چاقی خطر ابتلا به دیابت و فشار خون را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد که این شرایط با بیماری قلبی همراه است. گرچه این دو کلمه چاقی و دیابت همواره در کنار هم ذکر شده اند اما هرکدام تاثیرات متفاوتی بر روی بدن می گذارند. چاقی و دیابت دو بیماری خطرناک برای انسان می باشند. در ادامه در سایت پارس نیوز مقاله ای درباره چاقی و دیابت تهیه نموده ایم.

چاقی و دیابت

چاقی و دیابت 

افراد با BMI بالای ۳۰ احتمال ابتلا به دیابت نوع ۲، ۸۰ برابر بیشتر از افراد با BMI زیر ۲۲ است. اگر با دقت بیشتری نگاه کنیم، لزوماً خود وزن باعث ابتلا به دیابت نمی‌شود بلکه مکانی است که در بدن ذخیره می‌شود. چربی بدن را می‌توان براساس دو مکان طبقه بندی کرد احشایی یا زیر جلدی.

  • چربی احشایی در داخل ناحیه شکم ذخیره می‌شود و به دور دیواره اندام‌های داخلی قرار می‌گیرد، به این معنی که با رژیم‌های معمول یا ورزش به راحتی نمی‌توان آن را از بین برد.
  • چربی زیر جلدی در زیر پوست یافت می‌شود و همان چیزی است که می‌توانید هنگام گرفتن دور کمر از نظر جسمی اندازه بگیرید به اصطلاح “دستگیره‌های عشق”.

چربی احشایی نوعی چربی است که خطر ابتلا به مشکلات جدی سلامتی مانند دیابت را افزایش می‌دهد. گرچه چربی زیر جلدی به طور کلی خطرناک نیست، اما وقتی نوبت به ناحیه شکم می‌رسد، هر دو نوع چربی وجود دارد، بنابراین وقتی شکم در حال بزرگ شدن باشد، می‌تواند نشانه افزایش یک یا هر دو نوع چربی در ناحیه معده باشد و باعث افزایش خطر دیابت در شما شود.

افرادی که چربی بیش از حد شکمی دارند بسیار مستعد ابتلا به دیابت نوع ۲ هستند زیرا سلول‌های چربی شکمی مواد شیمیایی التهابی آزاد می‌کنند که توانایی بدن در ترکیب و استفاده از انسولین را کاهش می‌دهد.

تشخیص چاقی

چاقی به شرایطی می گویند که به قدری چربی در نواحی مختلف بدن انباشته شده است که سلامت عمومی فرد را به خطر می اندازد. چاقی با اضافه وزن فرق می کند. ممکن است اضافه وزن بر اثر ماهیچه ها، عضلات، استخوان بندی یا میزان آب بدن بروز کند.

اگر وزن ایده آل نسبت به  قد خود را محاسبه کنید و وزن فعلی شما 20 درصد بیشتر از این مقدار باشد شما جزو دسته بندی چاق در نظر گرفته می شوید. برای اینکه از مقدار وزن ایده آل و چربی های موجود در بدن خود اطلاع داشته باشید بهترین روش، انجام تست آنالیز بدن و محاسبه BMI می باشد.

معمولا افراد چاق BMI بالاتر از 30 دارند. همواره به این نکته توجه داشته باشید که لزوما چاقی به معنای ناسالم بودن نیست. اما باید پیشگیری های لازم انجام شود.

چاقی و دیابت چگونه باعث بیماری قلبی می شوند؟

افرادی که چاق هستند مبتلا به دیابت نوع 2 می شوند که به عنوان مقاومت انسولین شناخته می شود. به این معنی که سطح قند خون به طور مداوم بالا باشد.

انسولین به سلول ها اجازه می دهد که از قند برای تولید انرژی استفاده کنند. هنگامی که بدن به انسولین مقاومت نشان می دهد سلول ها نمی توانند قند را به انرژی تبدیل کنند و میزان قند موجود در خون بالا می رود. همین اتفاق التهاب سلول ها را افزایش داده و منجر به بیماری قلبی می گردد.

دیابت به عنوان یک بیماری مزمن متابولیسم بدن را تحت تاثیر قرار می دهد. دیابت نوع 1 بیشتر در کودکان مشاهده می شود.

اما گاهی اوقات در گروه های سنی بزرگسالان نیز دیده می شود. افراد مبتلا به دیابت نوع 1 ظاهر چاقی ندارند. گسترش روند چاقی در بین افراد، ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.

با اصلاح برنامه غذایی و تنظیم عملکرد هورمون ها می توان علائم مبتلایان به دیابت را درمان نمود.

ارتباط چاقی و دیابت

یکی از رابطه های چاقی ودیابت اینگونه هست که هنگامی فردی مستعد ابتلا به دیابت باشد و اضافه وزن پیدا کند، سلول های بدن حساسیت خود را نسبت به انسولین آزاد شده از پانکراس از دست می دهند.

سلول های چربی نسبت به سلول های ماهیچه ای بیشتر در برابر انسولین مقاومت می کنند. به همین دلیل برای افراد مبتلا به دیابت نوع 2 ورزش کردن و عضله سازی ضروری است.

بنابراین زندگی کم تحرک و بدون فعالیت باعث افزایش تعداد سلول های چربی در نواحی مختلف بدن می شود و خطر دیابت هم بیشتر می شود.

چاقی و دیابت

آیا افراد دیابتی چاق می­شوند

این ممکن است سوالی باشد که ذهن شما را نیز درگیر کرده باشد. دیابت بسته به نوع آن، عوارض متفاوتی دارد. یکی از این عوارض آن، اضافه وزن و چاقی است. البته در مواردی دیابت سبب کاهش وزن هم می­‌شود.

عواملی که ریسک ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش می دهد:

عادت های غذایی ناسالم:

رعایت رژیم غذایی سالم تحت نظر پزشک متخصص تغذیه در روند کنترل بیماری دیابت بسیار تاثیرگذار است. سعی کنید مقدار چربی را از وعده های غذایی خود کاهش دهید.

ژنتیک:

کسانی که در بین اعضای خانواده خود افراد مبتلا به دیابت وجود دارد بیشتر از دیگران در معرض درگیری با این بیماری قرار دارند. بنابراین باید مراقب وزن و رژیم غذایی خود باشند.

افزایش سن:

با افزایش سن خطر ابتلا به چاقی و دیابت بالا می رود. حتی اگر فرد مسن چاق هم نباشد باید تغذیه خود را کنترل کند تا از دیابت، فشار خون، مشکلات قلبی و بیماری های دیگر جلوگیری شود.

فشار خون و کلسترول بالا:

این دو عامل از مشخصات اولیه بسیاری از بیماری های خطرناک هستند. همچنین دو عنصر اصلی سندروم متابولیک می باشند. سندروم متابولیک خطر ابتلا به بیماری های قلبی، سکته مغزی و دیابت نوع 2 را افزایش می دهد.

دارو 

داروهای متعددی برای درمان دیابت، مقاومت به انسولین و چاقی وجود دارد.، متفورمین یکی از داروهای مفید در کاهش خطر دیابت نوع ۲ در بیماران با مقاومت به انسولین است. متفورمین در افراد مبتلا به چاقی با اختلال در تحمل گلوکز میزان پیشرفت به دیابت را کاهش می‌دهد.

چاقی و دیابت

درمان چاقی افراد دیابتی

افراد مبتلا به دیابت برای کاهش وزن می‌­توانند از راهکارهای زیر استفاده کنند:

  • یکی از راه­‌‌های موثر برای جلوگیری از اضافه وزن بیش­تر و کاهش وزن در افراد دیابتی، کالری شماری است. کالری شماری یعنی کالری مورد نیاز روزانه خود را با توجه به قد، وزن، استخوان بندی و نوع فعالیت روزانه به دست آورید و کالری غذاهای مصرفی روزانه خود را نیز یادداشت کنید. کالری مصرفی و کالری مورد نیاز باید با هم برابر باشند تا وزن شما ثابت بماند. اگر شما قصد کاهش وزن دارید، کالری مصرفی باید کم­تر از کالری استاندارد روزانه‌­تان باشد. شاید فکر کنید شمردن کالری‌­های غذاهای مصرفی در روز کار سختی باشد. حق دارید اما خبر خوب این است که بعضی از اپلیکیشن‌­ها به کمک شما می‌­آیند. شما با استفاده از این برنامه‌ها به راحتی می­‌توانید کالری مصرفی خود را حساب کنید.
  • دومین راه موثر برای کاهش وزن، انجام حرکات ورزشی است. ورزش منظم و روزانه می­‌تواند در کاهش وزن، تنظیم گلوکز خون و عضله سازی موثر باشد. حرکات ورزشی و فعالیت بدنی، سبب کاهش مقاومت بدن نسبت به انسولین می‌­شوند. بدن بعضی از افراد دیابتی نسبت به انسولین مقاومت نشان می‌­دهد. یکی از دلایل این مقاومت، چاقی و اضافه وزن است. ورزش سبب کالری سوزی و کاهش وزن و در نتیجه مقاومت به انسولین هم کم­تر می‌­شود.

سازمان بهداشت جهانی به بزرگسالان ۱۸ تا ۶۴ سال مبتلا به دیابت، انجام حرکات ورزشی ملایم به مدت ۱۵۰ دقیقه در هفته را توصیه می­‌کند.

  • کنترل داروهای افراد دیابتی، یکی دیگر از راه‌­های مقابله با چاق شدن است. بعضی از داروهای افراد دیابتی مثل انسولین باعث چاق شدن افراد دیابتی و افزایش وزن آن­ها می‌­شود و برخی دیگر از داروها مثل متفورمین باعث کاهش وزن و لاغری. برای انتخاب داروی مناسب و دوز کافی آن حتما باید به پزشک مراجعه کنید و از او بخواهید دارویی را تجویز کند که موجب افزایش وزن شما نشود. پزشک می‌­تواند شما را راهنمایی کند تا بهترین و موثرترین دارو را با کمترین عوارض جانبی مصرف کنید.

به هیچ وجه دوز انسولین تجویز شده خود را کاهش ندهید. بعضی از افراد برای کاهش وزن، دوز انسولین خود را پایین می­‌آورند. انسولین را طبق دستور و نظر پزشک تزریق کرده و دوز آن را کم نکنید، زیرا سبب تجمع گلوکز در خون و افزایش قند خون می‌شود. همچنین شما را دچار مشکلات پیچیده دیابتی می­‌کند.

چرا چاق شدن دیابتی ها خطرناک است؟

چاق شدن افراد مستعد به دیابت سبب افزایش سطح اسیدهای چرب و التهابات در بدن می‌­شود. این اتفاق باعث می­‌شود بدن علیه انسولین مقاومت نشان دهد. مقاومت علیه انسولین، به بیماری دیابت نوع ۲ می­‌انجامد.

بیماری دیابت نوع ۲ از شایع‌­ترین نوع دیابت است که تقریبا ۹۰ درصد افراد دیابتی را در بر می­‌گیرد. افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ می‌­توانند مقداری از انسولین خود را تولید کنند، اما این میزان معمولا کافی نیست.

سلول‌­های بدن در اثر چاقی، دیگر به انسولین ساخته شده در بدن جواب نمی‌­دهند و بدن در برابر انسولین مقاوم می­‌شود. در این شرایط گلوکز جذب سلول‌های بدن نمی­‌شود و در خون انباشته می‌شود. افزایش قند خون نتیجه تجمع گلوکز است.

بیماران با قند خون بالا معمولا دچار کم آبی، تشنگی زیاد، تکرر ادرار، گرسنگی شدید و خستگی مفرط ناشی از کم آبی می­‌شوند.

اگر بیماری دیابت درمان نشود یا به درستی درمان نشود، می­‌تواند باعث بروز مشکلات در بینایی، آسیب به عصب­‌ها، عفونت‌ها، مشکلات قلبی، قند خون بالا، مشکلات مغزی و سکته شود.

به دلیل اینکه رابطه قوی بین چاقی مفرط و دیابت نوع ۲ وجود دارد، درمان دیابت نوع ۲ بیش­تر بر کاهش وزن، تغذیه سالم و انجام تحرکات ورزشی متمرکز است. البته در بعضی از موارد استفاده از داروهایی مثل انسولین برای متعادل نگه داشتن قند خون و افزایش اثر بخشی الزامی است.

چاقی و دیابت

سخن پایانی

ارتباط بین چاقی و دیابت به دو مورد ختم می­‌شود؛ افراد دیابتی که بر اثر داروها و دریافت انسولین چاق می­‌شوند و افراد مستعد دیابت که با داشتن اضافه وزن قدم به قدم به دیابت نزدیک‌­تر می­‌شوند.

اما چاق شدن دیابتی ها با داشتن رژیم غذایی سالم و مناسب و سالم قابل کنترل است و برای کاهش وزن، فعالیت ورزشی بیش­تری را می‌توان در روز انجام داد. کاهش وزن در افراد مبتلا به دیابت سبب کاهش مقاومت بدن آن­ها به انسولین می‌­شود و سلامتی آنها را تضمین می­‌کند.

در نهایت به هر دو گروه از افراد توصیه می­‌شود به پزشک متخصص مراجعه کرده و دستورات او را عمل کنند. پزشک با تجویز آزمایش خون، قند خون آن­ها را اندازه می‌­گیرد و با توجه به شرایط هر دو گروه بهترین راهکار را پیشنهاد می­‌دهد.