مذاکرات ژنو ۲، راهی طولانی به سوی صلح

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، کیم سنگوپتا در گزارشی در روزنامه ایندیپندنت می نویسد: « این مذاکرات رو در رو پس از مطرح شدن اختلافات در دقیقه ۹۰ که از ابتدا برای این مذاکرات مزاحمت ایجاد کرده بود، روز پنجشنبه به مدت ۲۴ ساعت به تعویق افتاد. مخالفان گفتند، دولت سوریه باید ابتدا اعلامیه ای را که در مذاکرات ژنو ۱ منتشر شده و خواستار برکناری بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه از قدرت شده است، امضا کند. به دنبال این مساله ولید معلم، وزیر امور خارجه سوریه نیز تهدید کرد که اگر" مذاکراتی جدی" برگزار نشود، به دمشق باز می گردد.

اما پس از یک روز سخت از دیپلماسی رفت و برگشتی، سازمان ملل که نقش میانجی گر برای این مذاکرات را به عهده دارد، گزارش داد که هر دو طرف آماده دیدارند و مذاکرات از روز شنبه آغاز شد.

اخضر الابراهیمی، فرستاده مشترک سازمان ملل و اتحادیه عرب برای بررسی مسائل سوریه می گوید: ما مدت طولانی است که تلاش کرده ایم تا این مذاکرات آغاز شود و هیچ کس فکر نمی کند که این یک روند بسیار آسان باشد. هیات های مخالفان و دولت سوریه که در اینجا حضور دارند می دانند که کشورشان در وضعیت بدی است و در خطر است. ما در حال حاضر موافقت کرده ایم که در یک اتاق با یکدیگر دیدار کنیم. مذاکراتی که با هر دو طرف داشتم بسیار دلگرم کننده و امیدبخش بود.

اگر چه این حقیقت که این مذاکرات مستقیم کمی پس از لغو مذاکرات اولیه از نو برنامه ریزی شد، یک دلیل و گواه قابل ملاحظه برای آنهایی است که برای یک توافق مذاکره شده تلاش می کنند، اما اختلافات عمیق بر سر مسائل اساسی به ویژه در مورد سرنوشت بشار اسد همچنان باقی است.

اخضر الابراهیمی تاکید می کند: هر کس که در این مذاکرات حضور می یابد باید بدون تعیین پیش شرط و بر اساس اطلاعیه رسمی ۳۰ ژوئن سال ۲۰۱۲ میلادی کنفرانس ژنو ۱ شرکت کند. اما نکته مهم این مساله، تشکیل یک دولت انتقالی" با توافق دو طرف" است.

مخالفان سوری و متحدان بین المللی آنها تاکید دارند که اسد و افراد بسیار نزدیک به وی نمی توانند در این مساله هیچ نقشی داشته باشند. دولت سوریه نیز بارها اعلام کرده هرگونه اقدام برای برکناری بشار اسد به منزله عبور از" خط قرمز" است و تایید نمی شود.

شدیدا بعید به نظر می رسد که دولت سوریه به این درخواست ها برای دادن ضمانتی کتبی در راستای تبعیت و پیروی از مفاد ژنو ۱ تن دهد؛ مساله ای که نمایندگان سیاسی مخالفان سوری بر آن به عنوان موضوعی ضروری برای پیشرفت این مذاکرات تاکید دارند. اخضر الابراهیمی درباره این مسائل می گوید: به نظر می رسد که تعابیر مختلفی از برخی از این مسائل وجود دارد. فکر می کنم که هر دو طرف این مساله را به خوبی می دانند و آن را قبول دارند.

مخالفان سوری ضمن حمایت از این تمهیدات، ادعا می کنند، این مساله نشان می دهد که دولت سوریه در حال حاضر مفاد ژنو ۱ را تایید کرده است. انس عبده، یکی از اعضای هیات مخالفان سوری می گوید: ما از بیانیه اخضر الابراهیمی و اینکه دولت سوریه ژنو ۱ را پذیرفته بسیار خوشحال شدیم. به همین خاطر ما با هیات نمایندگان بشار اسد دیدار کردیم. نخستین دیدار ما یک جلسه بسیار کوتاه بود که تنها اخضر الابراهیمی در آن صحبت کرد و جلسه بعد از ظهر ما نشستی طولانی تر بود.

برخی با ناکامی برگزاری مذاکرات مستقیم در روز جمعه به عنوان شکست روند مذاکرات صلح ژنو ۲ برخورد کردند. اما بیانیه های مختلف از سوی هر دو طرف ژست و قیافه بود. مشاوران دور از وطن حکومت سوریه اذعان می کنند که تهدید ولید معلم یک اقدام تاکتیکی با هدف وادار کردن مخالفان برای تمرکز بر وظایف پیش رو بوده است.

یکی از مشاوران دولت سوریه که یک تبعه آلمانی است، می گوید: انتخابات برگزار خواهد شد، ما احساس می کنیم که باید به مردم سوریه اجازه داده شود تا درباره سرنوشت بشار اسد تصمیم بگیرند. چرا برای این مساله منتظر نمی مانید؟ شاید به طور صحیح صحبت های ولید معلم ترجمه نشده است اما سخنانش به آن معنایی که منتشر شده، نیست. دولت سوریه نمی خواهد که این مذاکرات شکست بخورد، افراد دیگر نیز هستند که نمی خواهند مذاکرات ژنو ۲ ناکام بماند.

گفته شده که روس ها به هیات دمشق نسبت به کناره گیری از مذاکرات هشدار داده اند. مخالفان سوری نیز از سوی حامیان غرب تحت فشار قرار گرفته اند تا این روند را به مخاطره نیندازند. درست چند ساعت پس از تحریم مذاکرات رو در رو برنامه ریزی شده، برهان غلیون، یکی از اعضای هیات مخالفان سوری گفت: تا زمانی که خواسته های مردم سوریه تحقق نیابد ما از ژنو خارج نخواهیم شد.

لویی صافی، سخنگوی مخالفان سوری نیز افزود: ما خواستار تعهدی از سوی دولت سوریه درخصوص ژنو ۱ هستیم اما در این هفته صبور خواهیم بود.

نهایتا مخالفان تصمیم گرفتند تا با نمایندگان دولت سوریه در یک اتاق بنشینند اما اعلام کردند که مذاکرات را تنها با حضور شخص ثالث ادامه خواهند داد. نمایندگان هر دو طرف در یک مسیر بودند، آنها یک لحظه یکدیگر را در محوطه محل برگزاری نشست دیدند اما هیچ صحبتی بین آنها برقرار نشد.

احمد جربا، رئیس ائتلاف مخالفان سوری در آستانه این مذاکرات پس از نکوهش متعارف دولت سوریه بر راه طولانی پیش رو برای رسیدن به یک توافقنامه تاکید کرد. این مساله در پایان کنفرانس بین المللی مقدماتی که هفته گذشته در مونترو برگزار شد، توسط ولید معلم بازگو شد. او در این روز شروع به رجزخوانی علیه مخالفان سوری، غرب، کشورهای حوزه خلیج فارس و ترکیه کرد که ادعا شده همگی آنها در توطئه جنایی علیه دولت سوریه دست دارند.

دیپلمات های غربی تاکید می کنند که دولت سوریه برای واکنش نسبت به عصبانیت معلم مجبور به متعادل ساختن موضع خود شده و حتی متحدانش همچون روسیه و چین و کشورهای با نفوذ که با دولت سوریه همدردی می کنند، خودشان را از این لفاظی دولت سوریه دور نگه داشته اند.

اما در مورد این مذاکرات که همواره در حال تغییر است، مشخص نیست که چه چیزی دچار تغییر و چه چیزی طراحی شده و پیش بینی این مساله بسیار دشوار است که پی ببریم چه کسی از مذاکرات ژنو ۲ در روزهای پیش رو سود خواهد برد. »