چرا ورود آب به بینی دردناک است؟

تابستان و گرما و فصل ورزش های آبی. حداقل شنا و سرسره های آبی. ولی وای به وقتی که ورود آب به بینی به صورت ناگهانی صورت بگیرد. بجز دردی که همان لحظه احساس می کنید و تا مدتی نمی توانید خوب نفس بکشید، به خاطر ورود آب به بینی ممکن است مجرای تنفسی تان عفونت هم بکند. به همین دلیل بعضی از افراد از گیره های مخصوص بینی استفاده می کنند تا خیالشان راحت باشد. ولی علت اینکه ورود آب به بینی بسیار دردناک است به علم شیمی ربط دارد، در ادامه با نت نوشت همراه باشید.

 ورود آب به بینی و خاصیت اسمزی

بدن شما پر از آب است. بسته به سن، اندازه اندام و جنس بین ۴۷ تا ۷۸ درصد بدن از آب تشکیل شده است. ولی این آب خالص نیست. درست مثل زمانی که مایعات متنوعی می نوشید یا ورزشکاری که بعد از عرق کردن فراوان، از مایعاتی می نوشد تا سطح الکترولیت مایعات بدن حفظ شود، بدن شما همیشه باید سطح الکترولیت مشخصی داشته باشد.

تمام سلول های بدن حاوی آب است که کمتر از یک درصد آن و اگر بخواهیم دقیق بگوییم ۰/۹ آن باید نمک یا کلرید سدیم باشد. این میزان نمک موجود در آب بدن شور نیست و اگر بخواهیم آن را با عرق بدن مقایسه کنیم فقط ۳/۵ درصد نسبت به عرق بدن شور است. ولی مایعات بدن از آب استخر شورتر است. نکته مهم همین جاست.

حالا بیایید به کلاس شیمی دبیرستان برگردیم. خاصیت اسمزی osmosis یا گذرندگی که به زبان بسیار ساده رد و بدل مایعات بین جسم ( در این جا سلول) و محیط اطرافش است. یعنی نفوذ مایع از طریق یک غشای نیمه تراوا از جایی که محلول رقیق‌تر است به جایی که محلول غلیظ تر است تا سطح غلظت مایع یا حلال در هر دو طرف متوازن باقی بماند.

سلول های بینی شما همه به وسیله غشای نیمه تراوا محافظت می شوند. پس وقتی در یک محیط آبی مثل استخر قرار می گیرید ورود آب به بینی شما امکان پذیر می شود غلظت این محلول کمتر از غلظت مایع درون سلول ها است. پس سلول برای توازن مایعات درونی و بیرونی خود باید طبق خاصیت اسمزی عمل کند. یعنی باید از طریق غشای خود آب را از بیرون سلول که رقیق تر است و نمک کمتری دارد به درون خود که نمک بیشتری دارد هدایت کند.

وقتی در استخر هستید و  ورود آب به بینی امکان پذیر می شود، به سلول های بینی شوک وارد می شود و بینی تان شروع به آبریزش می کند.

متخصص گوش و حلق و بینی دکتر استیسی گری Stacy Gray  از دانشگاه هاروارد در این مورد می گوید « به هر حال سلول های داخل بینی طوری برنامه ریزی و طراحی شده اند تا بتوانند ترشحات مخاطی داشته باشند و این کار طبیعی آن ها است. ولی وقتی آب از محیط خارجی مثل استخر یا دریاچه وارد بینی می شود شوکی به بینی وارد می شود که باید به آن واکنش نشان دهد.»

یک واکنش طبیعی به نفع بدن

اهمیت گرفتن بینی یا استفاده از گیره موقع شنا

گرفتن بینی موقع شنا و ورود آب به بینی

اگر یوگا کار کرده باشید تحت نظر یک مربی احتمالا با مخزن های مخصوص یا نتی حفره های بینی تان را تمیز کرده اید. در غیر این صورت حتما از اسپری های بینی استفاده کرده اید. این که باید یک سوراخ بینی را بگیرید اسپری یا مایع را وارد سوراخ دیگر کنید و سپس از حفره دیگر سعی کنید مایع را بیرون دهید. مایعی که برای اسپری های بینی یا مخزن های مخصوص تمیز کننده حفره های بینی (neti) استفاده می شود دقیقا مانند مایعات بدن انسان تهیه شده است و میزان غلظت نمک موجود در آن درست مانند غلظت نمک در سلول های بدن است.  به همین دلیل موقع استفاده از این وسایل شما مشکلی برایتان پیش نمی آید.

پس هر آبی که با ورود آب به بینی شما به بدنتان وارد می شود چه نمکش کمتر از غلظت نمک در سلول ها باشد یا حتی برعکس بیشتر در این صورت بینی واکنش نشان می دهد. اگر آب، نمک کمتری داشته باشد سلول های بینی ناچار است آب را به سرعت وارد سلول ها کند که فشار یا شوک به آن وارد می شود. و اگر آب نمک بیشتری از مایع درون سلولی داشته باشد بینی شروع به تخلیه مایعات می کند. چون نمک درون سلول کمتر از آب بیرونی است و باید طبق خاصیت اسمزی مایع از جای رقیق تر به جای غلیظ تر حرکت کند. این حرکت مایعات از کجا عبور می کند؟ از غشا سلولی که ناچار است فشار تحمل کند. تحمل این فشار منجر به گرفتن بینی، آبریزش از بینی، درد، و حتی عفونت می شود.

بیشتر بخوانید : ۱۰ درمان خانگی عفونت سینوس ها

به هر حال بد نیست گاهی بینی تان را با سرم های فیزیولوژی مخصوص این کار بشویید. خیلی هم خوب است. تنها مشکل زمانی است که به استخر یا دریا می روید یا در بازی های دوستانه ناگهان حجم عظیمی آب وارد بینی تان می شود. آبی که میزان نمک موجود در آب با میزان نمک موجود در سلول های بدن متفاوت است. قبل از این که شیرجه بزنید بد نیست یا از گیره های بینی استفاده کنید یا بینی تان را با دو انگشت بگیرید یا حتی حرفه ای تر نفس تان را حبس کنید. بهتر است نگذارید آب محیط شنا و تفریح به سلول های بینی تان حمله کند.