خانواده به عنوان مهم‌ترین نهاد موجود در هر جامعه‌ای همواره با آسیب‌های مختلفی از جمله طلاق مواجه بوده است. طلاق متداول‌ترین راه انحلال ازدواج دائم است که به اراده مرد واقع می‌شود. طلاق از نظر لغوی به معنی باز کردن گره و رها کردن است از نظر حقوقی هم به معنی انحلال نکاح دائم با رعایت تشریفات و شرایط مقرر در قانون می‌باشد؛ بنابراین طلاق ویژه نکاح دائم است و از بین رفتن نکاح موقت از طریق پایان یافتن مدت آن صورت می‌گیرد. یکی از موارد اصلی طلاق عدم امکان سازش بین زن و شوهر است در این حالت ازدواج به مرحله‌ای می‌رسد که که ادامه آن برای زن و شوهر غیر ممکن می‌شود بنابراین زوجین وارد پروسه طلاق می‌شوند.

در این حالت اولین مرحله برای ثبت طلاق دریافت گواهی عدم امکان سازش است این گواهی با قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۵۳ وارد نظام حقوقی ایران شد و تاییدی بر عدم توافق و سازش بین زن و شوهر است. این گواهی در موردی صادر می‌شود که دادگاه زن و شوهر را برای سازش به داوری ارجاع داده باشد در این حالت در پی عدم موفقیت در ایجاد صلح و سازش بین طرفین گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود با صدور این گواهی دادگاه می‌خواهد بگویید که امکان سازش بین زن و شوهر غیر ممکن است و به آن‌ها اجازه جدایی را می‌دهد.

۱- طلاق به درخواست شوهر: این مورد نیازمند صدور حکم طلاق از سوی دادگاه نیست. با درخواست طلاق از جانب شوهر، دادگاه زن و مرد را به داروی جهت سازش ارجاع می‌دهد و در صورت عدم توفیق در سازش گواهی عدم امکان سازش صادر می‌شود و زن و شوهر بدون نیاز به مراجعه به دادگاه برای طلاق، مستقیماٌ به دفترخانه طلاق مراجعه و صیغه طلاق جاری می‌شود.

۲- طلاق توافقی: در این نوع طلاق هم، چون هر دو طرف رضایت به جدایی دارند، می‌توانند با دریافت گواهی عدم امکان سازش اقدام به ثبت طلاق خود کنند طلاق توافق ساده‌ترین شکل وقوع طلاق است همچنان که از نام این نوع طلاق بر می‌آید، تحقق آن منوط به توافق زن و شوهر در تمام موضوعات زندگی مشترک و حضور هر دوی آن‌ها در تمام مراحل رسیدگی است.

در واقع در این نوع طلاق زن و شوهر با توجه به شرایط زندگی مشترک و روابط خانوادگی به این نتیجه می‌رسند که ادامه زندگی مشترک میسر نبوده و هر دو در خصوص طلاق، به توافق می‌رسند؛ بنابراین به اتفاق با حضور در دادگاه خانواده درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش به منظور اجرای صیغه طلاق توافقی را می‌نمایند و درباره تمام مسائل مالی و غیر مالی ناشی از ازدواج نیز با یکدیگر به توافق می‌رسند.

همان طور که گفته شد نکته مهم در خصوص طلاق توافقی آن است که زوجین باید در مورد کلیه امور مالی و غیرمالی ناشی از ازدواج با هم توافق کنند؛ بنابراین باید در خصوص اموری مثل مهریه، نفقه و اجرت المثل زوجه، حضانت فرزند مشترک، قرار ملاقات با فرزند مشترک و جهیزیه با یکدیگر به توافق برسند. پس از اینکه زوجین در امور مشترک به توافق رسیدند، می‌توانند برای طلاق توافقی اقدام کنند. ‬

توافقات مذکور می‌تواند در جلسه دادگاه باشد یا در دفاتر اسناد رسمی صورت گیرد و به طریق رسمی ثبت شود لازم به ذکر است که برای طلاق توافقی لزومی ندارد زن مهریه اش را ببخشد البته معمولاً خانم‌ها از بخشی از حقوق مالی خود صرف نظر می‌کنند در مواردی نیز ممکن است مرد حاضر باشد کل مهریه را پرداخت کند و این امر کاملاً بستگی به توافق طرفین دارد. ‬لازم به ذکر است که طلاق خلع و مبارات هم که در قانون مدنی در بحث انواع طلاق مورد بررسی قرار گرفته است طلاق توافقی می‌باشد.

حال ممکن است این سوال برایتان پیش آمده باشد که منظور از طلاق خلع و مبارات چیست؟

طلاق خلع: خلع به معنای کندن و جدا کردن است و در اصطلاح، به معنای رها ساختن زوجه در مقابل مال یا مهریه است. طبق ماده ۱۱۴۶ قانون مدنی طلاق خلع آن است که زن به واسطه کراهتی که از شوهر خود دارد در مقابل مالی که به شوهر می‌دهد، طلاق بگیرد، اعم از اینکه مال مزبور عین مهر یا معادل آن و یا بیشتر و یا کمتر از مهر باشد. به عبارت دیگر زن می‌تواند با بخشیدن نفقه‌ای که از شوهر خود طلبکار است، یا تمام یا بخشی از مهریه خود به شوهر و قبول شوهر طلاق بگیرد، ولی اگر بعد از طلاق به مالی که بخشیده رجوع کند یعنی آن را پس بگیرد طلاق رجعی خواهد بود در این صورت مرد می‌تواند در دوران عده به همسرش رجوع نماید.

طلاق مبارات: در طلاق مبارات زن و شوهر هر دو از یکدیگر ابراز کراهت می‌کنند فلذا زن مالی را به شوهر تملیک می‌کند تا شوهر در برابر این مال او را طلاق دهد. این مال ممکن است عین مهریه، معادل آن یا کمتر از آن باشد، ولی نباید بیشتر از مهریه باشد.

۳- در صورتی که زن از جانب شوهر حق طلاق داشته باشد: یعنی وکالت در طلاق در سند ازدواج به نفع زن ثبت شده باشد، وی می‌تواند با استناد به حق خود درخواست صدور گواهی عدم امکان سازش را بنماید و در این مورد نیازی به حضور شوهر در دفترخانه طلاق نیست و زن می‌تواند با استناد به حق طلاق، خود را مطلقه نماید.

نحوه دریافت گواهی عدم امکان سازش
۱- ابتدا باید دادخواست طلاق به یکی از دفاتر خدمات قضایی ارائه شود تا در دادگاه مورد رسیدگی قرار گیرد.

۲- بعد از آن، موضوع طلاق به یکی از مراکز مشاوره خانواده ارجاع داده می‌شود تا داوران منتخب طرفین به اختلافاتی که منجر به از هم پاشیدگی زندگی زناشویی و درخواست طلاق شده است، رسیدگی کنند.

۳- مشاوران نتیجه داوری را به دادگاه گزارش می‌دهند. در صورت عدم حصول سازش، دادگاه در یک جلسه رسمی غیر‌قضایی به توافق زن و شوهر برای طلاق رسیدگی می‌کند و در نهایت گواهی عدم امکان سازش را صادر می‌کند.

۴- بعد از آن باید گواهی را به دفتر ثبت طلاق ارائه داد ارائه آن به دفتر‌خانه به معنای اجازه برای جاری کردن صیغه طلاق است. بعد از ارائه گواهی، دفترخانه نوبتی برای اجرای صیغه طلاق تعیین می‌کند.

مدت اعتبار گواهی عدم امکان سازش ۳ ماه از تاریخ ابلاغ است (نه تاریخ صدور گواهی) بنابراین اگر طرفین ظرف مدت ۳ ماه از تاریخ ابلاغ آن را به دفترخانه ثبت طلاق ارائه ندهند بعد از گذشت این مدت گواهی عدم امکان سازش اعتبار نخواهد داشت. وظیفه ارائه گواهی مذکور به دفترخانه با کسی است که گواهی به نفع او صادر شده یعنی کسی که درخواست گواهی کرده و دادگاه درخواست او را پذیرفته است؛ بنابراین اگر گواهی به درخواست مرد صادر شده است، مرد باید تا مدت ۳ ماه گواهی را به دفتر ثبت طلاق تحویل دهد.

در صورتی هم که گواهی عدم امکان سازش بابت طلاق توافقی صادر شده باشد، هر یک از زوجین می‌توانند برای ارائه گواهی به دفترخانه در این مدت اقدام کنند. در صورتی که گواهی عدم سازش به درخواست زن صادر شده باشد، زن باید آن را به دفترخانه ارائه دهد. نکته مهمی که در خصوص مدت و مهلت اعتبار گواهی مذکور وجود دارد آن است که پس از سپری شدن مدت ۳ ماه از تاریخ ابلاغ گواهی و عدم مراجعه زوجین برای ثبت طلاق، این گواهی اعتبار خودش را از دست می‌دهد و اگر زوجین هنوز تصمیم به طلاق و جدایی داشته باشند، باید مجددا به دادگاه مراجعه کرده تا گواهی عدم امکان سازش جدید اخذ کنند.

حاضر نشدن زن در دفترخانه برای ثبت طلاق
در صورتی‌که گواهی عدم امکان سازش به درخواست مرد برای طلاق صادر شده باشد، زن به ناچار باید از تصمیم او تبعیت کند و برای جاری شدن صیغه طلاق، در تاریخ مشخص، در دفتر ثبت طلاق حاضر شود. اگر زن ظرف یک هفته در دفترخانه حاضر نشود، دفتردار اخطاریه حضور را هم برای مرد و هم برای زن ارسال می‌کند. در صورتی‌که باز هم زن در دفتر خانه حضور پیدا نکرد، صیغه طلاق بدون حضور او جاری خواهد شد و این موضوع به اطلاع او می‌رسد. فاصله زمانی بین ارسال اخطاریه و اجرای صیغه طلاق نباید کمتر از یک هفته باشد.

حاضر نشدن مرد در دفترخانه برای ثبت طلاق
درصورتی‌که زن با توجه به حق طلاقی که در عقد ازدواج دارد، موفق به دریافت گواهی عدم امکان سازش شود، باید ظرف مهلت مقرر گواهی را به دفترخانه ارائه دهد و مرد نیز باید برای ثبت طلاق به دفترخانه برود. اگر مرد از رفتن به دفترخانه خودداری کند، دفتردار موضوع حاضر نشدن مرد برای ثبت طلاق را به دادگاه صادر کننده گواهی عدم امکان سازش اطلاع می‌دهد. پس از آن زن باید از دادگاه بخواهد که مرد را برای اجرای صیغه طلاق احضار کند.

در صورتی که بعد از ارسال احضاریه، باز هم مرد از حضور خودداری کند، دادگاه با رعایت تشریفات، صیغه طلاق را بدون حضور مرد جاری می‌کند و دستور ثبت آن را به دفتر ثبت طلاق می‌دهد. همچنین دادگاه به دفترخانه دستور می‌دهد بعد از ثبت طلاق، موضوع ثبت طلاق را به مرد اعلام کند.

حاضر نشدن زن و شوهر در دفترخانه برای ثبت طلاق توافقی
وقتی گواهی عدم امکان سازش بابت طلاق توافقی است صادر شد، زن و شوهر باید در تاریخ مشخص شده در دفترخانه برای ثبت طلاق حضور پیدا کنند. در صورت حاضر نشدن زن و شوهر در دفترخانه، دفتردار برای هر دوی آن‌ها اخطاریه‌ای صادر می‌کند و از طرفین می‌خواهد که برای جاری شدن صیغه طلاق در دفترخانه حضور پیدا کنند. در صورتی که یکی از طرفین در دفترخانه حاضر نشود، امکان ثبت طلاق بدون حضور او وجود ندارد و اجرای صیغه طلاق و امضا دفتر اوراق مربوط به طلاق منتفی می‌شود.

 

منبع خبر : فرارو
ازدواج ایران زن و شوهر طلاق مهریه