با خواب آلودگی بعد از ناهار اینجوری مقابله کن !
خواب آلودگی بعد از ناهار یکی از مشکلاتیست که به سراغ خیلی از افراد می رود. اگر شما نیز از این مشکل رنج می برید این مقاله را دنبال کنید.
خواب آلودگی بعد از ناهار شما را از خیلی کار ها عقب می اندازد و بازدهی تان را پایین می آورد. علت این خواب آلودگی چیست؟ آیا نوع غذایی که میخوریم در شدت این خواب آلودگی اثر دارد؟ در این مقاله از پارس نیوز راهکارهایی موثر برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار در اختیارتان می گذاریم.
چرا بعد از ناهار خوابمان می گیرد
عادات خواب شما
گاهی اوقات، احساس خوابآلودگی میتواند دلیل سادهای داشته باشد: خواب ناکافی. اگر بطور معمول در طول روز با احساس خوابآلودگی اندک مواجه هستید و پس از وعدههای غذایی این شرایط تشدید میشود، نخستین کاری که باید انجام دهید توجه به عادات خواب خودتان است. مشکل شما ممکن است ناشی از موارد زیر باشد:
- خواب ناکافی در روز قبل
- کیفیت پایین خواب
- دنبالکردن یک برنامه خواب نامنظم
فرضیه هیپوتالاموس علت خواب آلودگی بعد از ناهار
طبق یک فرضیه تجربی، یکی از دلایل خستگی مربوط به هیپوتالاموس است. این فرضیه بیشتر بر روی حیوانات آزمایش شده است و ما نمی دانیم که آیا در انسان نیز صادق است یا خیر. دانشمندان گمان می کنند که چندین ناحیه هیپوتالاموس، مانند هسته فوق کیاسماتیک، هیپوتالاموس جانبی و هسته هیپوتالاموس شکمی در تنظیم خواب، بیداری و دریافت غذا نقش دارند.
متابولیسم فرآیندی است که طی آن انرژی وارد شده (کالری دریافتی) توسط بدن استفاده می شود. وقتی انرژی آنطور که باید مصرف نشود، مشکلات متابولیک ممکن است ایجاد شود. به عنوان مثال، افرادی که چاق هستند کالری دریافتی خود را مصرف نمی کنند، بلکه به عنوان چربی ذخیره می شوند. برعکس اتفاقی که در افراد کمبود وزن می افتد این است که کالری بیشتری نسبت به کالری دریافتی مصرف می کنند. هر دو این حالت را باید به عنوان مشکلات متابولیک در نظر بگیریم.
مشکل دیگر، بیماری هایی مانند سندرم متابولیک، دیابت و خطاهای ذاتی متابولیسم است. بنابراین، مشکلات متابولیک یک دسته گسترده را شامل می شوند.
مصرف زیاد کربوهیدراتها
کربوهیدراتها انرژی در اختیار بدن قرار میدهند اما مصرف بیش از حد کربوهیدراتها میتواند به مشکلات سلامت مختلفی منجر شود. خوابآلودگی یکی از این مواردی است که احتمالا پس از مصرف میزان بیش از حد کربوهیدراتها در یک وعده احساس خواهید کرد.
چرا این اتفاق رخ میدهد؟ کربوهیدراتها به بدن در تولید سطوح بالاتری از سروتونین کمک میکنند. از یکسو سروتونین میتواند به تفکر مثبت و تنظیم خلق و خو کمک کند. از سوی دیگر، سروتونین چرخههای خواب را متعادل میکند. از اینرو غذاخوردن بیش از حد میتواند موجب خوابآلودگی شود.
در شرایطی که همه کربوهیدراتها میتوانند موجب خوابآلودگی شما شوند، انواع پالایششده به طور معمول بدترین حالت را ایجاد میکنند. از اینرو بهتر است مواد غذایی کامل را انتخاب کنید. از کربوهیدراتهایی که ممکن است موجب خوابآلودگی شوند میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- برنج
- غذاهای پخته
- پاستای سفید
- نان سفید
- غذاها و نوشیدنیهای شیرین
مصرف زیاد تریپتوفان علت خواب آلودگی بعد از ناهار
تریپتوفان نوعی اسید آمینه است که در برخی انواع مواد غذایی سرشار از پروتئین وجود دارد. همانند کربوهیدراتها، تریپتوفان تولید سروتونین را تسهیل میکند که به همین دلیل پس از غذاخوردن موجب احساس خوابآلودگی میشود. تنظیم مصرف این غذاها باید شدت اثرشان را تا حدی کاهش دهد. از جمله مواد غذایی سرشار از تریپتوفان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- پنیر
- تخم مرغ
- ماهی
- سویا
- اسفناج
- اسپیرولینا
- توفو
- بوقلمون
سطوح فعالیت بدنی
احساس خستگی و خوابآلودگی پس از غذاخوردن ممکن است با سطوح فعالیت بدنی شما و نه خود غذا مرتبط باشد.
انجام ورزش ممکن است خستهکننده باشد اما ورزش منظم شما را قویتر و امکان لذتبردن از روزهای مثبت و سطوح بالاتر انرژی را فراهم میکند. این میتواند به برطرفشدن احساس خستگی پس از وعدههای غذایی کمک کند.
اگر یک سبک زندگی کمتحرک را دنبال میکنید، حداقل ۱۵۰ دقیقه ورزش در هفته را مد نظر قرار دهید. این به معنای نیمساعت ورزش در پنج روز هفته است.
پتاسیم کم ناشی از انسولین علت خواب آلودگی بعد از ناهار
انسولین باعث می شود پتاسیم سرمی خارج از سلول ها به داخل سلولها منتقل شود. این مقدار کمی پتاسیم را بعد از غذا کاهش می دهد، که طبیعی است، اما با خستگی مرتبط است. در افراد سالم، پتاسیم بعد از غذا نسبتا ثابت می ماند. پتاسیم پایین انسولین معمولاً فقط در افراد مبتلا به دیابت و احتمالاً در افرادی که در معرض خطر هستند خطرناک است.
مصرف زیاد غذا
آیا تا به حال متوجه شدهاید که پس از یک وعده غذایی بزرگ، بیشتر با احساس خستگی و خوابآلودگی مواجه میشوید. این به دلیل افزایش ناگهانی قند خون ناشی از مصرف وعدههای غذایی بزرگ رخ میدهد. همانگونه که جهشی ناگهانی در سطوح گلوکز خون رخ میدهد، پس از گذشت مدت کوتاهی، سطوح قند خون و انرژی افت میکنند.
از آنجا که بیشتر وعدههای غذایی سنگین به طور معمول سرشار از کربوهیدراتها هستند، احساس خوابآلودگی پس از غذاخوردن تقریبا اجتنابناپذیر است.
التهاب و حساسیت غذایی علت خواب آلودگی بعد از ناهار
محققان بر این باورند که یکی دیگر از دلایل احتمالی که برخی افراد بعد از غذا احساس خستگی می کنند مربوط به التهاب است. به نظر می رسد سایتوکین های التهابی مانند TNF، IL-1b و اورکسین تحریک کننده بیداری را سرکوب می کنند.
برخی افراد مبتلا به آلرژی یا حساسیت غذایی بوده و با مصرف اجزای خاصی از وعده های غذایی خود دچار التهاب می شوند.
مصرف غذاهای خوابآور
بسیاری از غذاها ناخواسته موجب تقویت احساس خوابآلودگی میشوند. بنیاد خواب آمریکا برخی از خوراکیها که در ادامه معرفی شدهاند را برای کمک به خواب بهتر و بیشتر توصیه کرده است. پس آنها احتمال احساس خوابآلودگی پس از غذاخوردن را افزایش میدهند.
-
تارت گیلاس
تارت گیلاس یکی از خوراکیهایی است که میتواند احساس خوابآلودگی را تقویت کند. مطالعات نشان دادهاند که عصاره گیلاس به لطف سطوح بالای هورمون ملاتونین موجود در خود میتواند در به خواب رفتن سریعتر و برای مدت زمان طولانیتر موثر باشد.
-
مغزدانهها
مغزدانهها حاوی مواد معدنی و ترکیباتی هستند که میتوانند خواب را تقویت کنند. روی، منیزیم و حتی ملاتونین در انواع مختلف مغزدانهها مانند پسته، گردو، بادام هندی و بادام وجود دارند. این ترکیبات مشخص شده است که آثار مثبتی بر بیخوابی داشته و میتواند موجب احساس خوابآلودگی شود.
-
کیوی
کیوی سرشار از مواد معدنی و ویتامینهایی مانند فولات، پتاسیم، ویتامین C و ویتامین E است. این میوه سرشار از آنتیاکسیدانهاست. باور بر این است که برخی ترکیبات موجود در کیوی به افراد در احساس خوابآلودگی سریعتر، چه به دلیل افزایش تولید سروتونین و چه اصلاح کمبودها، کمک میکنند. با این وجود، به انجام پژوهشهای بیشتر در این زمینه نیاز است.
NAD+ پایین از دلایل خواب آلودگی بعد از ناهار
محققان بر این باورند که NAD+ برای ترمیم DNA، مقاومت در برابر استرس و مرگ سلولی از اهمیت بالایی برخوردار است. با این حال، تحقیقات درباره NAD+ هنوز در مراحل اولیه بوده و بیشتر این اثرات در انسان کشف نشده باقی مانده است.
مطالعات محدود نشان می دهد که NAD + همچنین متابولیسم را افزایش می دهد و به عنوان یک سیگنال برای تعادل انرژی عمل می کند. مطابق با این نظریه، میتوکندریهای سالم NAD+ بیشتری تولید میکنند که ممکن است سیگنالهای دیگری را برای افزایش مصرف انرژی به حرکت درآورد. NAD+ پایین ممکن است، از نظر تئوری، اثر معکوس داشته باشد. با این حال، این هنوز نامشخص است و بیشتر بر اساس داده های حیوانات است.
مسائل پزشکی
نادر است اما گاهی اوقات خوابآلودگی پس از غذاخوردن میتواند نشانهای از یک مشکل پزشکی باشد. به طور معمول، این امر با خستگی عمومی در مقیاس مزمن یا پایدار همراه میشود. از جمله این مسائل پزشکی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- کمخونی
- بیماری سلیاک
- دیابت
- عدم تحمل غذایی یا آلرژی غذایی
- آپنه خواب
- کمکاری تیروئید
اگر درباره این مسائل نگرانید، بویژه اگر دارای علائم دیگر این بیماریها و اختلالات هستید، باید به پزشک مراجعه کنید.
کوله سیستوکینین CCK
برخی از محققان معتقدند که کوله سیستوکینین (CCK) یک عامل مهم در خواب آلودگی بعد از غذا است. CCK یک هورمون روده است که به نظر می رسد عمدتا در پاسخ به یک وعده غذایی غنی از چربی یا لکتین ترشح می شود. چربیهای با زنجیره بلند اشباع، ممکن است القاکنندههای قوی CCK باشند.
چرخه طبیعی گوارش
چرخه طبیعی گوارش به گونهای است که احساس خوابآلودگی پس از غذاخوردن را به امری تقریبا طبیعی تبدیل میکند. برای درک بهتر، در ادامه به صورت ساده هر مرحله از این فرآیند را بیان میکنیم:
- مرحله اول: شما برای دریافت انرژی غذا مصرف میکنید.
- مرحله دوم: دستگاه گوارش غذا را به گلوکز تبدیل میکند که سوخت مورد نیاز بدن را تامین میکند.
- مرحله سوم: درشتمغذیها جدا میشوند و فواید مختلفی را برای بدن فراهم میکنند. به عنوان مثال کالریهای پروتئین به عنوان منبع انرژی قابل استفاده است.
- مرحله چهارم: همانگونه که گلوکز یا قند خون در بدن افزایش مییابد، بدن برای جذب بهتر آن توسط سلولها، انسولین ترشح میکند. زمانی که این روند تمام شد، گلوکز خون افت میکند و موجب کاهش سطوح انرژی میشود.
- مرحله پنجم: فرایند گوارش واکنشهای دیگر بدن را تحریک میکند. هورمونهایی در بدن ترشح میشوند تا احساس سیری یا پری شکل بگیرد که از آن جمله میتوان به گلوکاگون، آمیلین و کولهسیستوکینین اشاره کرد. سروتونین، هورمون دیگری است که ترشح میشود و موجب احساس خوابآلودگی میشود، بویژه زمانی که با غذاهایی حاوی هورمون خواب ملاتونین ترکیب شود.
همانگونه که مشخص است، فرآیند گوارش به ترشح هورمونهایی منجر میشود که میتوانند موجب احساس خوابآلودگی شوند و تغییرات گلوکز در بدن به احساس خستگی میافزاید. اساسا اگر پس از غذاخوردن با احساس خوابآلودگی مواجه میشوید، این ممکن است فقط به دلیل رسیدگی بدن به فرآیند گوارش خود باشد.
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار چه کنیم ؟
در وقت ناهار کمی ورزش کنید
انجام فعالیتهای فیزیکی جریان خون را تقویت میکند. اکسیژن مواد غذایی لازم را به بافتهای ماهیچهای بدن میرساند و انرژی بدن را به طور طبیعی افزایش میدهد. یکی از روشهای جلوگیری از خواب آلودگی بعد از ناهار رفتن به سراغ ورزشهای سبک است.
چند حرکت کششی ساده انجام دهید، به جای استفاده از آسانسور با پله به طبقه مورد نظر بروید و در محل کار کمی قدم بزنید. این راهکارهای ساده میتوانند انرژی را به شما بازگرداند. به گفته محققین دانشگاه تورنتو، خوردن بیوقفه ناهار و نداشتن استراحت در حین آن، احساس خواب آلودگی و نبود انرژی را بیشتر میکند.
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار به پارک بروید
اگر برایتان مقدور است برای انجام حرکات ورزشی به پارک نزدیک محل کار خود بروید. یکی از مطالعات انجام شده در این زمینه نشان میدهد افرادی که در محیطی مانند پارک حضور پیدا میکنند، در تستهای مربوط به حافظه و دقت نتایج بهتری نشان میدهند. طبیعت دقت و توجه غیر ارادی ما به اطراف را تقویت میکند، در این حالت بدون نیاز به تمرکز قوی، به اطراف خود دقت بیشتری خواهید داشت.
این نکته به مغز کمک میکند تا توجه مستقیم خود را نیز بهبود بخشد. شما به همین منوال میتوانید تمرکز مورد نیاز برای انجام کار خود در آن لحظه را به دست بیاورید. به همین دلیل است که بعد از بازگشت از پارک احساس سبکی و شادابی بیشتری نسبت به قدم زدن در خیابان میکنید.
با حیوانات ارتباط برقرار کنید
مطالعهای که در دانشگاه دامپزشکی میزوری انجام شد، نشان داد تعامل با حیوانات سطح هورمون اکسی توسین را افزایش میدهد. این هورمون توانایی مهار کردن هورمون استرس را دارد و احساس آرامش و تمرکز بیشتری را به شما باز میگرداند. حتی فکر کردن در مورد حیوان خانگی هم همین تأثیر را در بدن نشان میدهد.
میتوانید عکسی از حیوان خانگی خود را روی میز کارتان قرار دهید و اجازه دهید فکر بغل کردن و گذراندن وقت با او بعد از ساعات کاری، بتواند با بیحوصلگی و خستگی ظهر شما مبارزه کند. حتی مشاهده ویدیو و کلیپهای بامزه حیوانات هم میتواند احساسات مثبت را درون شما افزایش دهد.
قهوه را به موقع بنوشید برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار
قهوه یک ماده خوراکی انرژیبخش است ولی به زمان نوشیدن آن در روز باید دقت کنید. بسیاری از افراد تصور میکنند مصرف کافئین در هر ساعتی قبل از شام، مشکلی به وجود نمیآورد. ولی مصرف کافئین حتی در ساعات بعد از ظهر هم بدن را تحت تأثیر قرار میدهد و بر خواب شبانه اثر میگذارد. مصرف بیموقع کافئین چرخه نادرستی را به وجود میآورد که ممکن است باعث احساس خستگی در ساعات عصر شود. آدامس بجوید
مطالعات نشان میدهند دانشجویانی که قبل از شروع آزمون و نه در طول آن، آدامس میجوند، نتایج بهتری دریافت میکنند. شما هم میتوانید برای تمرکز بیشتر و دوری از احساس خواب آلودگی آدامس بجوید. البته پیشنهاد میشود زمان جویدن آن را بین ۱۵ تا ۲۰ دقیقه در نظر بگیرید چرا که زمان طولانیتر هم باعث کاهش تحریکات ذهنی میشود.
آب بنوشید برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار
یکی از دلایل خستگی، بیحوصلگی و مشکلات تمرکزی، نبود آب کافی در بدن است. روز خود را با یک لیوان بزرگ آب شروع کنید چرا که در تمام طول شب هیچ میزان آبی وارد بدن نشده و به همین دلیل سطح مایعات بدن کاهش یافته است. در صورت امکان روزی ۸ لیوان آب بنوشید تا دچار کم آبی بدن و عوارض آن نشوید.
به موسیقی گوش دهید
گوش دادن به موسیقی در حین کار میتواند بهره بری را افزایش دهد. تحقیقی در دانشگاه میامی انجام شد که در آن ۵۶ شرکت کننده برای مدت سه هفته در حین کار به موسیقی گوش دادند. نتیجه نشان داد این افراد زمانی که موسیقی را قطع میکردند، کیفیت کارشان کمتر میشد و زمان بیشتری برای انجام وظایف و کارهای مختلف نیاز داشتند.
مصرف فست فود را کاهش دهید
غلات تصفیه شده نانهای ساندویچی و مانند آن به سرعت هضم میشود. این مسئله افزایش و کاهش میزان قند خون را سرعت میبخشد و به دنبال آن بر کاهش انرژی نیز تأثیرگذار است. شاید در حین مصرف این مواد غذایی ابتدا احساس هوشیاری کنید، ولی افت سریع قند خون باعث کسل شدنتان میشود.
غذاهایی که بیشتری میزان انرژی را به وجود میآورند شامل پروتئین مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و کربوهیدرات پیچیده مانند حبوبات و غلات هستند. سبزیجات برگی سبز مانند اسفناج و کلم پیچ حاوی آهن هستند و به کاهش خستگی کمک میکنند
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار کمتر غذا بخورید
مصرف حجم زیادی از غذا برای وعده ناهار سرعت هضم و گوارش را کاهش میدهد و باعث احساس باد کردن و ناراحتی میشود. اگر از خانه غذا میبرید، بهتر است ظرف غذای کوچکتری بردارید. چون زمانی که ظرف خالی میشود ذهن احساس سیری میکند و با این کار شما زودتر سیر میشوید.
اگر هم از رستوران غذا تهیه میکنید، میتوانید ابتدا نیمی از غذای درون بشقاب خود را جدا کنید و سپس باقی مانده را بخورید. اگر بعد از خوردن این حجم هنوز احساس سیری نمیکردید، ۲۰ دقیقه صبر کنید تا پیام سیر شدن به مغزتان برسد.
وعده ناهار را حذف نکنید
زمانی که حجم کار زیاد میشود، ممکن است خوردن ناهار به تعویق بیفتد. ولی به هیچ وجه اجازه ندهید از مصرف مواد غذایی و خوراکی بیش از ۴ یا ۵ ساعت بگذرد. میتوانید از میان وعدههای حاوی پروتئین و کربوهیدرات پیچیده استفاده کنید. خوراکیهایی مانند هوموس، سبزی، تست نان غلات، کره بادام زمینی، ماست یونانی و میوه گزینههای مناسبی محسوب میشوند.
برای مقابله با خواب آلودگی بعد از ناهار به میزان کافی بخوابید
افرادی که به طور میانگین ۷-۸ ساعت در طول روز میخوابند، بازدهی و عملکرد بهتری دارند. کمبود خواب، باعث میشود ریتم طبیعی شبانه روزی بدن به هم بریزد و گاهی این اختلال در بعد از ظهر بیشتر شود. طوری که در طول روز احساس خستگی داشته باشید و در ساعات ظهر این خستگی افزایش یابد. پس بهتر است خواب شبانه خود را به اندازه کافی برنامه ریزی کنید.
عوارض خوابیدن بعد از ناهار
رفلاکس معده
یکی از عوارض خوابیدن بعد از غذا عارضه ی رفلاکس معده می باشد بنا بر نظریه کارشناسان مرکز پرستاری آتیه پرستاران سلامت اگر بلافاصله بعد از خوردن یک وعده غذایی سنگین دراز بکشید اسید معده برای هضم شما شروع به ترشح می کند در صورتی که حالت دراز کش قرار گرفته باشید ترشح این اسید بازگشت می کند و باعث میشود شما در سر معده خود احساس سوزش پیدا کنید که اگر ادامه پیدا کند مشکلات گوارشی روی معده شما ایجاد خواهد کرد .
به درستی هضم نشدن مواد غذایی
از دیگر عوارض خوابیدن بعد از غذا هضم نشدن مواد غذایی درون معده شما می باشد زیرا زمانی که می خوابید بدن در حالت استراحت قرار می گیرد و فعالیت خود را متوقف می کند از این رو غذای شما هضم نخواهد شد .
چاق شدن
همان طور که در قسمت بالا اشاره شد زمانی که بعد از سرو غذا می خوابید فعالیت بدن متوقف می شود از این رو سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می کند پس اگر جزو افرادی هستید که بلافاصله بعد از غذا می خوابید با کاهش متابولیسم بدن منتظر اضافه وزن و چاقی در خود باشید .
مبتلا شدن به بیماری دیابت
از دیگر عوارض خوابیدن بعد از غذا به وجود آمدن بیماری دیابت در اشخاص می باشد زیرا زمانی که غذا می خورید قند در بدن شما افزایش پیدا می کند و اگر بلافاصله بعد از غذا بخوابید بدن نمی تواند تمامی این قند را جذب کند و باعث می شود مقدار زیادی از آن وارد خون شود و شما را به قند خون و دیابت مبتلا کند اگر افراد دیابتی باشید و این عادت نادرست را داشته باشید برای شما بسیار خطرناک خواهد بود .
ایجاد شدن سکته مغزی از عوارض خوابیدن بعد از غذا
همان طور که می دانید آپنه خواب یکی از عوامل سکته مغزی در افراد محسوب می شود زمانی که شما بعد از غذا خوردن می خوابید باعث بازگشت اسید معده به مری می شوید این مسئله می تواند آپنه خواب را در شما شکل بدهد که نهایتا منجر به سکته های مغزی می گردد .
معده پر و اختلال در خواب
هر گاه با معده پر بخوابید به مراتب چربی های غذایی که مصرف کرده اید در معده انباشته می شود و سوخت و ساز بدن کاهش پیدا می کند این مسئله روی خواب خوب و با کیفیت شما مخصوصا سالمندان و افرادی که پا به سن گذاشتند تاثیر منفی می گذارد بنابراین افرادی که خدمات پرستاری در منزل برای سالمندان انجام می دهند حتما باید با یک سری ترفند ها نگذارند که سالمند بعد از غذا بخوابد.
چه زمانی باید به دکتر مراجعه کنیم؟
اگر احساس می کنید خستگی بعد از غذا خوردن زیادی را تجربه می کنید و زندگی روزمره شما تحت تاثیر این حالت قرار گرفته، بهتر است در این باره به پزشک مراجعه کنید.
دلایل زیر برای صحبت با یک متخصص درباره این شرایط وجود دارد:
- احساس ناگهانی خستگی، سرگیجه و خواب آلودگی بعد از غذا بیشتر از حد معمول
- سوء هاضمه یا سایر مشکلات روده ای
- عدم تحمل غذایی یا آلرژی غذایی
- خستگی طولانی مدت بعد از غذا
- تغییرات خلق و خویی
- عادات غذایی غیر طبیعی (مانند پرخوری یا نخوردن کافی)
- عدم کنترل بر نوشیدن میزان الکل
- انواع دیگر اعتیاد (از جمله مصرف ماری جوانا)
ارسال نظر