همکاری دوباره روسیه و سعودی در بازار نفت

از جمله مهمترین حاشیه های نشست 'جی 20' در بوینس آیرس برخورد گرم «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری روسیه با «محمد بن سلمان» ولیعهد عربستان سعودی بود و این درحالی است که مسائلی همچون قتل روزنامه نگار منتقد سعودی و حملات این کشور به یمن موج انتقادی گسترده ای را در افکار عمومی جهان علیه خط مشی های پادشاهی سعودی به راه انداخته است. 

در حالی که تصاویر این نشست و حتی خبرهای چند روز اخیر حکایت از انزوای نماینده ریاض در نشست 20 اقتصاد بزرگ دنیا دارند اما نوع برخورد بسیار گرم پوتین و بن سلمان تعجب همه ناظران و رسانه ها را برانگیخت. شبکه خبری سی.ان.بی.سی آمریکا در گزارشی با ابراز شگفتی در مورد رفتار دوستانه میان پوتین و بن سلمان آورد دوتن از مردان پرقدرتی که مورد علاقه ترامپ هستند به گرمی با یکدیگر دست دادند و هنگامی که در کنار هم در جلسه گروه 20 نشسته بودند دوستانه با هم به گفت وگو پرداختند. 

**کاهش کم سابقه قیمت نفت

گذشته از حمایت تمام و کمال مسکو از ریاض در قضیه خاشقچی، بسیاری از تحلیلگران دلیل برخورد گرم و گفت وگوی طولانی این دو مقام را در موضوع انرژی و نگرانی از کاهش شدید قیمت نفت ارزیابی کرده اند. 

واقعیت آن است که قیمت نفت در چند هفته اخیر بیشترین افت را در طول چند ماه اخیر داشت. در کمتر از یک ماه گذشته کاهش حدود 30 درصدی برای قیمت نفت خام رخ داده است به گونه ای که قیمت هر بشکه نفت برنت به 59 دلار و نفت وست تگزاس اینترمدیت به حدود 50 دلار رسیده است. هر بشکه از سبد نفتی اوپک نیز در طول هفته جاری در حدود 58 دلار معامله شد. 

تنها در ماه نوامبر قیمت نفت حدود 22 درصد نسبت به ماه قبل افت داشته است. یکی از دلایل مهم در کاهش شدید قیمت نفت خام افزایش عرضه به بازار و ثبات تقاضا ارزیابی شده است. از یک سو آینده رشد اقتصادی جهان به اندازه ای نیست که نویدبخش افزایش تقاضا در آینده نزدیک باشد. از طرف دیگر چین به عنوان بزرگترین خریدار و مصرف کننده نفت خام هم نسبت به آینده و رشد اقتصادی بالا امیدوار نیست و از هم اکنون نشانه هایی از کاهش رشد صنعتی این کشور به دلیل تنش و جنگ تجاری پکن با واشنگتن پدیدار شده است. 

این در حالی است که آمریکا تولید نفت خود را به حداکثر رسانده و توانسته است با افزایش فعالیت های استخراج نفت در حوزه های رسوبی بر میزان تولید نفت های غیرمتعارف یا شیل نفت به شدت اضافه کند و رکوردی تازه را در زمینه تولید نفت به ثبت برساند. عربستان سعودی نیز به دلیل مسائل سیاسی و اقتصادی و به ویژه در راستای همکاری با واشنگتن در زمینه اجرای سیاست های تحریمی علیه ایران تولید نفت خود را به شدت افزایش داده است. روسیه نیز به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت در جهان هم با کنار گذاشتن توافق کاهش عرضه، با حداکثر توان به عرضه نفت می پردازد. همه این مسائل درحالی اتفاق می افتد که هنوز ایران به فروش نفت خود ادامه می دهد.

به نوشته «بلومبرگ» ایالات متحده آمریکا در 30 نوامبر (سه روز قبل) رکورد جدیدی را در تولید نفت به ثبت رساند و روزانه 11 میلیون و 475 هزار بشکه نفت را تولید کرد. این میزان تولید 428 هزار بشکه بیشتر از برآورد هفتگی است که پیش از این برای آمریکا عنوان می شد. گفته می شود عربستان سعودی نیز روزانه 10.7 میلیون بشکه نفت تولید می کند که نزدیک به یک میلیون بشکه نسبت به ماه های ابتدایی سال 2018 و زمان اجرای توافق کاهش عرضه بیشتر است. 

**احیای دوباره توافق کاهش تولید نفت

از نوع برخورد پوتین و بن سلمان در آرژانتین چنین بر می آید که هر دو کشور که به واسطه سقوط حدود 20 دلاری قیمت هر بشکه نفت دچار ضررهای هنگفت بودجه ای شده اند چاره را در اجرای دوباره توافق کاهش عرضه از سوی اعضای اوپک و غیراوپکی جستجو کنند. 

رسانه های جهان اکنون خبر می دهند بن سلمان و پوتین در روز اول دسامبر در نشستی بر سر به روزرسانی و اجرای دوباره توافق کاهش تولید برای بهبود قیمت ها در بازار انرژی به توافق رسیدند. به نوشته تارنمای خبری Channel NewsAsia اگرچه هنوز زمان دقیقی برای اجرای این توافق تعیین نشده است اما بازارهای مالی انتظار دارند مقدمات این امر تا نشست هفته آینده اعضای اوپک در وین آماده شود. 

روسیه از سال 2014 به همکاری با اوپک شتافت تا قیمت نفت را در بازارهای جهانی ترمیم کند؛ پس از آنکه بهای نفت در ماه اکتبر به سطحی رسید که در چهار سال اخیر بی سابقه بود اما به یکباره 30 درصد از قیمت آن کاهش یافت و موجب نگرانی تولیدکنندگان نفت شد. 

شبکه خبری سی.ان.بی سی در گزارش دیگری به نقل از تحلیلگران عنوان داشت که نشست پیش روی اوپک سخت ترین آزمون برای اتحاد روسیه و عربستان در مسیر اتحاد انرژی آن ها به شمار می رود. 

قرار است این نشست روز پنجشنبه آینده با هدف دستیابی به توافقی بر سر کاهش احتمالی عرضه با هدف ارتقای قیمت نفت انجام شود. اکنون نگرانی ها از افزایش بیش از حد تولید حتی چشم انداز آینده قیمت ها با ادامه روندهای کنونی را مبهم ساخته است. بنا بر تحلیل این شبکه تلویزیونی نکته ای که آینده را مبهم تر می سازد، نبود دورنمای مثبت از رشد اقتصادی در جهان است. همین امر تولیدکنندگان اوپک و متحدان آن را ناچار ساخته است تا در آخرین دیدار خود در سال 2018 بتوانند با اجرای دور تازه کاهش تولید، بازار را به ثبات نسبی برسانند. 

به نوشته این گزارش، ریاض و مسکو دیدگاه های متضادی به این شرایط دارند. اگرچه ریاض چندین بار اعلام کرده است که در هر صورت از تولید نفت خام خود کم نمی کند اما مسکو با چنین دیدگاهی موافق نیست. تحلیلگران اعتقاد دارند از آنجاکه تحریم های آمریکا علیه ایران، به روسیه جایگاهی مهم در بازار انرژی چین بخشیده است. به همین دلیل به نظر نمی رسد مسکو اکنون خواهان کاهش تولید باشد. 

اگرچه سیاست توقف افزایش عرضه در سال 2017 به اجرا در آمد و در سال جاری به نتیجه رسید اما از ماه ژوئن گذشته به تدریج کشورهای تولیدکننده اصلی این راهبرد را کنار گذاشتند و بازار را با افزایش عرضه مواجه ساختند. 

به اعتقاد کارشناس این شبکه اقتصادی، عربستان سعودی نیاز به کاهش تولید را احساس می کند حال آنکه خواستار همکاری همه اعضای اوپک و حتی روسیه است. از طرف دیگر ریاض به دنبال افزایش تنش با ترامپ بر سر قیمت نفت نیست. از این رو کارشناسان پیش بینی می کنند در نشست آتی اوپک به احتمال زیاد بر سر کاهش تولید توافقی صورت بگیرد ولی میزان آن کمتر از حد مورد نیاز برای تاثیرگذاری بر بازار انرژی در ابتدای سال 2019 خواهد بود.