رویکرد ریاکارانه غرب در حفظ روابط اقتصادی با سعودی‌ها در ماجرای قتل خاشقجی

بسیاری از سرمایه گذاران و شرکت‌های غربی در رویکردی فریبکارانه سعی دارند با وجود جنجال درباره قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی همچنان روابط خود را با عربستان سعودی حفظ و به قرارداد‌های تجاری و اقتصادی خود با سعودی‌ها عمل کنند.

روزنامه وال استریت ژورنال چاپ آمریکا در گزارشی با موضوع «رویکرد ریاکارانه غربی‌ها در حفظ روابط اقتصادی با سعودی‌ها با وجود محکومیت قتل خاشقجی» نوشت: ریچارد برانسون، موسس گروه تجاری ویرجین، روز ۱۲ اکتبر اعلام کرده بود در واکنش به قتل جمال خاشقجی از مذاکرات با عربستان سعودی در زمینه انعقاد قرارداد یک میلیارد دلاری با ریاض خارج می‌شود. او گفته بود اگر دخالت دولتی در قتل خاشقجی به اثبات برسد، رویکرد شرکت‌های غربی در تجارت با دولت سعودی باید تغییر کند.

چند روز بعد برانسون در پیامی مکتوب خطاب به محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان آزادی فعالان زن بازداشتی در این کشور را خواستار شد. او گفته بود عفو و آزادی این زنان و مردان به جهان نشان خواهد داد که دولت عربستان واقعا همسو با قرن بیست و یکم حرکت می‌کند.

برانسون یکی از نخستین مدیران اجرایی و رئیسان شرکت‌های غربی بود که با ظاهرسازی تلاش می‌کرد راهی برای حفظ روابط با ولیعهد سعودی پس از مرگ خاشقجی پیدا کند. برانسون از بن سلمان می‌خواست که شیوه عملکرد خود را تغییر دهد.

دیگران نیز به راهبردی دوگانه و ریاکارانه متوسل شدند یعنی با وجود محکومیت عربستان در مجامع عمومی، تلاش می‌کردند تا طبق معمول به تجارت با این کشور ادامه دهند. برخی از آن‌ها نیز از حضور رسمی در کنفرانس سرمایه گذاری عربستان خودداری کردند، ولی در پشت پرده همچنان به دنبال برگزاری دیدار‌های غیررسمی بودند.

اتخاذ چنین رویکردی به این دلیل است که بسیاری از مدیران، آینده و سرنوشت شرکت‌های خود را به پول سعودی و برنامه‌های گسترده اقتصادی محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان گره زده اند.

جان بربانک، مدیر یک صندوق مالی و یکی از سرمایه گذاران برجسته در بازار بورس عربستان در این باره گفت در مجموع، کل ماجرای قتل خاشقجی هیچ معنایی برای آن‌ها ندارد. به عبارت دیگر قتل خاشقجی در برابر فرایند بزرگ و فراگیر آزادسازی که هم‌اکنون در عربستان در جریان است، هیچ است.

بن سلمان در نامه‌ای مودبانه از برانسون تشکر کرد. او چند روز بعد هرگونه دخالت در قتل خاشقجی را تکذیب کرد و آن را جنایتی شنیع خواند. آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) نتیجه گیری کرده که احتمالا قتل خاشقجی با دستور ولیعهد صورت گرفته است.

نمایندگان دربار پادشاهی سعودی و مقامات ریاض به پرسش‌ها درباره محتوای پیام‌های رد و بدل شده میان ولیعهد و برانسون پاسخ نداده اند.

جان بربانک می‌افزاید: "جان یک آدم ارزشی ندارد مگر آنکه آن فرد محمد بن سلمان باشد. خاشقجی هیچ اهمیتی برای سرمایه‌گذاران ندارد. سرمایه‌گذارانی که ظاهرا از عربستان برائت جستند، آدم‌های دورو و ریاکاری هستند، چون برخی از آن‌ها در روسیه و ترکیه نیز سرمایه گذاری‌هایی کرده اند. "

خیلی از آن‌هایی که از شرکت در کنفرانس بزرگ سرمایه گذاری ریاض خودداری کرده بودند، در ضیافت شامی در خانه یاسر الرمیان، رئیس صندوق سرمایه گذاری دولتی عربستان که زیر نظر ولیعهد فعالیت می‌کند، شرکت کرده بودند، یا اگر مانند دارا خسروشاهی، مدیر اجرایی شرکت اوبر در کنفرانس شرکت نداشتند، یکی از اعضای هیئت مدیره یا مقامات ارشد را به ضیافت شام فرستاده بودند.

هزینه کنار گذاردن عربستان سعودی از فعالیت‌های تجاری می‌تواند برای شرکت‌ها بسیار گزاف و گران تمام شود. برخی از شرکای تجاری بیم آن دارند که در صورت خروج از توافقات با سعودی‌ها در شرایط کنونی، دسترسی به بازار عربستان را در آینده از دست بدهند.

با این همه، نمایندگان دربار پادشاهی عربستان و مقامات دولت از پاسخ دادن به پرسش‌ها درباره روابط با سرمایه گذاران خارجی خودداری می‌کنند. مقامات صندوق سرمایه گذاری دولتی عربستان می‌گویند شرکای تجاری بر اساس حضور در کنفرانس ریاض تعیین و انتخاب نمی‌شوند بلکه این کار بر اساس معیار‌های مربوط به راهبرد مورد نظر این صندوق صورت می‌گیرد.