پیرزنی که در روستای دور احساس مسئولیت و نقش می کرد که باید در جنگ با آوردن حتی چند دانه تخم مرغ و دعا کردن و مسائل دیگر نقش آفرینی کند، تمام کردیم.

* امروز می گویند که فضای جامعه تغییر زیادی کرده است. واقعا این طور است؟

در ابعادی درست است اما در آمدن مردم و همه آحاد جامعه این طور نیست. همه باید فرهنگ جهادی را رعایت کنند یعنی مردم همه باید وارد این جریان شوند و در عین اینکه وارد می شوند باید احساس مسئولیت کنند و نباید در یک فضای محدود رفتاری هم این کار انجام شود؛ چراکه فرهنگ جهادی یعنی محدودیتی در وقت برای خودشان قائل نباشند. محدوده ای برای مطالبات شخصی قائل نباشند، همان طوری که در جنگ و جهاد همه وارد می شوند و با آن روحیه ایثار ورود پیدا می کنند، و این کاررا می شود انجام داد. امروز هم در حل مسائل اقتصادی همین رویکرد وجود دارد وگرنه امکان اینکه به این مسائل بتوانیم به صورت طبیعی دست پیدا کرده و آنها را حل و فصل کنیم، وجود ندارد. به همین دلیل هم هست که دشمن هجمه فرهنگی شدیدی را وارد کرده و تلاش می کند این گفتمان را که ما بدون اتکا به دشمن می توانیم مسائلمان را حل کنیم، در بین ما ضعیف کند. بنابراین ما باید مطالباتمان را پشت میز خودمان تعقیب کنیم و دنبال این نباشیم که با مذاکره حتی با دشمنان خودمان به نتیجه برد برد فکر کنیم و پشت میز مذاکره انتظار این نتیجه را داشته باشیم.

* منظورتان چیست؟

ببینید اینکه ما فکر کنیم که هم ما ببریم و هم دشمنمان ببرد یک انحراف فرهنگی است که در این مسیر دارد برای ما ایجاد می شود، اینکه آقا می فرمایند که ما وارد شویم و یک رویکرد جهادی داشته باشیم و به فرهنگ اسلامی خودمان اتکا کنیم و مطمئن باشیم که با آن فرهنگ است که ما می توانیم مسائل را پیش ببریم، اشاره بسیار مهمی است و احتیاج به یک کار عمیق و گسترده دارد. بحث های فرهنگی دستوری نیستند و حضرت آقا هم اشاره فرمودند که ما ممکن است با یکی دو تا دستور و بخشنامه کردن، مسائلی را حل و فصل کنیم، یک سبد کالا بدهیم یک پرداخت نقدی داشته باشیم و مسائلی را حل کنیم اما مسائل فرهنگی جنسش اینطور نیست و فرق می کند و اقتضا می کند همه ظرفیت ها پای این کار بیایند و با یک رویکرد نرم به مسائل نگاه شود. لذا من امروز فکر می کنم که در یک امتحان سختی قرار گرفتیم و بدون مشارکت و حضور همه قوا، قوه مقننه، مجریه و قضائیه و همه آحاد مردم و مشارکت همه مردم در توجه کردن به فرهنگ جهادی و ایثار و جدیت امکان ندارد این بحران را تبدیل به یک فرصت برای کشور خودمان تبدیل کنیم.

* یکی از مهم ترین مشکلاتی که در این حوزه وجود دارد این است که مسئولان به مردم اعتماد ندارند و مردم را به اقتصاد راه نمی دهند، این دقیقا یکی از مواردی بود که در اقتصاد مقاومتی در شاخص هایش و سیاست های کلی ابلاغی اش مقام معظم رهبری تأکید کرده بودند که مشارکت همه آحاد جامعه، اما وقتی این فرهنگ مدیریتی در مسئولان وجود ندارد و دیدگاه بیشتر حاکمیتی است چطور می شود مردم را وارد کرد و این مدیریت جهادی را دو سویه انتظار داشت، الان بین بیشتر مسئولانمان فرهنگ مدیریت جهادی وجود ندارد.

فرمایش شما درست است و ضعف ما بیشتر از ناحیه مسئولان است نه مردم. مردم ما هر موقع احساس کردند که نظام به مشارکت آنها نیاز دارد با تمام قوا وارد صحنه شدند و تمام ظرفیت خالصانه و تلاش خود را در این مسیر قرار دادند. البته طبیعتاً افت و خیز در هر مسئله ای وجود دارد اما از ناحیه مردم ما هیچگونه کوتاهی نبوده است و مردم ما نقش آفرینی خوبی داشتند اما ضعف از ناحیه مسئولان ماست که باید به این موضوع توجه کنند که بدون مشارکت مردم ما امکان اینکه مسائل را حل و فصل کنند وجود ندارد. اگر امروز انتظار داریم که حماسه اقتصادی تحقق پیدا کند همانطور که آقا درسال ۹۲ فرمودند که اتفاق نیفتاد ما بدون مشارکت مردم و زمینه سازی برای حضور آنها اصولا نمی توانیم گامی در جهت تحقق شعار سال برداریم. امروزه ما موانعی در راه تولیدمان داریم و باید دولت تلاش کند در ارتباط با این موضوع با کمک مجلس این موانع و مشکلاتی که در این مسیر وجود دارد برطرف شود که خود جای بحث مفصلی دارد. امروزه متأسفانه می بینیم که مثلاً در مسیر تولید، بانک های ما بیشترین تسهیلات را در مسیر غیر تولید قرار داده اند. . .

* چرا نظارتی بر این گونه مسائل صورت نمی گیرد؟

ضعف هایی که در این موضوع وجود دارد، این است که مجلس و دولت باید جدی تر باشند و امیدواریم که این مسائل یک رویکرد شعاری پیدا نکرده باشد و در یک فضای مشترک این کار صورت بگیرد. ما اگر این مسئله را جدی بگیریم، نتیجه بخش خواهد بود و علت این است که مسئولان ما یک احساس بالا به پایینی دارند. اینکه ما باید دستور بدهیم و مردم هم الزام دارند که هر چه ما می گوییم اجرا کنند این کار غلطی است، نوع مدیریت ما مدیریت غلطی است و امیدواریم که ان شاءالله درست شود. سالی که پشت سر گذاشتیم متأسفانه سال خوبی نبود اگرچه دولت دولت جدیدی است ولی دیگر نمی تواند از این به بعد بهانه اینکه ما تازه وارد شده ایم و تازه مسئولیت را عهده دار شده ایم را داشته باشد، این دولت هفت، هشت ماه است که کار را در دست گرفته و انتظار ما این است که متوجه حساسیت مسائل و مشکلاتی که در پیش رو داریم و راهکاری که رهبر بزرگوار انقلاب فرمودند، به عنوان یک دیده بان دقیق که همه مسائل را رصد می کنند کد هایی را برای برون رفت از این مسائل ارائه کنند، باشند.

* نکته ای در صحبت های شما بود که می توان روی آن تأمل کرد، فرمودید که نگاه و دیده بانی دقیق مقام معظم رهبری برای رصد مسائل سبب بیرون رفت از بحران می شود، از یک طرف ایشان در شعار سال طراحی کردند عزم ملی و از طرف دیگر مدیریت جهادی است یکی از چالش های بسیار عمده ای که وجود دارد این است که عزم ملی در بسیاری از بخش ها وجود دارد. یعنی مثلاً مخترع می آید اختراع می کند ولی هیچ ارگانی که ثبت یا تولید صنعتی کند نیست در نتیجه اختراعش را به یک کشور دیگر می برد و این اتفاق خیلی راحت و با پول خوبی در کشور دیگری به نتیجه می رسد. از طرف دیگر اعتماد کافی از طرف مردم به برخی مسئولان فعلی نه دولت فعلی، از این جهت که آنها هم خودشان را صرف مسائل سیاسی و اقتصادی کشور کنند نیست، آیا این اعتماد مدنظر فرهنگ سازی که مقام معظم رهبری فرمودند، نبوده و ما می خواهیم بی تعارف بگوییم واقعاً این چهار وجه شعار امسال که هرکدام می تواند شعار یک سال باشد چطور می تواند امسال محقق شود؟

من دفاع نمی کنم بدون تعارف ما باید این مسئله را باور کنیم که ما روحیه جهادی نداشته ایم و با این رویکرد به مسائل نگاه نکرده ایم که امروز چنین وضعیتی داریم وگرنه ما گردنه های بسیار سخت تر از مسائل امروز را هم پشت سر گذاشته ایم. چرا ما امروز در این شرایط سخت قرار گرفتیم؟ دراین شرایط که قرار گرفتیم، احساس می کنیم که ناتوانیم و بعضاً نغمه هایی هم از ناحیه بعضی از مسئولان اعلام می شود، یک نغمه های ضعف و عدم امید و اینکه ما به بن بست هایی رسیدیم وچنین فضایی برای مردم ترسیم می شود و این به این دلیل است که ما روحیه جهادی را در مسائلمان نداشته ایم و به همین دلیل هم نتوانسته ایم که یک مشارکت عمومی را داشته باشیم. اگر بخواهیم این چهار مسئله را به هم پیوند بدهیم باید بدانیم که با اتکا به ظرفیت های داخلی است که ما می توانیم مسائل مان را حل کنیم و به شرط اینکه از دیگر ظرفیت های کشورهم مشارکت بگیریم همانطور که در جنگ همه مردم احساس مسئولیت کردند کشاورز، کارگر، دانشجو، طلبه احساس مسئولیت می کرد حتی آن پیر زنی که در یک روستا بود احساس مسئولیت می کرد، الان هم باید همان روحیه را به وجود بیاوریم. به همین خاطر بود که آن زمان ما توانستیم در فضای جهادی، احساس مسئولیت را در بین مردم ایجاد کنیم نه احساس مسئولیتی که هرکسی بیاید برای خودش فرصت طلبی کند، احساس مسئولیت سازنده و جهادی.

* این مشارکت باید با چه تعریفی صورت بگیرد؟ باز هم مردم باید کنار بیایند یا صورت جدیدی از مشارکت منظور شما است؟

اینکه ما مشارکت همه مردم را داشته باشیم و آن مشارکت هم مشارکت ایثارگرانه و جهادی باشد. این فرهنگ مسائل اقتصادی و نوع برخورد با آن باید دربین آحاد جامعه چه مردم و چه مسئولان گسترده شود. این مسئله ای را که امروز به عنوان بن بست اقتصادی از بعضی ناحیه ها طرح می شود، به یک حماسه اقتصادی نیاز دارد تا بتواند تحقق یابد. به شرط اینکه بنده به عنوان یک نماینده مجلس و همه آحاد دیگری که مسئولیت دارند این را باور کنیم که مردم ما می توانند. کما اینکه ما مسائل مختلف را با قدرت و حمایت و مشارکت همه مردم حل و فصل کردیم. نباید مردم را نامحرم بدانیم.

* می گویند مردم کمی شعار زده شده اند. واقعاً مردم شعار زده شده اند یا مسئولان برگزار کننده سمینار ها و همایش های آنچنانی؟

نه، مردم ما واقع بین هستند، دربزرگترین مشکلات که پیش آمد با مطرح کردن آن با مردم، همه آمدند و پای کار ایستادند و مشکلات را حل کردند. یک روز صدام آمد یک طیف گسترده حملات زمینی و هوایی و دریایی به ما وکشور ما کرد، امام پشت تریبون آمدند و موضوع را با مردم مطرح و از مردم کمک خواستند و از مردم خواستند که بیایند در این موضوع شرکت کنند. آن روز مردم محرم دانسته شدند همچنان که مردم ما امروز نامحرم نیستند. ما در ارتباط با مذاکراتی که می خواهیم با کشورهای دیگر داشته باشیم، بهتر است به مردم بگوییم به دنبال چه هستیم. امروزه در ارتباط با اینکه مسئولان ما در مذاکرات به دنبال چه می گردند ابهام وجود دارد و مردم دائم از ما سؤال می کنند که بالاخره ما به کجا می خواهیم برویم، افق روشنی در ارتباط با مسائل و رویکرد سیاسی در عزل و نصب ها و کارهایی که دارد انجام می شود نیست. وقتی نوع برخورد با مردم صادقانه نباشد طبیعتاً انتظار مشارکت مردم را نخواهیم داشت، امروز باید بیاییم و بگوییم ما به اتکا و کمک شما نه شعار بلکه واقعیت، عمل و تمامی رویکرد دستورهایی که از ناحیه وزارتخانه های مختلف مطرح می شود، می خواهیم مسائل را حل کنیم کما اینکه در گذشته به کمک شما مسائل را حل کردیم.

* مردم دقیقاً چه کمکی می توانند بکنند؟ مردم در این سال ها هم کم صبوری نکردند در مقابل تورم و. . .

همه کار می توانند انجام دهند. ببینید مردم وقتی احساس مسئولیت کنند همه کار می توانند انجام دهند. یک روز امام آمدند به اتکای روحیه جهادی مردم گفتند که اگر ما را تحریم کنید مردم ما روزه می گیرند. این روحیه ای که مردم با مسئولان خود داشتند موجب می شد که مردم از غذای خود بزنند تا کشور پیشرفت کند به شرط اینکه احساس کنند مسئولان دنبال استفاده ابزاری از آنها نیستند. مثلاً به رغم تمام تبلیغات جریان هایی که در سال حماسه سیاسی سعی کردند که مردم را به مشارکت نگیرند وقتی مردم پیام صادقانه و خالصانه و مشفقانه رهبری را شنیدند، سر از پا نشناختند و در راهپیمایی ها و انتخابات شرکت کردند. مردم ما احساس کردند که بالاخره وظیفه شان است و باید بیایند و هیچ انگیزه دیگری برایشان وجود نداشت چراکه مردم احساس مسئولیت می کردند و پای کار آمده و مشارکت کردند. در مسائل اقتصادی هم مردم باید احساس کنند که می توانند نقش آفرین باشند وگرنه امروز مشکلاتی از ناحیه تأمین اجتماعی، بانک ها، دارایی در زمینه تولید است که تولیدگر ما را به این نتیجه می رساند که به قولی ما اصلاً چرا بیاییم سری که درد نمی کند را دستمال ببندیم و سرمایه مان را در مسیر تولید قرار دهیم. طبیعتاً با شعار که نمی توان مسائل را حل کرد ما باید با واقعیت ها به مسائل توجه کنیم و موانع را از جلوی راه این حماسه اقتصادی که مردم می توانند نقش آفرین باشند برداریم.

* شما فکر می کنید دقیقاً حماسه اقتصادی یعنی چه؟ یعنی اینکه مردم آن اندیشه ای که به ویژه وقتی سیاست های ابلاغی سیاست و مقاومتی مطرح شد یک موج خیلی گسترده همه مسئولان در موردش حرف زدند، نماینده ها صحبت کردند، یک دفعه یک حسی ایجاد شد در جامعه که ای وای که ما دوباره برگشتیم به زمان جنگ، کوپنی و ریاضتی شدیم حتی مقام رهبری بعداً در یک فاصله ای صحبت کردند و گفتند که منظور اقتصاد ریاضتی نبوده، اقتصاد مقاوم بوده در مقابل همه چیز، چرا یک دفعه چنین باوری در سطح عموم جامعه ایجاد می شود؟

در جامعه ما وقتی فضا را به سمتی می بریم که فرصتی برای جهاد نیست، حضرت آقا به عنوان یک دیدگاه قوی آن نقطه های اساسی و نقطه های کلیدی را مطرح می کنند باقی این مسیر را باید افراد دیگر تبیین کنند و مثلا بایدتوضیح بدهند، اقتصاد مقاومتی غیر از اقتصاد ریاضتی است. ما نمی خواهیم مردم ما ریاضت بکشند تا اینکه از این دو مرحله عبور کنیم. ما می خواهیم مدیریت ما در اقتصاد فعال تر باشد و با مدیریت صحیح بیاییم و ظرفیت ها را به کار بگیریم. امروز بخشی از سرمایه های کشور ما در جاهای دیگر مشغول به کار می شود یا سرمایه هایی که امروز در این موضوع وجود دارد دریک مسیرهای ناصحیح به کارگرفته می شود، بانک ها سرمایه های مردم را جمع آوری می کنند اما در ارائه خدمات می بینیم که مراکز تولیدی ما که می توانند قلب اقتصاد ما باشند، امروز حمایت لازم از آنها صورت نمی گیرد و برای سود بالاتر بانک های ما به سمت حمایت از بخش های مقدماتی، دلالی، واسطه گری و مسائل این چنینی می روند، این یک رویکرد شعاری است یعنی ما شعار می دهیم ولی در عمل به این موضوع اعتقاد نداریم و فقط منافع خودمان را می بینیم یعنی فقط به اینکه بانک سود بیشتری را ببرد، مسئولان ما باید به این موضوع ورود پیدا کنند و فضای اینکه ما دائماً همدیگر را تخطئه و تخریب کنیم وجود نداشته نباشد. باید حس همه ما این باشد که سوار یک کشتی هستیم و اگر آسیبی به این کشتی برسد، یعنی آسیب رسیدن به همه. اگر این کشتی بخواهد غرق شود همه غرق خواهند شد، بنابراین تعامل بین قوا یک ضرورتی است که بتواند مسائل را پیش ببرد.

* به نظر شما در راستای تحقق شعار سال، مجلس به عنوان تأثیرگذارترین قوه اگر درست عمل کند می تواندخیلی از مسائل برطرف کند، چه کاری می تواند انجام دهد و در بین همکاران خودتان و نماینده ها چه مشکلاتی را می بینید که اگر این مشکلات برطرف شود مدیریت جهادی و فرهنگ درست اقتصادی ایجاد خواهد شد؟

نکته بسیار مهمی است اگرهرکسی در آن حوزه ای که هست احساس مسئولیت کند چه در حوزه فرهنگی یا در حوزه اجتماعی یا حوزه اقتصادی یا در دیگر حوزه ها طبیعتاً مشکلات کمتر خواهند شد. البته تضارب آرا وجود دارد و ممکن است گاهی افراد با هم اختلاف نظرهایی داشته باشند و از دیدگاه های خود دفاع و ایستادگی کنندکه اتفاقاً این امر سازندگی دارد اما در عین حال مهم این است که ما این حس مسئولیت را داشته باشیم به عنوان مثال من به خودم می گویم امروز فرصتی است که خدای تعالی در اختیار بنده و امثال من قرار داده که بنده در مجلس، دیگری در دولت و دیگری در قوه قضائیه قرار گرفتیم و می توانیم برای خودمان در این مسیر اگر درست عمل کنیم زاد و توشه ای برای آخرت داشته باشیم. همه ما باید هواهای نفسانی را کنار بگذاریم و فقط رضای خدا را مدنظر داشته باشیم من فکر می کنم تضارب آرا تا حدودی قابل دفاع است که به هر حال در این تضارب آرا فکرهای جدید متولد می شود و پیش می رود، من فرآیند کشور را فرآیند مثبتی تلقی می کنم اما در عین حال می تواند شرایط بهتر از این هم باشد.

* آقای پژمان فر آیا در کمیسیون فرهنگی مجلس برای نگاه جدی و درست به این بخش از شعار سال یعنی فرهنگ فکر خاصی شده است؟ به هر حال اولین سال است که به این شکل به مقوله فرهنگ توجه می شود؟

ما یک سری قوانین در رابطه با مسائل فرهنگی داریم که متأسفانه بعضی از این قوانین از سوی دستگاه ها جدی گرفته نمی شود. در قانون برنامه بخشی وجود داردکه طبق آن دستگاه ها موظف هستند که پیوست فرهنگی خود را ارائه دهند اما متأسفانه نسبت به این الزام قانونی وظایف خود را انجام نداده اند و ما سعی داریم تا این الزامات قانونی را بررسی نماییم و دستگاه ها را مجاب کنیم که حداقل وظایف خود را در قبال مسائل قانونی فرهنگی انجام دهند. کمیسیون فرهنگی مجلس کارگروه و کمیته ویژه ای برای پیگیری منویات رهبری تشکیل داده و به این ترتیب سعی داریم تا سهم ناچیز خودمان را در رفع دغدغه رهبری در مجلس ادا نماییم. از سوی دیگر اثرگذاری برخی از ارگان ها مانند صدا و سیما بر مسائل فرهنگی باعث در اولویت گذاشته شدن آنها می شود، باید جدی تر به آنها پرداخته شود و از دیگر موضوعات، می توان به بحث نظام جامع رسانه اشاره کرد.