« آیا اهمیت برخورداری کشورمان از دانش و فناوری هسته ای در حد و اندازه ای هست که با هزینه های آن نظیر تحریم های اقتصادی برابری کند؟ و مگر فعالیت هسته ای در پیشرفت و توسعه و زندگی مردم چه نقش برجسته ای دارد که بهای سنگین آن قابل پذیرش باشد» ؟ !

این پرسش اگرچه تاکنون بی پاسخ نبوده و نمانده است ولی از آنجا که این روزها و همزمان با مذاکرات ایران و ۵+۱ بار دیگر و در سطح گسترده تری از سوی رسانه های بیرونی و برخی از جریانات داخلی مطرح شده و به آن دامن زده می شود؛ اشاره ای - هر چند گذرا- به نکاتی در این باره ضروری به نظر می رسد و ابتدا باید گفت؛ این تصور که تحریم های اقتصادی آمریکا و متحدانش به خاطر فعالیت هسته ای کشورمان است، امروزه به اندازه ای رنگ باخته که به یک شوخی بی مزه شبیه است و در این باره پیش از این، مستندات فراوانی داشته ایم که نیازی به تکرار آن نیست و نگاه این نوشته از زاویه دیگری است؛

۱- دانش هسته ای و فناوری آن یکی از حلقه های تعیین کننده در زنجیره علوم و تکنولوژی است که با بسیاری از شاخه های دیگر علوم رابطه علت و معلولی دارد، تا آنجا که حذف این حلقه از زنجیره علم و محرومیت از دانش هسته ای می تواند خط توسعه علوم و تکنولوژی را به طور جدی مختل کرده و در مواردی متوقف کند. از سوی دیگر و دقیقا به همین علت، دانش هسته ای ده ها شاخه علمی و تکنولوژیک دیگر را در بستر خود تولید و یا گسترش می دهد، نظیر استحصال منیزیوم و زیرکونیم (شیمی صنعتی) ، ساخت سانتریفیوژهای پیشرفته (مکانیک) ، پیشرفت مثال زدنی در بهره گیری از اشعه لیزر (فیزیک نور) ، ساخت آلیاژ مقاوم در برابر چرخش چند ده هزار دور در دقیقه سانتریفیوژها (متالوژی) و ده ها دستاورد علمی و تکنولوژیک دیگر که دانش و فناوری هسته ای کشورمان علی رغم تحریم ها و فشارهای فراوان بیرونی در پی داشته است و شرح آن به درازا می کشد.

بنابراین، کسانی که توقف برنامه هسته ای را توصیه می کنند- صرفنظر از نیت و انگیزه واقعی آنها- دست کشیدن از پیشرفت های علمی و تکنولوژیک را پیشنهاد می کنند و برای کشورمان نسخه عقب ماندگی می پیچند!

۲- تولید برق و انرژی اگرچه یکی از بااهمیت ترین دستاوردهای دانش و تکنولوژی هسته ای است- که به آن خواهیم پرداخت- ولی کاربرد دانش هسته ای محدود به تولید انرژی نیست و این فناوری، کاربردهای فراوان دیگری نیز دارد که برای پی بردن به آن کافی است به انبوه سایت ها و خروجی اعلام شده مراکز علمی که به آسانی در دسترس همگان است، نیم نگاهی انداخته شود.

کسانی که توقف برنامه هسته ای کشورمان را توصیه می کنند، اگر کمترین مایه ای از غیرت دینی و ملی و دلسوزی برای مردم این مرز و بوم داشته باشند به یقین با مشاهده فهرست طولانی کاربرد دانش هسته ای در عرصه های مختلف علمی، صنعتی و اقتصادی، از توصیه ارتجاعی خود شرمنده می شوند و البته آنان که خود را به خواب زده اند، حساب جداگانه ای دارند!

در محدوده این نوشته به چند نمونه از کاربردهای دانش هسته ای که فقط اندکی از بسیارهاست اشاره می شود، نظیر؛ تهیه و تولید کیت های رادیو دارویی برای مراکز پزشکی هسته ای، تهیه و تولید رادیوداروهای ویژه به منظور تشخیص انواع بیماری های تیروئید و درمان آنها، تولید داروهای ضروری برای تشخیص بیماری های هورمونی و درمان و ترمیم آسیب های هورمونی. کاربرد در تشخیص تومورهای سرطانی، رفع گرفتگی های وریدی، تصویربرداری و تشخیص بیماری های قلبی، عفونت ها، التهاب های مفصلی، آمبولی ها و ده ها کاربرد شناخته شده دیگر در عرصه پزشکی.

دانش هسته ای در عرصه دامپزشکی نیز کاربردهای فراوانی دارد که تغذیه، بهداشت و ایمن سازی محصولات دامی، اصلاح نژاد دام ها و… از جمله آنهاست.

از تکنیک های هسته ای برای کشف سفره ها و منابع آب زیرزمینی، تشخیص محدوده آن، هدایت آبهای سطحی و زیرزمینی، کنترل ایمنی سدها، کشف نشت های احتمالی سدها، پی بردن به آسیب های رانشی زمین، شیرین کردن آب های شور و… استفاده می شود.

دانش هسته ای در صنایع غذایی و کشاورزی نیز کاربردهای ویژه و منحصر به فردی دارد که مقابله با ویروس های گیاهی، مبارزه با آلودگی های میکروبی، جلوگیری از فساد مواد غذایی، کنترل حمله حشرات به محصولات کشاورزی، تنظیم زمان رسیدن محصولات، افزایش جهشی برخی محصولات نظیر گندم، برنج و پنبه و… فقط چند نمونه از این کاربردهاست.

دانش و تکنولوژی هسته ای کاربردهای فراوان دیگری نیز در سایر حوزه های علمی و فنی و اقتصادی دارد که حتی ارائه فهرست آن نیز بیرون از محدوده این نوشته است.

۳- و اما، یکی از بااهمیت ترین و کارسازترین موارد استفاده صلح آمیز از دانش و تکنولوژی هسته ای، تولید برق با بهره گیری از نیروگاه های اتمی و تولید سوخت آن به دو روش، غنی سازی اورانیوم از طریق دستگاههای سانتریفیوژ و یا « لیزر» است. این بخش از کاربرد دانش هسته ای است که امروزه در کشورمان بیشترین توجه را به خود جلب کرده است. آمریکا و متحدانش از بیرون و افراد اندک و کم شماری از درون برای وادار کردن ایران اسلامی به انصراف از فعالیت هسته ای روی همین بخش از کاربرد دانش اتمی تمرکز کرده و توقف فعالیت هسته ای و بهره گیری از منابع انرژی جایگزین- عمدتا فسیلی- را توصیه می کنند. در این باره گفتنی است که؛

۴- نیاز سالانه کشورمان به برق نزدیک به ۸ هزار مگاوات است برای تولید این میزان برق ۲۲۰ میلیون بشکه نفت خام مصرف می شود و براساس برآورد مراکز علمی، مصرف ۲۲۰ میلیون بشکه نفت خام بیش از هزار تن گاز مسموم کننده و خطرناک « دی اکسید کربن» تولید می کند، نزدیک به ۱۷۰ تن ذرات معلق در هوا، بیش از ۱۴۰ تن گوگرد و ۵۵ تن اکسید نیتروژن را در محیط زیست پراکنده می سازد. این همه در حالی است که نیروگاه اتمی هیچیک از آلودگی های مورد اشاره را ندارد و با توجه به قیمت نفت و گاز، استفاده از نیروگاه اتمی برای تولید برق مورد نیاز کشور، سالانه نزدیک به ۶ میلیارد دلار صرفه جویی در پی خواهد داشت.

۵- توصیه می کنند که به جای نیروگاه اتمی می توانیم از سوخت فسیلی، یعنی نفت و گاز برای تولید برق استفاده کنیم این پیشنهاد در حالی است که؛

الف: ذخایر نفت و گاز کشور به سرعت رو به کاهش است، که مصرف کلان و پرشتاب داخلی از یکسو و صدور نفت و گاز برای تامین نیازهای مالی از سوی دیگر به جان ذخایر فسیلی افتاده اند و نقطه پایان این ذخایر ارزشمند و گرانبها را نزدیک و نزدیکتر می کنند.

ب: اکنون زمانی را در نظر آورید- حداکثر ۳ تا ۴ نسل دیگر- که ذخایر فسیلی کشور تمام شده است. آیا تصور فاجعه بزرگی که به یقین نسل های آینده با آن روبرو خواهند شد، وحشت آفرین و دردآور نیست؟ ! در آن حالت مردم این مرز و بوم اسلامی اولا؛ هیچ ذخیره فسیلی برای فروش و تامین هزینه های جاری کشورشان در اختیار ندارند، تأمین هزینه های عمرانی و پیشرفت و توسعه که جای خود دارد!

ثانیا: از سوخت لازم برای ادامه فعالیت نیروگاه های تولید برق محروم هستند. و برای تأمین سوخت نیروگاه ها باید دست نیاز به سوی کشورهای دیگر دراز کنند و بدیهی است که وقتی خزانه کشور از درآمدهای نفتی خالی باشد قدرت خرید سوخت و یا خرید انرژی از سایر کشورها را نیز نخواهند داشت… و این، یعنی فرو رفتن در خاموشی، توقف فعالیت در تمامی مراکز تولیدی و صنعتی و زمینه هایی که به انرژی برق نیاز دارند.

این واقعیات تلخ و ده ها نمونه مشابه دیگر فقط با یک حساب سرانگشتی و مراجعه ای- هر چند گذرا- به داشته ها و یافته های انکارناپذیر علمی قابل درک است و از نوع تحلیل های من درآوردی و آبکی برخی از مدعیان سیاست ورزی نیست که در پستوهای حزبی و جناحی ساخته و پرداخته شده باشد و…

حالا باید از کسانی که به کم دانی! و یا به فریب « عکس مار» می کشند و دانسته یا ندانسته، دیکته آمریکایی ها درباره توقف فعالیت هسته ای را به بهانه تحریم ها به فارسی ترجمه می کنند، پرسید، کدام یک از واقعیت های تلخ و فاجعه آفرین مورد اشاره را می توانید انکار کنید؟ ! و با استناد به کدام تحقیق و بررسی و یا گزاره علمی برای نسل های بعدی این مرز و بوم نسخه فاجعه می پیچید؟ ! البته که مقاومت با سختی همراه است ولی اگر این سختی بهای یک متاع گرانقدر و یا برای پیشگیری از یک فاجعه وحشتناک باشد، بدیهی است که نه فقط ناگوار نیست بلکه با میل و رغبت، خریدنی و پذیرفتنی نیز هست.

۶- برخی از مدعیان که از یکسو پی آمد فاجعه بار پایان ذخایر فسیلی برای چند نسل آینده را قابل انکار نمی دانند و از سوی دیگر - به هر علت و با هر انگیزه ای - توقف فعالیت هسته ای کشورمان را توصیه می کنند، از انرژی های دیگر نظیر انرژی خورشیدی، انرژی بادی و یا آبی به عنوان جایگزین انرژی فسیلی یاد می کنند! که این توصیه ها قبل از آن که کارساز باشد، از شدت ناپختگی، خنده دار است، چرا که؛ انرژی خورشیدی هنوز قابلیت صنعتی شدن و تولید انبوه را ندارد.

تولید انرژی از آب با توجه به این که کشورمان از جمله کشورهای خشک و کم آب است، ناممکن بوده و هرگز نمی تواند جوابگوی نیاز کشور پهناوری نظیر ایران اسلامی باشد. برخی از کشورهای اروپایی مانند آلمان که مدعیان به آن استناد می کنند، از جمله کشورهای پرآب هستند و در بسیاری از شهرهای خود، از رودخانه های بزرگی نظیر اروند رود برخوردارند و تولید انرژی از باد اولا؛ پرهزینه و ثانیا؛ کم بازده است و ثالثا- مهم تر از همه - کشورمان بادخیز نیست.

و اما، ممکن است گفته شود که بعد از پایان ذخایر فسیلی می توانیم به سراغ تولید انرژی هسته ای برویم! که باید گفت؛ فرایند تولید انرژی هسته ای، دستکم ۲۰ سال زمان می برد.

۷- و در پایان یادداشت پیش روی، حق آن است که به بخشی از بیانات حکیمانه و گره گشای حضرت آقا دراین باره اشاره کنیم؛

« ملت ایران نیز مانند کشورهای مختلف درصدد است انرژی مورد نیاز خود را از نیروگاه هسته ای تأمین کند، چرا که در غیر این صورت از قافله علم باز هم عقب خواهد ماند. بنابراین تلاش برای دستیابی به فناوری هسته ای و دیگر فناوری هایی که ایران را به اوج قله علم نزدیک کند امری واجب و وظیفه ای ملی است و ملت و دولت ایران برخلاف خواست خائنینی که اهداف آمریکا را دنبال می کنند با پایداری در برابر فشارهای مراکز سلطه جهانی، این هدف اساسی را دنبال خواهد کرد… نفت سرمایه ای تمام شدنی است که مشکلات زیست محیطی را نیز به همراه می آورد، ضمن آنکه می توان آن را به فرآورده های بسیار ارزشمندتر تبدیل کرد. بنابراین با چه منطقی ملت ایران، به استفاده نامحدود از نفت ادامه دهد و از انرژی هسته ای صرف نظر کند؟ … دشمنان این ملت در واقع منتظرند نفت ایران تمام شود و ملت دست نیاز به سمت آنان دراز کند و محتاج آنها شود، اما ایران این مسئله را نمی پذیرد و با تکیه بر حرکت علمی ارزشمند جوانانش روزبه روز به پیش خواهد رفت. »