اگر این نشانه ها را دارید مصرف پنیر برای شما خطرناک است

خیار و گوجه‌ فرنگی هم طبع سردی دارند و مصرف آن‌ها با هم مثل مصرف هندوانه با پنیر، باعث ایجاد نفخ و سردی و در نتیجه موجب بروز بیماری‌های گوارشی می‌شود. توصیه می‌شود که پنیر را اگر با خیار و گوجه یا هندوانه مصرف کنید، گردو را هم به این ترکیب اضافه کنید.

سندرم عدم‌تحمل لبنیات؛ حساسیت به شیر و سایر فرآورده‌های لبنی و خطر مصرف پنیر

سندرم عدم‌تحمل لبنیات و خطر مصرف پنیر با ایجاد عوارض گوارشی به دنبال مصرف فرآورده‌های لبنی تعریف می‌شود. سندرم عدم‌تحمل لبنیات خود به چند دسته تقسیم می‌شود. ازجمله:

عدم‌تحمل به شیر،

حساسیت به شیر،

عدم‌تحمل لاکتوز و کمبود لاکتاز

شیوع دو مورد اول؛ یعنی عدم‌تحمل و حساسیت به شیر و پروتئین‌های شیر حدود ۲ تا ۱۵ درصد است. که این به دلیل عدم توانایی هضم پروتئین‌های شیر است و علائم بالینی هر دو یکسان دارند.

اما عدم‌تحمل به لاکتوز شایع‌ترین علل سندرم عدم‌تحمل به لبنیات و خطر مصرف پنیر است. که در نژادهای مختلف این شیوع متفاوت است. گفته‌شده که حدود ۷۰٪ از مردم بالغ جهان، عدم‌تحمل لاکتوز دارند.

عدم‌تحمل لاکتوز

عدم‌تحمل لاکتوز و خطر مصرف پنیر درواقع نوعی عدم توانایی در هضم لاکتوز یا قند شیر است. این بیماری به علت فقدان یا کمبود آنزیم لاکتاز در دستگاه گوارش است، که جهت شکستن پیوندهای لاکتوز لازم می‌باشد.

آنزیم لاکتاز، لاکتوز را به دو قند گلوکز و گالاکتوز می‌شکند، بدون لاکتاز کافی، لاکتوز از طریق روده هضم نشده و باعث علائم گوارشی می‌شود. از نشانه‌های گوارشی این بیماری می‌توان به درد شکم، نفخ، اسهال و تهوع اشاره کرد.

همچنین می‌تواند باعث بروز طیف وسیعی از علائم ازجمله درد عضلات و مفاصل، سردرد، خستگی، خواب‌آلودگی و کاهش تمرکز شود.

در حقیقت عدم‌تحمل به لبنیات و خطر مصرف پنیر باعث علائم دستگاه گوارش که مشابه علائم سندرم روده تحریک‌پذیر (IBS) می‌شود.

درمان تغذیه‌ای عدم‌ تحمل لاکتوز

خبر خوب این است که بیشتر افراد مبتلابه عدم‌تحمل لاکتوز می‌توانند مقادیر کمی لاکتوز را تحمل کنند. حتی دیده شده بیشتر افراد مبتلا به عدم‌تحمل لاکتوز می‌توانند تا ۱۲ گرم لاکتوز را در یک وعده تحمل کنند، میزانی که در ۱ لیوان شیر است. اما می‌توان همین ۱ لیوان را در چند وعده میل نمود تا کمترین عوارض ایجاد شود.

-ماست نسبت به سایر انواع لبنیات باعث ایجاد علائم کمتری در افراد مبتلا به عدم‌تحمل لاکتوز می‌شود.

-در حقیقت همه لبنیات یک میزان لاکتوز ندارند مثلاً بعضی از انواع پنیر مثل چدار و موزارلا در هر واحد کمتر از ۱ گرم لاکتوز دارند. بنابراین بهتر است بجای شیر ماست و پنیرهای سفت و کم‌چرب را امتحان کنید.

– استفاده از شیر بدون لاکتوز

-بجای قطع مصرف لبنیات، اگر به‌طور مرتب لبنیات در رژیم غذایی باشد بدن به‌مرور با آن سازگار می‌شود و می‌تواند شدت علائم را کاهش دهد. چون بدن تولید لاکتاز را افزایش می‌دهد.

حتی در نوزادان، گزارش شده است که ادامه و تقسیم شیر خوردن باعث کاهش علائم دستگاه گوارش می‌شود که علت آن تغییر فلور کولون و سازگاری با مصرف شیر است.

-هم پروبیوتیک ها که باکتری‌های مفید دستگاه گورش هستند و هم پری بیوتیک که فیبرهای رژیم غذایی هستند و انرژی این باکتری‌ها تأمین می‌کنند، می‌توانند علائم عدم‌تحمل لاکتوز را کاهش می‌دهند. این‌ها هم به شکل مکمل و هم در محصولات غذایی مثل ماست وجود دارند.

شیر و فرآورده‌های لبنی نقش مهمی در زندگی روزمره ما دارند، اما در بعضی مردم می‌توانند باعث واکنش جانبی شوند.

بسته به ماهیت؛ حساسیت می‌تواند فقط یک حالت گذرا باشد و در بعضی مردم حساسیت به برخی فرآورده‌های لبنی به شکل سندرم عدم‌تحمل به لبنیات ایجاد شود.

خوشبختانه جایگزین‌های زیادی برای شیر وجود دارد و فرآورده‌های جایگزین مواد لبنی باعث تبعیت افراد از یک رژیم متعادل و متنوع شود. لذا همیشه قبل از هر نوع تهیه مواد غذایی مثل تهیه فرآورده‌های لبنی توصیه‌های پزشکی را در نظر گرفته و مواد مغذی آن را بررسی کنید.

اگر شما از یک عدم‌تحمل خفیف یا شدید دائمی یا موقت رنج می‌برید یک رژیم کم‌لاکتوز یا بدون لاکتوز توصیه می‌شود. اگرچه عکس‌العمل آن در بین افراد مختلف متفاوت است،

همانطور که گفته شد شما می‌توانید به مصرف مقادیر کم و منظم شیر تحمل پیداکرده بدون اینکه علائمی داشته باشید. به‌خصوص اگر شیر را همراه وعده غذایی مصرف نمایید و اینکه شما می‌توانید از پنیرهای سفت مثل پنیر چدار که لاکتوز کمی دارد استفاده کنید. ماست نیز قابل‌قبول است زیرا باکتری‌های مفید موجود در ماست به هضم لاکتوز کمک می‌کند.

اگر خودتان یا پزشکتان حدس می‌زنید که دچار عدم‌تحمل به لاکتوز هستید آزمایش‌هایی وجود دارد که می‌تواند این را ثابت کند این حالت را می‌توان با آزمایش میزان اسید مدفوع به‌خصوص در شیرخواران یا اندازه‌گیری قند خون و هیدروژن تنفسی بعد از خوردن میزان استاندارد لاکتوز بررسی و ثابت کرد.

آیا شما به شیر حساسیت دارید ؟

اینکه چه تعداد از مردم به شیر گاو حساسیت دارند مشخص نیست ولی اگر شما بعد از خوردن شیر از آسم، اگزما یا آبریزش بینی رنج می‌برید شاید فرآورده‌های لبنی علت این مشکل باشند. برای تشخیص حساسیت به شیر می‌توانید رژیم غذایی را تغییر داده یا تعدیل کنید.

غذاهایی که نباید در صورت حساسیت به شیر خورد

تمام غذاهای لبنی شامل همه انواع شیر گاو و مشتقات آن مثل کره، پنیر، ماست و دوغ ممکن است برای شما مشکل ایجاد کنند.

اگر شما به دنبال یک رژیم سخت هستید لازم است از غذاهایی نیز که از شیر درست می‌شوند پرهیز نمایید. چراکه بسیاری از کیک‌ها، شیرینی‌ها، بیسکویت‌ها، بستنی، انواع شکلات و دیگر مواد غذایی حاوی مواد لبنی می‌باشند.

اما هنوز شما می‌توانید از غذاهایی که جایگزین شیر گاو شده‌اند به‌عنوان یک جایگزین سالم شیر استفاده کنید. بعضی محصولات غذایی ممکن است پیدا کنید که برچسب بدون مواد لبنی یا مناسب برای گیاهخواران دارند.

در صورت عدم‌تحمل لاکتوز پنیرهای سفت مثل پنیر چدار و پارمیسان نسبت به پنیرهای نرم لاکتوز کمتری دارند و افراد دچار عدم‌تحمل لاکتوز می‌توانند از آن‌ها استفاده کنند. همچنین ماست برای آن‌ها خوب است.

حفظ تعادل در رژیم غذایی در صورت حساسیت یا عدم‌تحمل شیر

شیر و لبنیات منبع اصلی کلسیم در رژیم غذایی شما می‌باشند. لبنیات همچنین حاوی پروتئین، انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌باشند.

غذاهای متعدد دیگری نیز وجود دارند که حاوی کلسیم هستند. بنابراین اگر لبنیات را به‌اجبار از رژیم غذایی خود حذف کنید مجبورید که مقدار کافی غذاهای جایگزین به‌جای لبنیات مصرف کنید.

باید مرتباً از مواد حاوی کلسیم استفاده کنید، در غیر این صورت دندان‌ها و استخوان‌های شما سالم نخواهند ماند و در سنین بالاتر دچار پوکی استخوان خواهید شد. در صورت امکان با پزشک خانواده خود یا یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

اگر نمی‌توانید به‌اندازه کافی کلسیم طبیعی مصرف نکنید بهتر است از مکمل‌های کلسیم استفاده نمایید.

بعضی منابع دیگر کلسیم شامل موارد زیر هستند:

کلم بروکلی

سبزی‌های برگ سبز

دانه‌ها و مغزها به‌ویژه بادام

ماهی

حبوبات

سویا

بخصوص شیر و پنیر سویا که کلسیم به آن اضافه‌شده است.

شیرهای جایگزین

این نوع شیرها دارای تنوع نسبتاً زیادی می‌باشند و باید پس از مصرف و امتحان، هرکدام که بیشتر با بدن شما سازگار هستند مصرف نمایید.

یکی از مهم‌ترین آن‌ها شیر سویا یا شیر بادام است که با کلسیم غنی‌سازی شده‌اند.

شیر بز و گوسفند نیز لاکتوز کمتری نسبت به شیر گاو دارند اما کاملاً بدون لاکتوز نمی‌باشند. از انواع دیگر شیر می‌توان از شیرهای گیاهی مثل شیر نارگیل نام برد.

شیر بز هم طمع متفاوتی دارند ماست و انواع شیر بز ممکن است موجود باشند و بتوانید امتحان کنید.

شیر گوسفند غلیظ‌تر و چرب تر از شیر گاو می‌باشند علت این امر دارا بودن چربی بیشتر نسبت به شیر گاو می‌باشد این شیر طعم خوبی دارد.

نوشیدنی‌های سویا هم دربسته بندی‌ها با عمر زیاد یافت می‌شوند. شیر سویا کاملاً بدون لاکتوز بوده و می‌توان آن را شیرین کرد. به شیر سویا می‌توان در صورت تمایل طعم دلخواه خود را نیز اضافه کنید. این شیر معمولاً حاوی کلسیم و انواع ویتامین که به‌صورت مصنوعی به آن اضافه‌شده‌اند می‌باشد.

شیرهای بدون لاکتوز

این شیر درواقع همان شیر گاو است حاوی به آن آنزیم لاکتاز اضافه کرده‌اند. بنابراین لاکتوز تجزیه شده و شیر کمی طمع شیرین و رنگ تیره‌ای دارد.

از این نوع شیر گاو در صورت استریلیزه بودن و بسته‌بندی مناسب می‌توان مدت‌ها بدون اینکه فاسد شود استفاده کرد.

نکته مهم شیرهای جایگزین فوق‌الذکر نباید به‌عنوان شیر مادر در نوزادان زیر یک سال مورداستفاده قرار گیرد در صورت نیاز با یک متخصص تغذیه مشورت کنید.

خلاصه

به‌طور خلاصه حساسیت به شیر با عدم‌تحمل به لاکتوز متفاوت است. در حساسیت معمولاً حساسیت به پروتئین شیر است و بایستی از مصرف تمام محصولات لبنی خودداری کرد.

اما در حالت عدم‌تحمل لاکتوز که عمومی‌تر است راهکارهای زیادی ازجمله:

تقسیم مصرف لبنیات در چند وعده،

مصرف ماست یا پنیر به‌جای شیر

و استفاده از شیر بدون لاکتوز وجود دارد.

در ادامه این بحث بیشتر به مشخصات رژیم غذایی در حساسیت و ارائه چندین دستور آشپزی برای پیشگیری و کمک به درمان آلرژی ارائه می شود.

مطالب تکمیلی در خصوص عدم تحمل لاکتوز

عدم تحمل لاکتوز سندرمی متشکل از اسهال، درد شکمی، افزایش تولید گاز در روده و یا نفخ است که پس از مصرف لاکتوز به وجود می آیند.

عدم تحمل ثانویه به لاکتوز نیز می تواند متعاقب عفونت روده کوچک، اختلالات التهابی، HIV و یا سوء تغذیه توسعه پیدا کند. در کودکان این اختلال ثانویه ناشی از عفونتهای باکتریایی و ویروسی است. معمولاً سوء جذب لاکتوز با سایر اختلالات گوارشی از قبیل سندرم روده تحریک پذیر نیز همراه می باشد.

علت عدم تحمل به لاکتوز

تمام پستانداران تازه متولد شده، غلظلنهای بالایی از آنزیم لاکتاز در حاشیه مسواکی روده کوچک دارند، بعد از شیرگیری در ۷۵٪ از جمعیت جهان، به صورت چشمگیری میزان سنتز این آنزیم، علیرغم تماس مستمر با لاکتوز کاهش می یابد. به این اشخاص، اصطلاحاً ناپایداری فعالیت لاکتاز در بزرگسالی می گویند.

میزان سوء جذب یا عدم تحمل لاکتوز در کودکان کم تراز سن ۶ سال کم گزارش شده است، اما در دوران کودکی افزایش می یابد که اوج شیوع آن مربوط به سنین ۱۰ تا ۱۶ سالگی می باشد.

شواهد کمی مبنی بر افزایش عدم تحمل لاکتوز با افزایش سن وجود دارد (۱).

حتی در بزرگسالانی که سطوح لاکتاز آنها بالا باقی می ماند (۷۵ درصد از بالغین سفید پوست اروپای غربی) نیز میزان لاکتاز تقریباً در مقایسه با سایر ساکاریدازهایی مانند سوکروز، الفا دکستریناز و یا گلوکو آمیلاز نصف می باشد. کاهش لاکتاز معمولا به عنوان HypolactaS II شناخته می شود.

زمانی که برای اولین بار عدم تحمل لاکتوز در سال ۱۹۶۳ توصیف شد، به نظر می رسید که یک وضعیت نامعمول باشد که تنها گاهی در جمعیت سفید پوست به وجود می آید.

از آنجا که میزان هضم لاکتوز در جوامع قومی و نژادی زیادی مورد سنجش قرار گرفت، به زودی مشخص گردید که در واقع کاهش یا فقدان آنزیم لاکتاز که در فاصله کوتاهی متعاقب از شیر گرفتن و یا حداقل در طول دوران ابتدایی کودکی به وجود می آید و در بسیاری از جوامع جهانی وضعیتی طبیعی و رایج می باشد.

به نظر می رسد که جهش ژنتیکی در تحمل لاکتوز مربوط به هزار سال قبل و زمانی است که برای اولین بار محصولات لبنی معرفی و به رژیم غذایی وارد شدند.

احتمالاً این موضوع در جاهایی به وجود آمده است که در نتیجه فقر غذایی، مصرف شیر زیاد شده و یا اینکه در گروه‌هایی رخ می‌داده که شیر قبل از مصرف تخمیر نمی شده است. (تخمیر باعث می شود عمده لاکتوز موجود به مونوساکاریدها تجزیه گردد.)

از آنجا که شیر باعث افزایش سلامتی می شد، این جهش بصورت انتخابی تحمل می شد و در افراد حامل این ژن نیز، این وضعیت ادامه یافته است. به نظر می رسد جهش در بیشتر از یک مکان جغرافیایی رخ داده و سپس بواسطه مهاجرت در سرتاسر جهان انتقال یافته است.

ابتدا این وضعیت در میان سفید پوستان اروپایی شمالی و سپس در میان گروههای قومیتی هندی، آفریقایی و مغولستان ادامه یافته است. بالاترین میزان شیوع تحمل لاکتوز در میان جمعیتهای سوئدی و دانمارکی میباشد که در این جمعیتها، مزیت افزایش تحمل مربوط به تماس محدود با اشعه فرابنفش است که ویژه دامنه های عرضی نواحی شمالی است.

لاکتوز جذب کلسیم را تسهیل میکند که این روند در غیاب ویتامین D که به واسطه تماس با نور خورشید تولید می شود، تعدیل می یابد.

تا قبل از ورود اروپائیان لبنیات سازی در آمریکای شمالی غیر معمول و ناشناخته بود. بنابراین بومیان آمریکایی و تمام مهاجران غیر اروپایی تشکیل دهنده ۹۰٪ از جمعیت جهان هستند که تحمل کافی و چندانی به شیر ندارند با توجه به برنامه های تغذیه ای مدرسه، صبحانه و با ناهار این مفاهیم از لحاظ عملی امکان پذیر نمی باشد با این حال تعداد زیادی از افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز، توانایی هضم کم یا متوسط شیر وجود دارد (۲).

عوارض مصرف مقادیر زیاد لاکتوز و خطر مصرف پنیر

مصرف مقادیر زیاد لاکتوز، به خصوص در افراد مبتلا به کاهش میزان آنزیم لاکتاز و یا اختلالات گوارشی همزمان می تواند باعث شلی مدفوع و بروز اسهال گردد.

همینطور در افراد مبتلا به هرگونه سوء جذب قندی، ممکن است که لاکتور بصورت اسموتیک عمل کرده و آب مدفوع را افزایش دهد و علاوه براین ماده ای فرعی جهت تخمیر سریع بواسطه باکتریهای روده را فراهم می کند که می تواند منجر به بروز نفخ، افزایش تولید گاز در روده و دردهای کرامپی گردد.

سوء جذب لاکتوز در نتیجه کمبود آنزیم لاکتاز به وجود می آید، آنزیمی که قند موجود در شیر را هضم می کند و از آنجا که لاکتاز در قسمتهای فوقانی روده کوچک به گالاکتوز و گلوکز هیدرولیز نمی شود به کولون انتقال یافته و در آنجا باکتریها آن را به SCFA، دی اکسید کربن و گاز هیدروژن تخمیر می کنند.

تشخیص عدم تحمل لاکتوز و خطر مصرف پنیر

سوء جذب لاکتوز بواسطه غیر طبیعی شدن آزمایش تنفس هیدروژن (Hydrogen breath test) و آزمایش تحمل لاکتوز مشخص می‌شود. در تست تنفس هیدروژن، بیمار پس از ناشتا ماندن، یک دوز استاندارد از لاکتوز را دریافت می کند و میزان هیدروژن تنفسی مورد سنجش قرار میگیرد. در صورتی که لاکتوز در روده کوچک هضم نشده باشد، به کولون منتقل شده و در آنجا بوسیله میکروب ها به SCFA، دی اکسید کربن و گاز هیدورژن تخمیر می‌شود.

هیدروژن به داخل جریان خون جذب شده و از طریق ریه ها خارج میگردد. ۶۰ تا ۹۰ دقیقه پس از خوردن لاکتوز در سطوح تست تنفس هیدروژن افزایش دیده می شود.

در تست تحمل لاکتوز، مقداری لاکتوز (یک دوز) به فرد داده می شود و در صورتی که سطح آنزیم لاکتاز در وی کافی باشد، قند خون بالا می رود که این بازتابی از تجزیه لاکتوز به گالاکتوز و گلوکز است در افراد مبتلا به عدم تحمل لاکتوز (کمبود یا نقص آنزیم لاکتاز)، از آنجا که لاکتوز جذب نمی شود، قند خون بالا نمی رود و با انتقال یافتن گلوکز به کولون علائم گوارشی ظاهر می شوند در اصل تست لاکتوز بر پایه یک دوز خوراکی از لاکتوز و معادل با مقدار لاکتوز (۵۰ گرم) موجود در یک لیتر شیر است.

اخیراً به منظور همبستگی و تشابه دقیقتر با میزان لاکتوز موجود در محصولات شیری معمول و مصرفی، از مقادیر کمتر از ۵۰ گرم لاکتوز نیز استفاده می شود.

البته در برخی موارد، سوء جذب لاکتوز علایم ندارد. فاکتورهای زیادی از قبیل مقدار لاکتوز مصرفی، فعالیت لاکتاز، باقیمانده مصرف غذاهای حاوی لاکتوز، توانایی باکتری‌های کولون در تخمیر لاکتوز و حساسیت فرد به محصولات تخمیر شده لاکتوز در این وضعیت نقش دارند.

از آنجا که SCFAها به آسانی جذب می شوند و گازها نیز می توانند جذب شده یا عبور کنند، مصرف مقادیر کم آنها ممکن است پیامدهای اندکی داشته باشد. مصرف مقادیر حجیم تر و معمولاً بیشتر از ۱۲ گرم لاکتوز در روز در یک وعده غذایی منفرد (مقداری که در ۲۴۰ میلی لیتر یا ۱ لیوان شیر یافت می شود) ممکن است منجر به ورود مقدار سوبسترای خیلی بیشتر از ظرفیت فرآیندهای دفعی نرمال، به روده بزرگ گردد.

درمان تغذیه ای در عدم تحمل لاکتوز و خطر مصرف پنیر

در مدیریت و درمان اختلال عدم تحمل لاکتوز، تغییر در رژیم غذایی ضروری است، زیرا علائم و نشانه ها نیز به واسطه کاهش مصرف غذاهای حاوی لاکتوز تخفیف پیدا می کنند.

اشخاصی که از مصرف محصولات لبنی اجتناب می کنند، ممکن است که به مکمل‌های کلسیمی و ویتامین D نیاز داشته باشند و همچنین باید نسبت به منابع غیر لبنی حاوی مکملهای فوق آگاه و هوشیار باشند.

افراد مبتلا به سوء هضم لاکتوز می توانند بدون ابتلا به علائم و نشانه های شدید، مقداری از لاکتوز (بیش از ۱۲ گرم در روز)، به ویژه به همراه وعده غذایی و یا به صورت اشکال پنیرها و محصولات لبنی پرورده شده مصرف نمایند (۳).

بسیاری از افراد بزرگسال مبتلا به عدم تحمل مقادیر متوسط شیر، در نهایت می توانند با وارد ساختن شیر به وعده غذایی و افزایش تدریجی آن در طول چند هفته، نسبت به مصرف ۱۲ گرم لاکتوز و با مقادیری بیش از این معادل یک فنجان شیر عادت یافته و تحمل پیدا کنند.

تماس فزاینده یا متوالی با مقادیر افزایشی قندهای قابل تخمیر میزان تحمل را بهبود می بخشد که این وضعیت به علت افزایش تولید آنزیم لاکتاز نیست، بلکه شاید به خاطر بروز تغییر در میکروبیوتای روده ای است.

همچنین نشان داده شده است که این موضوع در مورد لاکتولوز که کربوهیدراتی غیر قابل جذب و از لحاظ بیوشیمیایی مشابه لاکتوز است، نیز صدق می کند (۴).

تفاوتهای فردی در تحمل لاکتوز و سایر موارد مشابه ممکن است که با وضعیت تطابق و سازگاری روده در ارتباط باشد، مصرف منظم شیر در افراد مبتلا به کمبود لاکتوز نیز می تواند آستانه بروز اسهال و خطر مصرف پنیر را افزایش دهد.

برای آن دسته از افراد مبتلا به سوء هضم لاکتوز که با خوردن شیر دچار ناراحتی می شوند، آنزیم لاکتاز در اشکال قرص، مایع و یا محصولاتی که به آنها آنزیم لاکتاز اضافه شده است (Lactajd) در دسترس قرار دارند.

در تأثیرات و یا کارایی فرآورده های لاکتاز تجارتی موجود در بازار ممکن است که تفاوتهایی نیز وجود داشته باشد به عنوان مثال محصولات لبنی (شیری) تخمیر شده از قبیل پنیر کهنه و ماست ها به خوبی تحمل می شوند زیرا حاوی لاکتاز اندکی هستند.

تحمل به ماست در نتیجه وجود گالاکتوزیداز میکروبی است که هضم لاکتوز در روده را تسهیل می کند. حضور گالاکتوزیداز به روشهای تهیه و نوع محصول بستگی دارد. از آنجا که این آنزیم میکروبی به انجماد جساس می باشد ممکن است که ماست های منجمد و یخ زده به خوبی تحمل شوند.

اگرچه با اضافه کردن پروبیوتیک ها، امکان تغییر در این وضعیت غیر فعال شدن آنزیم بواسطه انجماد وجود دارد، اما شواهدی در این زمینه ارائه نشده است (۵).

انواع آلرژی به پروتئین شیرگاو و خطر مصرف پنیر :

آلرژی به پروتئین شیرگاو (CMPA) l بیماری گوارشی ائوزینوفیلیک (EGID) l  سندرم آنتروکولیت تحت القای پروتئین غذا(FPIES) l پروکتیت و پروکتوکولیت القاء شده توسط پروتئین غذا (FPIP) l

واکنش های با واسطه و بدون واسطه IgE یا مخلوط

اختلالات در برگیرنده واکنش های با واسطه و بدون واسطه IgE را اصطلاحاً واکنش های مختلط می نامند و شامل آلرژی به پروتئین شیر گاو (CMPA)، ازوفاژیت ائوزینوفیلی (EOE)، گاستروانتریت ائوزینوفیلی (EGE) و درماتیت آتوپیک می گردد.

آلرژی به پروتئین شیر گاو (CMPA)

آلرژی به پروتئین شیر گاو و خطر مصرف پنیر در دوران کودکی معمول است و در ٪۲درصد تا ٪۷ درصد از اطفال زیر یک سال گزارش شده است.

معمولا واکنش های با واسطه IgE و خطر مصرف پنیر در نتیجه بروز کهیر، آنژیوادم، اگزما، نشانه های گوارشی و تنفسی شناخته می‌شوند که در ظرف ۲ ساعت از مصرف پروتئین شیر گاو تظاهر می یابند. به خاطر طولانی بودن زمان بین تظاهر واکنش های بدون واسطه IgE و مصرف پروتئین شیر گاو که گاهاً تا بیش از ۲۰ ساعت نیز طول می کشد، تشخیص این گونه واکنش ها بسیار مشکل می باشد.

نشانه ها نیز ممکن است که شامل بیماری ریفلاکس مری به معده (GERD)، اگزما، گریه مداوم، اسهال و یبوست گردد (۱).

در صورتی که مادر در رژیم غذایی اش از شیر گاو استفاده کند، تماس با پروتئین شیر گاو از طریق شیر خشک یا شیر مادر نیز ایجاد می شود.

در بیشتر کودکان، آلرژی به پروتئین شیر گاو برای واکنشهای با واسطه IgE در سن پنج سالگی و برای واکنشهای بدون عارضه بدون واسطه IgE در سن ۳ سالگی برطرف می شود.

بیماری گوارشی ائوزینوفیلیک (EGID)

بیماریهای گوارشی ائوزینوفیلیک، گروهی از اختلالات هستند که تجمع ائوزینوفیلها (گروهی از گلبولهای سفید با قابلیت رهاسازی واسطه های التهابی) معیار تشخیصی آنهاست.

ازوفاژیت ائوزینوفیلی (EOE) و گاستروانتریت ائوزینوفیلی (EGE) اختلالاتی التهابی هستند که به خاطر ارتشاح مری، معده و روده ها توسط ائوزینوفیلها مشخص می شوند.

اگرچه به خوبی مشخص نشده است، ولی امروزه تصور می شود که هردو وضعیت دارای بخش با واسطه و بدون واسطه lgEهستند البته شناسایی آلرژنهای مهاجم مشخص و ویژه همیشه امکان پذیر نیست (۲).

تقریبا در نیمی از بیماران مبتلا به EGE ویژگیهای آتوپیک وجود دارد.

گاستروانتریت ائوزینوفیلی می تواند در هر سنی به وجود بیاید، اما ممکن است که به آسانی نشانه های آن با نشانه های اختلالات عملکردی دستگاه گوارش اشتباه گرفته شوند.

ازوفاژیت ائوزینوفیلی بیشتر در مردان سفید پوست رخ می‌دهد و معمولاً نیز در فاصله سنین مدرسه و میان سالی تظاهر می یابد (۳).

همواره آزمایش ها برای IgE مختص غذا، فاقد ارزش تشخیصی برای غذاهای مهاجم و مسبب هستند، به طوری که ارتباط واکنش های IgE در این مورد را با سوال و تردید روبرو می سازند.

اتخاذ یک رژیم غذایی حذفی با هدف شناسایی و حذف آنتاگونیستهای غذایی می تواند در بررسی و مدیریت بیماری گوارشی ائوزینوفیلیک سودمندتر باشد. همچنین بروز سوزش سردل با خوردن الکل در ۳۰٪ از بیماران بزرگسال پیشنهاد می کند که حذف الکل ممکن است که سودمند باشد (۴).

واکنش های بدون واسطه IgE

سهم واکنش های بدون واسطه IgE در وضعیت عدم تحمل غذا همچنان در دست تحقیق و بررسی است.

این واکنش ها با واکنش های تاخیری یا مزمن در ارتباطند و نوعاً در شیرخواران تحت تغذیه با شیر خشک در سن قبل از شش ماهگی تظاهر می یابند، اما در تعداد معدودی از شیرخواران تحت تغذیه با شیر مادر نیز گزارش شده است.

همچنین تصور می شود که این واکنشها ممکن است که نقشی در بروز درماتیت آتوپیک، سندرم آنتروکولیت تحت القای پروتئین غذا (FPIES)، پروکتوکولیت تحت القای پروتئین غذا (FPIP)، هموسیدروز ریوی تحت القای شیر گاو سندرم Heiner) و آنتروپاتی های تحت القای پروتئین داشته باشند.

احتمالاً اجزای متعدد سیستم ایمنی در مکانسیم های زمینهای مختلف دخیل هستند. به نظر می رسد که این نوع واکنش، سلولهای Th را درگیر ساخته و باعث آزاد شدن TNF- alpha می گردد که این پاسخی از ۱Th است و با پاسخ آلرژیکی Th2 که با آزاد شدن سیتوکین ها منجر به تولید IgE می گردد، مغایرت دارد.

همچنین در پاسخ ۱Th ، جایی که TNf- alpha آزاد می شود، به طور غیر عادی سطح TGf- Beta پایین است که این به خاطر دخالت سیتوکین در بروز تحمل به غذا هاست، این وضعیت پیشنهاد می کند که نتیجه فقدان تحمل ایمونولوژیک منجر می شود که سیستم ایمنی با غذایی که سلامت و بقای بدن را تهدید می کند، به عنوان یک خارجی یا ناسازگار رفتار کند و نسبت به آن حساس گردد.

بنابراین در زمان بعدی که غذا خورده می شود، آزاد شدن واسطه های التهابی بازتابی از پاسخ Th1 و واکنش تدافعی با بروز استفراغ و اسهال می باشد. آزمایشها برای IgE حساس شده به آلرژن، در تشخیص این اختلالات سودمند نیستند.

سندرم آنتروکولیت تحت القای پروتئین غذا (FPIES)

سندرم آنتروکولیت القاء شده توسط پروتئین غذایی، نمونه ای از یک واکنش ایمنی بدون واسطه IgE به غذاست. اگر چه این سندرم نادر می باشد، اما در اطفال تحت تغذیه با شیر خشک دیده میشود و در حوالی سن۶ ماهگی شروع به تظاهر می کند. این اختلال توسط شیر گاو و یا شیر خشک با پایه پروتئین سویا ایجاد می‌شود (۵).

واکنش به شیر بز یا گوسفند و یا سایر غذاهای جامد کمتر معمول است، اما می تواند ایجاد شود. این واکنش چشمگیر است و به سرعت با استفراغ و اغلب با اسهال و درد شکم ادامه می یابد.

همچنین در موراد مزمن، امکان بروز اختلال در رشد نیز وجود دارد.

گاهی اوقات سندرم آنتروکولیت تحت القای پروتئین غذا؛ در اطفالی دیده می‌شود که با شیر مادر تغذیه می شوند و این وضعیت به خاطر وجود پروتئین های موجود در رژیم غذایی مادر و ترشح آنها در شیر است.

آنتی بادی های IgE مخصوص غذا ارزش چندانی ندارند و از آنجا که سندرم آنتروکولیت تحت القای پروتئین غذا؛ اختلالات التهابی گوارشی دیگر را نیز تقلید می کند، تائید آن نیز همواره با چالشهایی همراه است. شیر خوارن تغذیه شونده با شیر خشک باید تغذیه با شیر کازئینی کاملاً هیدرولیز شده (EHF) را شروع کنند.

در صورتی که این شیرخواران این نوع شیر خشک را تحمل نکنند، ممکن است که به فرمولای المنتال نیاز باشند. اطفالی که از شیر مادر تغذیه می شوند، باید در این رژیم باقی بمانند و مادر نیز باید شیر گاو، سویا و سایر غذاهای مشکوک را از رژیم غذایی خود حذف کند. معمولا FPIES تا سن دو سالگی بر طرف می شود.

پروکتیت و پروکتوکولیت القاء شده توسط پروتئین غذا (FPIP)

در پروکتیت و پروکتو کولیت القاء شده توسط پروتئین غذا، مدفوع خونی و دارای موکوس در کودک سالم از جهات دیگر و در حوالی دو ماهگی دیده می‌شود.

والدین از دیدن رگه های خون در مدفوع کودکشان نگرانند، اما معمولاً مقدار خون مختصر است و سیر پیشرفت به سمت کم خونی نادر می باشد.

غذاهای محرک معمول، پروتئین شیر گاو و پروتئین سویای شیر خشک هستند که معمولاً هم با حذف آنها از رژیم غذایی کودک، مشکل برطرف می شود. در کودک تحت تغذیه با شیر مادر، مادر باید این غذاها را از رژیم غذایی خودش حذف کند و تغذیه با شیر مادر را برای کودک ادامه دهد.

برای شیر خوار تحت تغذیه با شیر خشک (فرمولا)، شروع تغذیه با فرمولای کاملا هیدولیز شده (EHF) ضرورت می یابد. با این حال، گاهی اوقات کودک به فرمولای المنتال نیز نیاز دارد.

معمولاً خونریزی نیز طی ۳ روز پس از تغییر دادن فرمولا (شیر خشک) یا تغییر در رژیم غذایی مادر شیرده برطرف می شود. در بیشتر موارد، FPIP در زمان یک تا دو سالگی کودک برطرف گشته و غذاهای مهاجم و ناسازگار را هم می توان با پایش مدفوع کودک از نظر وجود خون، مورد شناسایی قرار داد.