علل افزاش نرخ سود تسهیلات و سپرده‌های بانکی

به گزارش پارس به نقل از فارس، کورش پرویزیان در مورد نرخ سود سپرده و تسهیلات بانکی، اظهار داشت: به دلیل مسائل خاصی مانند اعمال برخی سیاست های پولی، مقام ناظر پولی تشخیص داد، در یک دوره، حدودی برای عقود مبادله ای تعیین کند که عملا با تصویب این حدود، کارایی عقود در حوزه بانکداری اسلامی کاهش یافت.

وی افزود: تعیین یک نرخ مشخص به صورت نرخ نامه واحد، مسائل اجرایی عقود را با محدودیت مواجه می کند، مثلا عنوان نرخ ۱۴ تا ۱۵ درصد عملا انگیزه و رفتار بانک ها را به سمت پرداخت تسهیلات مبادله ای هدایت نمی کند.

*تعیین حدود برای نرخ سود تسهیلات، بانک ها را با مشکل مواجه کرد

مدیرعامل بانک سینا تصریح کرد: در نظام بانکی یک قرارداد با قراردادی دیگر می تواند متفاوت باشد، اما در عقود مبادله ای هم اکنون یک حدودی را مقام ناظر تعیین کرده که کارکردی آن در شبکه بانکی برای این عقود متفاوت بوده و مشکلاتی را ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه این اعمال نرخ های ۱۴ و ۱۵ درصدی، سهم عقود مبادله ای در این مدت کاهش و سهم عقود مشارکتی به ویژه در بانک های خصوصی افزایش یافته است، گفت: بانک ها راه هایی در شناسایی می کنند که در برخی مواقع قراردادها به شکل دیگری منعقد شود؛ این کار برای جبران هزینه تامین مالی انجام می دهند.

پرویزیان با ذکر مثالی در این باره گفت: لیزینگ ها از لحاظ قانونی نمی توانند نرخی بیشتر از ۱۵ درصد دریافت کنند، اما در عمل نرخ های بالاتری اعمال می شود، زیرا یک شرکت لیزینگ هزینه های خود را با ۱۵ درصد نمی تواند پوشش دهد و به همین دلیل با تخفیف هایی که از مشتری می گیرد، بخشی از هزینه های خود را جبران می کند. کارمزدهایی به نرخ های خود اضافه می کنند.

*افزایش نرخ سود اوراق مشارکت بانک مرکزی، علامتی برای افزایش نرخ سود بانک ها بود

وی تصریح کرد: افزایش نرخ سود اوراق مشارکت بانک مرکزی به ۲۳ درصد، علامتی را به بانک های کشور داد تا نرخ سود تسهیلات را متفاوت از گذشته کنند.

پرویزیان در پاسخ به این سوال که آیا شورای پول و اعتبار و بانک مرکزی بدون اعلام رسمی، اجازه افزایش نرخ سود به بانک ها داده است، گفت: تا این لحظه بنده متوجه چنین مساله نشدم و تنها تعیین نرخ سود ۲۳ درصدی برای اوراق مشارکت ۲۳ بانک مرکزی تنها به صورت رسمی ابلاغ شده است.

مدیرعامل بانک سینا اظهارداشت: وقتی نرخ سود اوراق مشارکت بانک مرکزی ۳ درصد افزایش می یابد، یعنی دیگر نرخ سود قبلی کاربردی ندارد.

خبرنگار گفت: بانک مرکزی نرخ سود اوراق مشارکت بانک مرکزی تنها تغییر داده است و این مجوزی برای افزایش نرخ سود تسهیلات بانک ها نیست.

وی گفت: اجازه شورای پول و اعتبار به بانک مرکزی برای تغییر نرخ سود اوراق مشارکت بانک مرکزی بوده است و به صورت طبیعی وقتی مقام پولی عدد نرخ سود اوراق خود را افزایش می دهد، شبکه بانکی هم به دنبال آن نرخ ها را افزایش می دهد.

خبرنگار گفت: یک تا دو ماه قبل از اعلام نرخ سود اوراق مشارکت بانک ها نرخ های خود را افزایش داده بودند.

مدیرعامل بانک سینا در پاسخ به این سوال که آیا این کار تخلف نیست؟ گفت: در مصوبه دی ماه سال ۹۰ نرخ سود آزاد گذاشت، اما بانک ها توافقاتی را در شورای عالی بانک ها و کانون بانک های خصوصی امضاء کردند که حدودی را برای نرخ سود تعیین کنند که در آن زمان هم بانک مرکزی از آن استقبال کرد.

عضو سابق شورای پول و اعتبار تصریح کرد: از طرف دیگر بانک مرکزی در مصوبه خود نرخ سود تسهیلات را تعیین کرده بود که براساس آن نرخ سود تسهیلات ۱۸ تا ۲۱ درصد و نرخ سود تسهیلات عقود مبادله ای ۱۴ تا ۱۵ درصد باید اعمال می شود.

عضو سابق شورای پول و اعتبار با بیان اینکه فضای کلی حرکت به این سمت بود که بازار پول به سمت بازار رقابتی حرکت کند، گفت: در متن مصوبه نرخ های سود سپرده آزاد گذاشته و نرخ سود تسهیلات را تعیین شده بود.

*بانک های دولتی (رهبران بازار پول) هم نرخ های سود را تغییر دادند

وی ادامه داد: با تغییر هزینه ها، ساختار هزینه و درآمد بانک ها تحت تاثیر جدی قرار گرفت و بانک های دولتی که رهبری بازار پول را بر عهده دارند، نرخ های سود خود را تغییر داده اند و بدیهی است شاهد تغییر نرخ ها در بانک های خصوصی هم باشیم.

خبرنگار پرسید: در هیچ بند و ماده ای از مصوبه شورا دست بانک ها برای دریافت تسهیلات با نرخ متفاوت باز نیست. بالاخره این اقدام بانک ها، مغایر با مصوبه شورای پول و اعتبار نیست؟

وی پاسخ داد: یک زمان به مصوبه شورای پول و اعتبار اشکال وارد می کنید و یک دفعه نقد عملکرد بانک ها را در نظر دارید.

* امکان بازنگری در نرخ های سود عقود مشارکتی پس از تایید بانک مرکزی

پرویزیان افزود: شورا برای عقود مشارکتی مقرر کرد، اگر بانک ها نرخ سود بیشتری از پروژه ها دریافت کردند، می توانند با ارائه گزارش آن به بانک مرکزی و در صورت تأیید آن، سود مورد انتظار را اصلاح و یا افزایش دهند.

*نرخ سود تسهیلات باید بازنگری شود

پرویزیان تصریح کرد: نیاز به اصلاح و بازنگری در نرخ سود تسهیلات بانکی وجود دارد و ادامه به تولید ضربه خواهد زد؛ البته اگر عدد تورم ۲۵ درصدی برای سال آینده را در نظر بگیریم، باید یک فاصله ای بین سود سپرده دریافتی سپرده گذاران و تورم باشد، تا ارزش سرمایه افراد حفظ شود.

وی افزود: اگر تورم به کمتر از ۱۵ درصد برسد، نرخ های سود هم باید به سمت کاهش هدایت شود.