افشای بازیگر قدیمی سینما از نقش‌فروشی ها

شبکه آی‌فیلم این شب‌ها سریال «در جستجوی آرامش» را تکرار می‌کند که محمد متوسلانی بازیگر قدیمی سینما و تلویزیون و کارگردان «کفش‌های میرزا نوروز» که مردم با آن خاطره‌ دارند، پخش می‌شود. البته او سریال «گاهی به پشت سر نگاه کن» را هم سال 94 برای رسانه‌ملی بازی کرده است. او دلیل کمرنگ شدن خودش را در بازیگری و کارگردانی نگاه کاملاً تجاری سینما که ارزش‌های کار هنری را زیر سوال می‌برد و شرایط مطلوبی که در تلویزیون هم برای ساخت سریال وجود ندارد؛ عنوان کرد.

متوسلانی در پاسخ به این سوال که چرا امروز کارهای تلویزیونی و سینمایی نمی‌توانند همچون گذشته، ماندگار بشوند به خبرنگار خبرگزاری تسنیم، گفت: من فکر می‌کنم اصالت رمز اصلی ماندگاری آثار هنری است که کمتر این روزها در کارهای تلویزیونی و سینمایی شاهد آن هستیم. متأسفانه به تئاتر هم راه پیدا کرده که عمدتاً در نمایش‌های موزیکال شاهد آن هستیم به هر قیمتی دنبال جذب مخاطب هستند. مسئله معروف آنچه از دل برآید بر دل نشیند مصداق بارزی بر آثار گذشته ما دارد. اگر «کفش‌های میرزا نوروز» هنوز برای مردم خاطرانگیز است چون با تمام وجود در آن هنر وجود دارد و حرف دل در آن زده شده است. بدون توجه به مسائل جانبی دنبال ارائه یک کار منحصر به فرد بودیم؛ به همین خاطر کار دلنشین از آب درآمد.

وی افزود: امروز برنامه‌سازی و سریال‌سازی در تلویزیون رنگِ تأثیرگذاری به خود نمی‌گیرد چون صراحت و صداقت وجود ندارد. من حسّ می‌کنم سازندگان برنامه و سریال با ملاحظه کار می‌کنند یعنی قبل از هرچیز به معضل "خودسانسوری" گرفتار می‌شوند. در این صورت آن اثر، خالص بیرون نمی‌آید چون مخلوطی از عقاید سازنده و یکسری مسائل دیگر است.

این بازیگر و کارگردان سینما و تلویزیون با اشاره به اینکه پدیده نقش‌فروشی و تقسیم نقش در مهمانی‌های آنچنانی‌، رانت، مافیا و حرکت تجارت در سینما و حتی آثار سریالی تلویزیون به سرمنزلی نادرست، افزود: این پدیده‌ها و معضلات حقیقت دارند. یعنی اگر عمده پیشکسوتان ما به نقش‌فروشی و تقسیم نقش در مهمانی‌های آنچنانی اشاره می‌کنند یا از رانت و مافیا رنج می‌برند، حقیقت دارند. امروز واقعاً برخی از تهیه‌کنندگانِ صرفاً سرمایه‌گذار در سینما و تلویزیون محتوا را قربانی کرده‌اند. همه این پدیده‌ها و معضلات باعث‌ شده‌اند خلوص از بین برود. هنر در گرو خلوص و عشق است و کار هنری که از این فریضه‌های مهم و تأثیرگذار تهی باشد، آن اثر ماندگار نخواهد شد. چون هنرمندِ عاشق همه‌چیز را بدون مراعات، ملاحظه و بدون درنظر گرفتن منافع چه مادی و معنوی، وارد عمل می‌شود، در این صورت کارهایی به سرمنزل می‌رسند که سال‌های سال مردم از تماشای آن لذت می‌برند. واقعاً انعکاس این نقش‌فروشی‌ها و دخالت اسپانسرها و سرمایه‌گذاران در سینما و تلویزیون به بدنه صدیّق و حرکت تأثیرگذار آثار نمایشی ما لطمه وارد می‌کند.

بازیگر سریال «در جستجوی آرامش» با اشاره به اینکه معیار درستی نیست که بگوییم فیلمی به فروش می‌رسد حتماً خوب است یا سریالی پربیننده می‌شود از اصول و منطق درست فیلمسازی برخوردار است، خاطرنشان کرد: امروز بحث جذب مخاطب همه دغدغه یک تهیه‌کننده است چون به دنبال فروش محصول ارائه شده است. بنابراین اصلاً معیار درستی نیست که بگوییم فیلمی که می‌فروشد حتماً فیلم خوبی است یا فیلمی که نمی‌فروشد را نیز رد کنیم. دلایل فروش خیلی زیاد و جامعه‌شناسان باید بگویند مردم گرایش دارند این نوع فیلم را ببینند یا از سرناچاری به تماشایش نشسته‌اند.

وی با انتقاد از نگاه صرفاً تجاری برخی از تهیه‌کنندگان و تئاترهای موزیکال ضعیف، افزود: کارگردانی که دنبال تهیه‌کننده‌ای می‌رود که صرفاً دنبال فروش است و به خاطر کاسبی آمده، طبیعی است بدون توجه به محتوا و تأثیرگذاری اثر، می‌کوشد تا مخاطب به هر قیمتی این اثر هنری را ببیند. اینجا بحث‌های محتوایی و هنری قربانی می‌شوند. حالا چرا مردم استقبال می‌کنند چون جامعه نیازمند خنده و طنز است. کیفیت فراموش می‌شود و برای به هر قیمت خنداندن مردم، هر نوع اثری ارائه می‌شود. متأسفانه تئاترهای موزیکالی ساخته و اجرا می‌شود که با تماشای آن‌ها بارها خجالت کشیده‌ام. چون با مبتذل‌ترین مسائل و سخیف‌ترین کلمات و حرکات می‌خواهند مردم را بخندانند و به واقع این رویه، شکلِ تئاتر نیست و باید نام دیگری روی آن‌ها گذاشت که متأسفانه از موزیک‌های دست‌چندم هندی و دی‌جی استفاده می‌کنند.

متوسلانی در پایان دلیل کمرنگ شدن خودش را فضای تجاری نامطلوبی دانست که به فضای هنر و هنرمندی لطمه می‌زند؛ او خاطرنشان کرد: خیلی دوست دارم بازیگری و کارگردانی را بارها تجربه کنم. همان‌طور که در دو سریال تلویزیونی حضور پیدا کردم. ولی در این شرایط خیلی سخت است به آن فضایی نزدیک بشوم که بتوانم کاری انجام بدهم. برای اینکه شرایط مطلوبی نیست و من هم توان و اعصاب تحمل برخی از رفتارهای نادرست و غیراصولی را ندارم. چرا که نگاه صرفاً مادی و تجاری، ارزش‌های یک کار اصیل را زیر سوال می‌برد. من احساس می‌کنم امروز جای صداقت و صراحت در سینما و تلویزیون خالیست.