چرا زنان در رهبری ناتو جایی ندارند؟

  به گزارش پارس به نقل از ایسنا،   « زمانیکه در چهارم آوریل ۱۹۴۹،۱۲ وزیر امور خارجه موسس ائتلاف پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) در واشنگتن دی. سی، پایتخت آمریکا گردهم آمدند تا این معاهده را امضا کنند، پرزیدنت هری ترومن در آن ساعات سخنرانی تعیین کننده ای را ایراد کرد: ما به مشکلات تاریخ که مردان گرفتارش هستند، اعتقادی نداریم. در زمان کنونی، ما مردان شجاعی را دیده ایم که بر مشکلات و موانعی فائق آمده اند که به نظر غیرقابل عبور و شکست ناپذیر می آمدند؛ مردانی با نگرش و اشتیاقی که همچنان سرنوشت خود را تعیین می کنند. "

لورن هریسون در تحلیل خود در فارن پالسی می نویسد: « این هفته و در جریان شصت و پنجمین سالگرد تاسیس ناتو، کلمات ترومن باردیگر طنین انداز است. اما نه فقط به خاطر تجدید حیات این ائتلاف در فصل آتی سیاست واقع گرایانه اروپای شرقی. بلکه این انتخاب پیش دستانه ترومن است که امروزه بر هر بخش از این پیمان اثر می گذارد همانطور که در سال ۱۹۴۹ اثر گذاشت: " مردان" موانع را پشت سر می گذارند، " مردانی" با اشتیاق و نگرش.

رهبری ارشد این ائتلاف برای تمامی لفاظی های ناتو درباره دخالت داشتن در یک روند مداوم اصلاحات، مدرنیته کردن و دگرگون سازی، به دنبال اقدامات صرفا نابهنگام است. با انتخاب ینس استولتنبرگ به عنوان دبیرکل آتی این ائتلاف در ۲۸ مارس سال جاری میلادی، به نظر می رسد دست کم ۷۰ سال دیگر هم بدون حضور یک زن برای به دست گرفتن دبیرکلی این ائتلاف باید بگذرد.

این مشکل تنها به موقعیت دبیرکلی این ائتلاف محدود نمی شود. در ۶۵ سال گذشته اصولا هیچ زنی معاونت دبیرکلی را نیز برعهده نگرفته است و کولیندا گرابار-کیتاروویچ از کرواسی تنها زنی است که فقط یکبار معاونت دبیرکلی را به دست گرفت.

جای تعجب نیست، این عدم توازن و تعادل را می توان رسما در هر بخش از هیات های نظامی برای ناتو مشاهده کرد. در این سمت ها هیچ زنی در مقام فرماندهی ارشد نیروهای ائتلاف در اروپا قرار ندارد و تمامی ۵۶ فرمانده ارشد دفاعی و نظامی مرد هستند. چارت سازمانی رهبران ارشد نظامی و غیرنظامی نشان دهنده حضور ۸۰ مرد است و تنها سه زن در این میان جسورانه به دوربین لبخند می زنند.

این در حالی است که هر یک از کشورهای عضو به تنهایی به صورت فزاینده ای در حال گماشتن زنان برای سمت های ارشد در داخل دولت هایشان هستند؛ اقدامی که در اصل تلاشی برای پیشی گرفتن از ناتو در زمینه برابری جنسیتی است. درهمین حال، هشت کشور از ۲۸ کشور عضو ناتو دست کم یک زن را برای به دست گرفتن سمت های امنیتی و سیاست خارجی در بروکسل یا خدمت کردن در سمت وزیر دفاع معرفی کرده اند و بیش از نیمی از این اعضا یک زن را به عنوان رییس دولت داشته یا دارند. از آنجا که سیاستمداران ارشد زن با تجربیات فراوان در زمینه دفاعی وجود دارند، بسیاری از آنها برای کاندید شدن به منظور دست گرفتن پست های رهبری ناتو کفایت دارند اما تاکنون به این جایگاه نرسیده اند.

بدون شک افرادی هستند که این مساله را مطرح می کنند که آیا عدم توازن جنسیتی اصلا اهمیتی دارد یا خیر، به ویژه در زمینه یک سازمان با ماهیت نظامی. چالش های پیشروی این ائتلاف از جمله مقابله با تهاجم ولادیمیر پوتین، رییس جمهوری روسیه و دستاورد حداکثری با منابع نظامی جاری، مسائلی است که ظاهرا نگرانی های اصلی این ائتلاف را تشکیل می دهند نه برابری جنسیتی.

چالش هایی که هم اکنون ناتو با آن رو به روست به خصوص نشات گرفته از کادر مدیریتی آن است. تحقیقات گسترده نشان می دهد که رهبری زنان باعث به وجود آمدن تغییرات مثبت برای سازمان ها می شود به ویژه در زمینه حل و فصل درگیری ها. رهبران زن نشان داده اند که در شیوه و اسلوب رهبری بیشتر دموکراتیک هستند و گروهی فعالیت می کنند.

زمانیکه زنان نقشی فعال در مذاکرات درباره بازسازی پس از درگیری ها ایفا می کنند، تحقیقات نشان داده که توافق های نتیجه بخش صلح و سیاست های عملی احتمالا کمتر به بخش های حاشیه ای کشیده می شوند و احتمالا بیشتر از آنها حمایت می شود.

گفته های اخیر درباره زنان در بخش خصوصی این تنوع در دورنماها و تکنیک های حل مشکلات توسط زنان را مورد ستایش قرار داده است – به طور حتم اینچنین مزایایی همچنین در چارچوب مفاد ائتلاف ناتو نیز اعمال خواهد شد. در زمانیکه ناتو تلاش می کند تا با چالش های قرن ۲۱ بدون بازگشت به جریان ذهنی قرن بیستم بپردازد، تنوع های بیشتر در مقام های عالی رتبه می تواند باعث مدرن شدن طرز تفکر و سازمان مذکور شود.

ورای این مزایای عملی، دلیل دیگری که باید باعث افزایش تعداد زنان در پست های عالی ناتو شود، مساله ارزش هاست: یک سازمان مشترک امنیتی که تنها نماینده ۵۰ درصد از جمعیت در مشاغل ارشد است، با ارزش های غربی که حامی برابری است، تناقض دارد.

اما چگونه ممکن است ناتو به شکاف جنسیتی در مقام های بالا و عالی رتبه بپردازد؟ فارغ از توجه به این عدم توازن، یک گام مستحکم و قاطع، ایجاد تغییرات در روند انتخاب ها برای سمت دبیرکلی ناتو است. در حال حاضر، رهبر ارشد غیرنظامی ائتلاف ناتو از طریق یک رایزنی غیررسمی انتخاب می شود جاییکه کشورهای عضو اسامی را پیشنهاد داده و با سایر کشورها به رایزنی و مشورت می پردازند و پس از زد و بند به اتفاق نظر می رسند. این روند مبهم و غیرشفاف است و به دور از نظر مردم و در خفا انجام می شود؛ ما هیچ پیشینه ای از چگونگی سنجش کاندیداها، شایستگی ها و این که چه کشورهایی از هر کاندیدا برای تصدی این سمت ها حمایت می کنند، در دست نداریم.

با شفافیت بیشتر، الگوهای بحث برانگیز تعصب یا حذف در حمایت از کاندیداها را می توان مورد توجه و بازبینی قرار داد. به دیگر سخن، کشورهای عضو که کاندیداهای مرد را منحصرا نامزد کرده و از آنها حمایت می کنند، ممکن است برای توجیه تصمیم گیریشان از آنها سوالاتی بپرسند. اینچنین روند نظام مندی ممکن است به بی اثر کردن تعصب های بشری در تصمیم گیری کمک کند: محققان دانشگاه هاروارد آمریکا نشان داده اند زمانیکه کاندیدها به صورت منحصربه فردی خطاب قرار می گیرند این روند باعث ضربه زدن و متزلزل شدن جایگاه زنان می شود. زمانیکه گروهی از کاندیداها را به صورت نظام مند مورد مقایسه قرار می دهیم، عملکرد در روند تصمیم گیری در اولویت قرار دارد. این تغییر در روند انتخاب دبیرکل ناتو برای ایجاد تنوع و سلامت و دوام سازمان خوب خواهد بود.

درپی یکسری رخدادها، هیچ شکی باقی نمی ماند که ناتو نه تنها یک بازیکن مهم است بلکه به صورت جدی از اهمیت ویژه برای حفظ صلح جهانی و اجرای قانون برخوردار است. درحالیکه کشورهای عضو برای مقابله با چالش های جدید خارجی فعالیت می کنند، نباید نظارت خود را بر ضعف های داخلی ائتلاف از دست بدهند. فعالیت به سوی تنوع بیشتر و نماینده رهبری ناتو باعث تقویت اعتبار و تاثیرگذاری سازمان شده و موقعیت ائتلاف ناتو را به عنوان یک مدل راستین ارزش ها مورد حمایت قرار می دهد. »