سایه سنگین طلاق های آسان بر ازدواج های دشوار

پدیده طلاق به عنوان یکی از مهم ترین آسیب های اجتماعی در جامعه ایران، روند روبه رشدی را در ایران تجربه می کند‌. «سیف ‌الله ابوترابی» سخنگوی سازمان ثبت احوال کشور در تازه ‌ترین آمار از ثبت 608 هزار و 977 ازدواج و 174هزار و 597 طلاق در 1396 خورشیدی خبر داد که بالاترین آمار طلاق در تاریخ ثبت احوال ایران از 1344 خورشیدی است.

این معضل اجتماعی، پیامدها و آثار زیانبار بسیاری را به خانواده ها و به خصوص فرزندان وارد می سازد که از آن جمله می توان به هم خوردن تعادل روحی و روانی انسان ها اشاره کرد که در نهایت آثار شوم خود را در اختلال های اجتماعی نشان می دهد و منجر به کاهش انسجام و یکپارچگی در جامعه می شود. درخواست طلاق هنگامی صادر می شود که هرگونه امید و تلاش برای حفظ کانون گرم زندگی مشترک بی پاسخ می ماند و آنگاه تنها راه رهایی به جدایی ختم می شود.

به این ترتیب پیامدهای طلاق به ویژه وجوه منفی آن، هم به صورت عمومی بر ارکان مختلف جامعه تاثیر می گذارد و هم به واسطه تاثیرهای ویژه ای که بر زنان دارد، در تحلیل های جنسیتی توسعه و سیاستگذاری های اجتماعی اهمیت می یابد. بی تردید افزایش دامنه آفت های جامعه که باید دست اندرکاران امور تعلیم و تربیت و فرهنگ سازی کشور را به تامل و چاره اندیشی اساسی وادارد، معلولی بیش نیست. از این رو برای تجهیز و مقابله با این پدیده های ناهنجار، نخست باید علت و ریشه های بروز این مساله مهم را شناسایی کرد، در غیر این صورت هر راه حلی اگرچه با صرف هزینه های زیاد، بی تاثیر می ماند.

تحقیقات مختلف نشان می دهد افزایش آمار طلاق در ایران علل مختلفی دارد به همین سبب پژوهشگر گروه اطلاع رسانی ایرنا با «علیرضا شریفی یزدی» جامعه شناس و مدرس دانشگاه در این ارتباط به گفت وگو پرداخته است.

**اقتصاد؛ مهمترین عامل طلاق در 1396 خورشیدی

شریفی یزدی عواملی که باعث جدایی زوج های ایرانی می شود، متنوع ارزیابی کرد و گفت: هر چند در این میان عوامل مختلفی وجود دارند اما مهمترین مساله نرخ صعود و نزول آن است که در هر سال یک علت باعث کاهش یا افزایش این پدیده می شود؛ یعنی مسایل بسیاری در طلاق تاثیرگذار هستند اما یکی از این مولفه ها بیشترین اثرگذاری را در هر برهه زمانی دارد. در 1396 خورشیدی نرخ طلاق نسبت به سال های پیش رشد پیدا کرده که عوامل گوناگونی در این امر موثر است اما مساله اقتصاد را باید مهمترین عامل ارزیابی کرد.

مطالعات نشان می دهد که اقتصاد در فروپاشی و تمایل خانواده ها به جدایی تاثیر زیادی برجای می گذارد وجود خواسته ها و نیازهای متنوع در خانواده ها و نبود درآمد کافی برای جوابگویی به چنین نیازهای اقتصادی، سبب می شود تا تنش های شدیدی میان اعضای خانواده و به خصوص همسران شکل بگیرد که زمینه ساز جدایی زن و مرد در خانواده را مهیا می کند.

این جامعه شناس اظهار داشت: در چنین شرایطی از یک طرف دولت می بایست با برنامه ریزی کلان دست به اصلاح امور اقتصادی بزند تا بیکاری کاهش پیدا کند و افراد از درآمد مناسبی برخوردار شوند تا مشکل ها و تنش هایی که در خانواده ها ایجاد می شود کاهش یابد و از طرفی دیگر خانواده ها نیز باید با یادگیری و مدیریت اقتصاد خانواده بتوانند با میزان درآمدی که دارند زندگی خود را به گونه ای اداره کنند که قادر به برآوردن اولویت ها و پاسخگویی به نیازهای اصلی در زندگی باشند.

**طلاق های معوق

این مدرس دانشگاه طلاق را همیشه و در هر حالتی یک آسیب اجتماعی معرفی کرد و بیان داشت: با توجه به وضعیت فرهنگی اجتماعی امروز و گذار جامعه از دوران سنت به مدرن، همواره شاهد طلاق های معوق هستیم؛ یعنی طلاق هایی که بعد از گذشت چند سال از موعد طلاق اتفاق افتاده و منجر به جدایی می شوند، به طوری که سال ها قبل و با توجه به شرایط آن زمان موقیعت طلاق برای افراد وجود نداشته و امروز به دلیل تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی به وقوع می پیوندد.

وی در ادامه افزود: پیشگیری از وقوع طلاق و تنظیم شرایط افراد بعد از جدایی در جامعه از جمله موضوع هایی است که باید به آن توجه کرد و برنامه ریزی های دقیق برای آن صورت بگیرد؛ زیرا نبود برنامه ریزی در این زمینه در آینده ای نزدیک شاهد مشکل های بسیار جدی و آسیب زا در افراد و خانواده ها هستیم.

**آموزش مهارت های زندگی؛ زمینه ساز کاهش طلاق در کشور

شریفی یزدی یکی از شاخص های دیگر را که باعث افزایش طلاق در خانواده های ایرانی می شود، ناتوانی در مهارت های زندگی عنوان و گفت: این موضوع به مهارت ارتباطی، گفت وگو و توانایی حل مساله مربوط می شود. در ایران به سبب اینکه در نظام آموزش و پروش و آموزش عالی آنچنان که باید به این مقوله ها پرداخته نشده و خانواده ها هم شناخت کافی از این توانمندی ها نداشته اند، افراد در مهارت های زندگی آن طور که لازم بوده توانمند نشده اند.

این جامعه شناس تصریح کرد: رسانه ها، مرکزهای آموزشی مانند مدرسه، دانشگاه و ... باید انواع مهارت های زندگی را به افراد به ویژه جمعیت مجرد کشور بیاموزند تا ما شاهد افزایش جدایی میان زوج های جوان نباشیم. همچنین مرکزهای مشاوره تخصصی و فرهنگی پیش از ازدواج و پس از آن نیز می تواند سطح آگاهی و درک افراد را نسبت به زندگی بهبود بخشند تا آنها به هر شکلی حاضر به طلاق و جدایی نباشند.

**بهبود سواد رسانه ای؛ عاملی موثر در پایداری خانواده ها

شریفی یزدی کاهش وفاداری و بروز خیانت را یکی دیگر از علت ها طلاق ارزیابی کرد و توضیح داد: عواملی همچون رسانه های خارجی و استفاده نادرست از شبکه های مجازی نقش مهمی را در این پدیده ایفا می کنند. سریال هایی که از شبکه های ماهواره ای پخش می شود نوعی فرهنگ غلط را در درون خانواده ها رواج می دهد و تنش هایی را به وجود می آورد. همچنین شبکه های اجتماعی باعث تسهیل و زیاد شدن روابط پنهانی میان افراد شده است.

این جامعه شناس در ادامه افزود: برای جلوگیری از این مساله، رسانه ملی و دیگر رسانه های داخلی باید سواد رسانه ای مردم را به نحوی ارتقا بخشند که بدانند چگونه با رسانه های نوظهور و ماهواره برخورد داشته باشند تا اینگونه برنامه ها نتواند بر روی ارتباط های خانوادگی آنها تاثیرگذار باشد.