درمان نفخ معده و شکم با 26 روش خانگی و سریع

درمان نفخ معده از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا وجود نفخ باعث درد و ناراحتی در ناحیه معده و شکم می شود. اغلب مواردی که سبب نفخ معده و شکم می شوند را می توان به سادگی کنترل کرد. بسیاری از مواد غذایی باعث ایجاد نفخ می شوند ولی به دلیل خواصشان نمیتوان آن ها را از سبد غذایی حذف نمود. پس بهتر است با روش های درمان خانگی نفخ معده آشنا شوید.

نفخ معده چیست؟

نفخ فرآیندی بیولوژیکی است که ناشی از تجمع گاز در معده و روده است و موجب ایجاد دل درد و ناراحتی‌های شکمی می‌شود.

علت گاز و نفخ شکم چیست

واقعیت این است که با خوردن غذا و مایعات به طور طبیعی مقداری گاز وارد معده می‌شود. از طرف دیگر در اثر هضم شدن غذا، گاز داخل دستگاه گوارش تجمع پیدا می‌کند.

گازی که داخل سیستم گوارش تولید می‌شود نیتروژن و اکسیژن است، اما در اثر هضم غذا گاز به صورت هیدروژن، متان و دی‌اکسید کربن آزاد می‌شود.

بخشی از این گاز به صورت آروغ زدن از بدن خارج می‌شود و بخش دیگر آن از دستگاه گوارش دفع می‌شود. دفع گاز بین ۱۵ تا ۲۰مرتبه در شبانه روز طبیعی است؛ اما اگر فردی بیش از این دفع گاز از روده داشته باشد یا دردهای شکمی را احساس کند یا اینکه همراه دفع گاز از بوی نامطبوع آن شکایت داشته باشد، دچار نفخ شکم شده است. موارد زیر عواملی هستند که موجب بروز نفخ معده می‌شوند.

عادت‌های بد غذایی دلیل نفخ شکم شبانه

یکی از عادت‌های بد غذایی که منجر به نفخ معده می‌شود این است که بعد از غذا بلافاصله دراز بکشید یا اینکه بخوابید. دکتر نفخ معده به بیمارانی که مبتلا به این عارضه هستند توصیه می‌کند حداقل یک ساعت بعد از غذا به رختخواب بروند و بعد از صرف غذا کمی قدم بزنند تا شدت نفخ کم شود.

همچنین تند غذا خوردن سبب ورود حجم زیادی از هوا به معده و ایجاد نفخ می‌شود. از طرف دیگر در اثر تند غذا خوردن، مواد غذایی به خوبی داخل دهان جویده نمی‌شود، به همین دلیل در فرایند هضم گاز زیادی را تولید می‌کند.

نفخ معده به دلیل سندرم روده تحریک پذیر

یکی از علت‌های شایع برای نفخ معده و روده، کولیت‌های عصبی یا سندرم روده تحریک پذیر است. برخی از افرادی که مبتلا به کولیت هستند نفخ شکم و درد قفسه سینه را با هم تجربه می‌کنند.

گاهی شدت این دردها به قدری زیاد می‌شود که فرد در اطراف قلب احساس درد می‌کند یا حتی ممکن است دچار نفخ معده و تنگی نفس به صورت همزمان شود.

در مواردی هم درد قفسه سینه که در اثر نفخ شکم ایجاد می‌شود ممکن است ناشی از بیماری‌های گوارشی نظیر سنگ کیسه صفرا یا مسمومیت‌های غذایی یا مصرف بیش از حد مواد غذایی حاوی کربوهیدرات باشد.

به همین دلیل توصیه می‌شود درصورتی‌که علائمی نظیر نفخ معده و تپش قلب یا آریتمی شدید و تنگی نفس را تجربه کردید، هر چه سریع‌تر به دکتر معده مراجعه کنید و علت اصلی مشکل خود را پیدا کنید.

مصرف بیش از اندازه نمک و حبوبات یکی از دلایل نفخ شکم

برخی از خوراکی‌ها میزان نفخ معده را بیشتر می‌کند. به طور مثال نمک و شیرین‌کننده‌های مصنوعی از موادی هستند که معده به راحتی نمی‌تواند آن را هضم کند.

همچنین حبوبات شامل لوبیا، عدس و نخود که حاوی پروتئین گیاهی هستند، موجب تورم و نفخ شکم می‌شوند. نوشیدنی‌های گازدار هم می‌تواند میزان نفخ شکم را تشدید کند و موجب ایجاد دردهای شکمی در اثر نفخ زیاد شود.

بلع هوا

هواخواری که معمولا هنگام غذا خوردن، نوشیدن مایعات و یا سیگار کشیدن اتفاق می افتد و باعث می شود فرد آروغ بزند. از جمله دلایلی که باعث می شود هوا بیش از اندازه وارد بدن شود، عبارتند از:

• آدامس جویدن
• مکیدن اشیاء 
• سیگار کشیدن
• نوشابه های گازدار
• سریع غذا خوردن

یبوست

افرادی که به هر دلیل دچار یبوست می شوند و در دفع مدفوع مشکل دارند ، دچار نفخ معده می شوند.

راه‌ های درمان نفخ معده چیست؟

نفخ معده مشکل جدی برای سلامتی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند فرد را دچار دردسر کند و کیفیت زندگی اور را تحت تاثیر قرار دهد. راه‌های درمان نفخ شکم شامل موارد زیر است.

درمان دارویی نفخ شکم

برای درمان سریع نفخ شکم می‌توان از دارو استفاده کرد. البته باید به این نکته توجه داشته باشید که بهتر است داروها با تجویز پزشک مصرف شود تا فرد را دچار عارضه نکند.

اما موارد زیر داروهای ضد نفخ هستند که بدون نسخه می‌توانید از داروخانه تهیه کنید. فقط دقت داشته باشید که این داروها را مطابق دستورالعمل روی بسته مصرف کنید.

• قرص و شربت سایمتیکون بهترین داروی شیمیایی نفخ معده است که به خروج هوای اضافی از معده کمک می‌کند.
• فاموتیدین نفخ معده را کم می‌کند.
• داروی کلپرمین حاوی ماده‌ی شل کننده عضلانی است که با کم کردن اسپاسم عضلات دستگاه گوارش نفخ را کم می‌کند.
• قطره کارمینت هم یکی از بهترین داروهاست که با ترکیبات گیاهی نعنا، گشنیز و بادرنجویه برای درمان نفخ معده مورد استفاده قرار می‌گیرد.

درمان خانگی نفخ معده

ساده‌ترین راه برای کنترل نفخ معده به کار بردن شیوه‌های درمان خانگی است. برای از بین بردن نفخ شکم فوری لازم است تغییراتی در شیوه‌ی زندگی و عادت‌های غذایی فرد انجام شود. توصیه‌های موثر برای درمان نفخ معده شامل موارد زیر است.

• جایگزین کردن ماست و دوغ به جای شیر

برخی از افراد به لاکتوز حساسیت دارند و نمی‌توانند از شیر استفاده کنند، به همین جهت بهتر است این افراد از ماست که هضم آن راحت‌تر است استفاده کنند تا دچار نفخ معده نشوند. همچنین استفاده از نعنای خشک، آویشن یا گل سرخ داخل دوغ موجب رقیق شدن اسید معده و کاهش نفخ می‌شود.

• افزایش مصرف آب

یکی از باورهای رایج این است که وقتی فرد دچار نفخ می‌شود نباید آب بنوشد، درحالی‌که این تصور اشتباه است و کسانی که بیشتر اوقات دچار نفخ شکم می‌شوند بریا درمان خانگی نفخ معده می‌توانند مصرف آب را بالا ببرند.

• افزایش فعالیت‌های روزانه

کسانی که به قدر کافی فعالیت فیزیکی نداشته باشند، بیشتر از سایرین دچار نفخ شکم می‌شوند. به همین دلیل به این افراد توصیه می‌شود حداقل ۳۰ دقیقه در روز ورزش کنند یا قدم بزنند. همچنین تنظیم میزان خواب در شبانه روز می‌تواند علائم نفخ معده شدید را کنترل کند.

راه‌های درمان نفخ معده در طب سنتی

متخصصان طب سنتی عقیده دارند، نفخ معده در اثر سردی مزاج اتفاق می‌افتد و با استفاده از گیاهان دارویی می‌توان این عارضه را کنترل کرد. مصرف داروی نفخ شکم طب اسلامی آسان است و خرید آن هزینه‌ی زیادی ندارد. یکی دیگر از مزایای استفاده از این داروها این است که همه‌جا در دسترس هستند.

موارد زیر داروهای نفخ شکم در طب اسلامی و سنتی است.

• شاه بلوط هندی

شاه بلوط برای درمان سریع خانگی نفخ معده توصیه می‌شود. زیرا حاوی ساپونین است که آنتی باکتری طبیعی است و تولید گاز در شکم را کاهش می‌دهد. البته با توجه به اینکه شاه بلوط خام حاوی مواد سمی است، توصیه می‌شود از مکمل‌های آن استفاده شود.

• درمان نفخ شکم با سیر

بهترین ماده غذایی که می‌تواند نفخ شکم را کنترل کند، سیر است. زیرا سیر از رشد باکتری‌های کولون جلوگیری می‌کند. طریقه‌ی مصرف سیر برای درمان نفخ به این صورت است که چند حبه سیر را داخل آب گرم له کنید، کمی پودر زنجبیل به آن اضافه کنید و در طول روز از این معجون بنوشید.

• سیاه دانه برای نفخ شکم

سیاه دانه دارویی گیاهی است که طبع گرم و خشک دارد و می‌تواند نفخ شکم را کنترل کند. برای استفاده از سیاه دانه می‌توان پودر آن را داخل غذاها استفاده کرد یا اینکه شکم را با روغن سیاه دانه ماساژ داد تا میزان درد و ناراحتی را کم کند.

• درمان نفخ معده با زردچوبه

زردچوبه حاوی کورکومین است و می‌تواند بسیاری از مشکلات گوارشی از جمله نفخ معده را کنترل کند.

• تسکین نفخ معده با آویشن

پودر آویشن با پاکسازی دستگاه گوارش از عوامل بیماری‌زا، می‌تواند میزان ناراحتی‌های گوارشی را کاهش دهد و نفخ معده را کم کند.

بهترین نوشیدنی برای نفخ معده چیست؟

دمنوش‌های گیاهی در طب سنتی برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله نفخ و مشکلات گوارشی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه بهترین دمنوش‌های گیاهی موثر برای نفخ را معرفی می‌کنیم.

• عرق نعنا

عرق نعنا از معروف‌ترین عرقیات است چراکه نعنا باعث شل شدن عضلات معده، کاهش گرفتگی روده و رفع سوءهاضمه می‌شود. این گیاه ماده ضدالتهاب قوی دارد که ورم معده را کاهش می‌دهد و فرآیند هضم غذا را آسان می‌کند. نعنا همچنین خاصیت ضد یبوست داشته و دفع غذا را آسان می‌کند، بنابراین نوشیدن نصف فنجان عرق نعنا به کاهش درد و از بین بردن سنگینی معده بعد از غذا کمک می‌کند.

• شربت جعفری، رازیانه و لیمو

این شربت حاوی جعفری، رازیانه، لیمو و عسل است. جعفری باکتری‌های بد داخل شکم را از بین می‌برد و باعث می‌شود کبد ماده‌ای به نام صفرا تولید کند. این ماده به تجزیه چربی کمک می‌کند.

رازیانه هم مانند انقباض عمل کرده و با آرام کردن عضله‌های شکم، دل‌درد را از بین می‌برد. به‌علاوه، کوئرستین داخل لیمو هم خاصیت ضدالتهاب دارد و اثربخشی این نوشیدنی را دوچندان می‌کند.

• دمنوش گلپر

برای درمان فوری نفخ معده می‌توان از دمنوش گلپر استفاده کرد. طریقه‌ی آماده کردن آن مانند چای است. پس دو قاشق پودر گلپر را داخل آب جوشیده بریزید و روی حرارت غیر مستقیم دم کنید.

• آب آناناس

فیبر ماده اصلی میوه و سبزی‌ها است که به‌طور کامل هضم نمی‌شود و فرآیند هضم غذا را کندتر می‌کند. فیبر در کنار فواید زیادی که دارد، ممکن است برای کسانی که سوءهاضمه دارند، مناسب نباشد. پختن یا آب‌گیری میوه و سبزی‌ها ایده‌های خوبی برای دریافت ویتامین این خوراکی‌های سالم هستند.

فیبر طی فرآیند پختن نرم شده و هضم آن راحت‌تر می‌شود. البته باید گفت، برخی آب‌میوه‌ها به کاهش نفخ شما کمک می‌کنند مانند آب آناناس که آنزیم بروملین میوه آناناس به تجزیه پروتئین و هضم غذا کمک می‌کند.

• آب نارگیل

برای خلاصی از شر نفخ و دل‌پیچه توصیه می‌کنیم یک نارگیل رسیده تهیه‌کرده و آبمیوه سالم و پرفایده آن را بنوشید. آب طبیعی نارگیل سرشار از الکترولیت است و تأثیر زیادی بر هضم و تنظیم اسید معده دارد.

 همچنین کلسیم، پتاسیم و کلرید موجود در آب نارگیل مایعات بدن را تنظیم می‌کنند، فشارخون را کنترل کرده و تولید گاز معده را کاهش می‌دهند.

• دمنوش نعنا

نعنا گیاهی ضد نفخ معده است که با شل کردن عضلات معده و کاهش گرفتگی و اسپاسم روده می‌تواند برای درمان نفخ موثر باشد. همچنین در گیاه نعنا ماده‌ای ضد التهاب وجود دارد که می‌تواند ورم معده را هم درمان کند.

• دوغ کفیر؛ ضد نفخ قوی

مصرف لبنیات به‌خصوص شیر، باعث ایجاد نفخ معده می‌شود، اما دوغ کفیر یک پروبیوتیک قوی و پرخاصیت است که به بهبود نفخ کمک زیادی می‌کند.

باکتری‌های مفیدی که در این نوشیدنی هست به فرایند هضم غذا کمک می‌کنند، پس بهتر است بعد از غذا یک لیوان دوغ کفیر بنوشید تا احساس سنگینی و درد معده نداشته باشید.

• دمنوش زنجبیل

زنجبیل گیاهی است که به طور موثری التهاب و ورم معده را کم می‌کند و در درمان نفخ شدید شکم هم موثر است. استفاده از یک فنجان دمنوش زنجبیل به صورت روزانه می‌تواند مشکلات نفخ را کاهش دهد.

اقداماتی که به بهبود نفخ معده کمک می کنند

خوردن غذا پشت میز

از این به بعد غذا را آهسته بخورید و کامل بجوید اگر شما بعد از غذا خوردن بلافاصله دراز بکشید،اجازه میدهید تا گاز هوا به درون شکم شما برود و این کاملا مضر میباشد.

در حالت ایده آل ،شما باید مستقیم و صاف ترجیحا پای میز بنشینید.و وسط غذایتان نوشیدنی مصرف نکنید.که اگر این اتفاق بیفتد باعث افزایش مصرف هوا میشود و خطر ابتلا به گاز را نیز افزایش میدهد.

و در صورتی که هوای بیش از حد را فرو ببرید،گاز درون بدن شما افزایش می یابد و به سمت پایین ،یعنی شکم شما میرود و باعث نفخ معده و شکم می شود.

مصرف سبزی جات

مانند ،مارچوبه و کرفس در طول روز ،از گزینه های عالی برای نگهداشتن شکم شما در وضیعت نرمال می باشند.

شکم خود را ماساژ دهید

مامان ها میدانند که وقتی شکم کودک درد گرفت آن را ماساژ دهند گاهی اوقات نفخ کردن ،ممکن است به دلیل یبوست یا رشد بیش از حد باکتری در روده ایجاد شود پس بنابراین آن را به آرامی ماساژ دهید تا شروع به حرکت کند وبهبود یابد.

یک متخصص جراحی در مرکز پزشکی دایکوسن در بوستان میگوید؛ماساژ شما باعث حرکت کردن در دستگاه گوارش شما میشود.کنار کولون خود را نیز فشار دهید،از سمت راست شکمتان به قسمت معده تان بروید و سپس مجددا برعکس از سمت چپ شکمتان به قسمت معدتان بروید.

اجتناب از مصرف ویتامین ها قبل از خواب

مصرف ویتامین ها، باعث تقویت سلامت شما می شود. بعضی از مکمل های ویتامین ،به علت وجود مواد معدنی خاص ،باعث افزایش ورم شکم می شود.

ویرجینیا ،متخصص گوارش میگوید:؛برخی از مکمل های ویتامین دارای الکل های شکر غیر قابل جذب هستند. مانند:شربت های سوربیتول و زیسیتول .

اینها غیر قابل هضم هستند.به این خاطر که بدن ما دچار مشکل در هضم الکل های قندی ،مواد افزودنی ،پر کننده های موجود در برخی مکمل ها است.

و باعث میشود که باکتری ها گاز تولید کنند خیلی بهتر است که ویتامین ها و مواد معدنی خود را از منابع طبیعی با خوردن یک رژیم غذایی متعادل دریافت کنید.

تمرینات قبل از خوابتان کم است

انجام حرکات ورزشی سبک قبل از خواب میتواند دلیلی برای حرکات مواد در طول شب و همچنین تسکین دهنده نفخ شکم در طول روز باشد.پیاده روی و یا انجام تمرینات ورزشی 15 دقیقه پس از خوردن باعث افزایش حرکت شما میشود و دستگاه گوارش را به حرکت در می آورد تا در صورت داشتن احساس نفخ به شما کمک کند.

یک مطالعه بسیار دقیق و کوچک نشان داده است که انجام 15 دقیقه دوچرخه سواری به هضم و گوارش کمک میکند.و احساس نفخ آنها کمتر از زمانی است که به مدت 3 دقیقه در بین ورزش استراحت میکند.

رنگ کردن کتاب رنگ آمیزی بزرگسالان

استرس در مورد آینده کار و یا مصاحبه شغلی میتواند تاثیر واقعی بر روی خلق و خوی شما،مو،پوست،قلب،وزن،و حتی شکم شما بگذارد ، روده شما به شدت در برابر استرس آسیب پذیر است که کوچکترین تغییرات حرکتی ،میتواند روده های شما را بهم ریزد و شما دچار نفخ شوید و احساس ناراحتی در معده داشته باشید.نیم ساعت قبل از خواب برای دفع افکار منفی و دور شدن از هرگونه نگرانی،این جور کتاب های رنگ آمیزی را رنگ کنید.

علت نفخ شکم در کودکان و نوزادان چیست؟

یکی از دلایل متداول نفخ شکم کودکان شیوه‌های نادرست شیردهی است. زیرا اگر هنگام شیر خوردن کودک در وضعیت نامناسبی باشد و هوا وارد معده‌اش شود دچار نفخ و دل درد می‌شود. به جز آن آلرژی و نابالغ بودن دستگاه گوارش یا گریه کردن زیاد نیز ممکن است باعث درد و ناراحتی شکمی و نفخ در کودکان شود.

برای درمان نفخ معده ازین خوراکی ها را حذف کنید

در پاسخ به این پرسش که چه غذاهایی برای نفخ معده خوب نیست باید گفت که هر شخصی که مکرر به نفخ معده مبتلا می‌شود باید به خاطر بسپارد که پیش از بروز این عارضه چه مواد غذایی را مصرف کرده است.

سپس درمی‌یابد که معده، روده و به‌طورکلی سیستم گوارشی او در هضم چه غذاهایی با مشکل مواجه است و چه خوراکی‌هایی او را به نفخ معده می‌رساند.

اما به‌طورکلی غذاها و عادات بدغذایی زیر می‌تواند موجب بروز نفخ معده شود:

• تند غذا خوردن
• صحبت کردن و خندیدن بین غذا که منجر به بلع هوا همراه غذا می‌شود
• مصرف نوشیدنی‌ها با نی
• مصرف سبزی‌ها زیاد به‌صورت خام (کلم، برو کلی، کاهو...)
• مصرف غذاهای بسته‌بندی‌شده و نیمه آماده
• مصرف غذاهای کنسروی
• مصرف نوشابه
• مصرف آب و نوشیدنی‌های دیگر به هنگام صرف غذا
• جویدن آدامس
• سیر
• حبوبات
• مصرف غذا بافاصله کوتاهی از زمان خواب

در آخر به خاطر داشته باشید، بدن هر شخص با شخص دیگر متفاوت است و همه افراد صرفاً با مصرف یک نوع ماده خاص دچار نفخ معده نمی‌شوند. ممکن است یک ماده غذایی خاص در بدن یک نفر منجر به بروز نفخ معده شود اما در بدن شخص دیگر چنین حالتی را پدید نیاورد.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورتی‌که نفخ شکم با موارد زیر همراه باشد باید هر چه سریع‌تر به پزشک مراجعه کنید.

• مشاهده خون در مدفوع
• اسهال
• سوزش سر دل یا تهوع
• کاهش وزن
• درد شکمی شدید
• نفخ معده و سرگیجه

چه میزان گاز شکم طبیعی است؟

معمولا افراد در طول روز گاز شکم را تجربه می کنند. آروغ زدن قبل و بعد از وعده های غذایی، کاملا طبیعی است، که البته ممکن است در برخی افراد آزار دهنده باشد.

چرا گاز شکم با بو همراه است؟

در بیشتر مواقع، گاز خارج شده از مقعد، بدبو نیست. سولفور، عامل بوی بد گاز شکم می باشد.

آیا تستی جهت تشخیص گاز شکم وجود دارد؟

پزشک با توجه به سن، علائم و وضعیت جسمانی بیمار، تست های تشخیصی را تجویز می کند. برخی تست های تشخیصی عبارتند از:

• نمونه گیری از مدفوع، جهت بررسی وجود خون، چربی و یا سایر موارد
• آزمایش خون، جهت بررسی مشکل هضم ماده ای به نام گلوتن. گلوتن ماده ای است که در نان، پاستا، ادویه و یا سایر مواد غذایی یافت می شود.
• تست تنفس، جهت بررسی مشکل در هضم محصولات لبنی، و یا رشد بیش از حد باکتری ها در روده
• اشعه ایکس، جهت بررسی هر گونه مشکل در روده ها

آندوسکوپی و کولونوسکوپی، جهت انجام این دو تست، لوله ای ظریف وارد معده و کولون خواهد شد. دوربین متصل به این لوله، امکان بررسی قسمت های داخلی بدن را فراهم می کند. امکان گرفتن نمونه و بررسی زیر میکروسکوپ، حین انجام این دو روش وجود دارد.

آیا فشارهای عصبی می‌تواند موجب نفخ در معده شود؟

نفخ معده عصبی به دلیل تحت تاثیر قرار گرفتن اعصاب روده ایجاد می‌شود. حتی ممکن است افرادی که تحت فشار روانی یا استرس قرار دارند، همراه نفخ معده دچار اسهال و یبوست هم شوند.

کسانی که علائمی نظیر سوزش سر دل،  ترش کردن و نفخ شکم دارند برای تشخیص دقیق مشکل گوارشی باید هرچه سریع‌تر به دکتر گوارش و کبد بالغین مراجعه کنند تا پزشک با استفاده از معاینه‌ی فیزیکی و آزمایشات دقیق علت مشکل گوارشی را پیدا کند.