ترکیه به دنبال ایفای نقش رهبری در آسیای مرکزی است

روزنامه «نیزاویسیمایا گازیتا» امروز در تحلیلی نوشته است: ششمین نشست سران شورای همکاری‌های کشورهای ترک‌زبان (قرقیزستان، قزاقستان، آذربایجان و ترکیه) امروز در ساحل دریاچه «ایسیک‌کول» در شهر "چالپان آتا" در جمهوری قرقیزستان برگزار شده است. در این نشست روسای جمهوری ازبکستان و ترکمنستان و همچنین نخست وزیر مجارستان نیز به عنوان مهمانان افتخاری دعوت شده‌اند.

رهبران کشورهای ترک‌زبان امکان همگرایی بیشتر از طریق اقدامات ورزشی، تحصیلی و روابط بین جوانان و همچنین توسعه همکاری‌های چندجانبه اقتصادی-تجاری را مورد بررسی قرار دادند.

"رجب طیب اردوغان" رئیس جمهوری ترکیه روز گذشته برای انجام یک دیدار رسمی وارد بیشکک شد و مذاکراتی با "سورونبای جین‌بیکوف" همتای قرقیزستانی خود داشت. این سفر باید انگیزه جدیدی در توسعه همکاری‌های دو کشور به وجود آورد. روسای جمهوری ترکیه و قرقیزستان درباره افزایش میزان مبادلات بازرگانی از 350 میلیون دلار به یک میلیارد دلار توافق کردند. اردوغان همچنین در سخنرانی خود در یک اجلاس تجاری در بیشککبا تاکید بر اینکه استفاده از دلار آریکا تنها به ضرر کشورهای دیگر است، پیشنهاد نمود که در مبادلات بازرگانی با روسیه و کشورهای منطقه آسیای مرکزی از استفاده از دلار خودداری شود.

"مارس سارییف" کارشناس مسائل سیاسی در قرقیزستان معتقد است که نزدیک شدن بیشکک به آنکارا با نیم نگاهی به مسکو صورت می گیرد و روسیه در حال حاضر در این رابطه اعمال فشاری بر مقامات بیشکک وارد نخواهد کرد، چراکه خود مشغول رویارویی در جبهه دیگری با غرب است و با نزدیک شدن ترکیه به کشورهای ترک‌زبان منطقه آسیای مرکزی مخالفتی ندارد.

به گفته وی، ضمن اینکه نه تنها این منطقه، بلکه به طور کلی اتحادیه اقتصادی اورآسیا مورد توجه ترکیه قرار گرفته و این مسئله یک راهکار ژئوپلیتیکی از سوی آنکارا محسوب می شود.

ترکیه ادعای رهبری کشورهای ترک‌زبان در منطقه اورآسیا را دارد

"دمیتری اورلوف" مدیرکل مرکز تجزیه و تحلیل «راهکار شرق و غرب» نیز به این روزنامه توضیح داده: «نخستین بار نظریه ایجاد شورای کشورهای ترک‌زبان از سوی نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان در سال 2006 مطرح شد. وی معتقد بود که این شورا باید انگیزه‌ای برای اتحاد منطقه‌ای قدرتمند بوده و تمامی علائم لازم حقوقی و ساختاری را داشته باشند. البته به خاطر جهت‌گیری‌های ژئوپلیتیکی مختلف این کشورها، همگرایی گسترده‌ای بین آنها رخ نداده است. ضمن اینکه امروز مشخص گردید که ترکیه ادعای رهبری کشورهای ترک‌زبان منطقه آسیای مرکزی را دارد.

به عقیده این کارشناس، این در حالی است که ادامه موجودیت اتحاد برابر کشورهای ترک‌زبان مورد تردید قرار دارد. رشد تولید ناخالص داخلی ترکیه سه برابر سریع‌تر از کشورهای قزاقستان، آذربایجان و قرقیزستان است و مسلما این نابرابری اقتصادی عواقب سیاسی به دنبال دارد. چرا که کشورهای منطقه بعد از فاصله گرفتن از روسیه، به «برادر بزرگتر جدیدی» برای خود نیاز ندارند. ضمن اینکه قزاقستان خود ادعای رهبری در منطقه را دارد.

به گفته اورلوف، واقعیت این است که روابط بین این کشورها به صورت دوجانبه بسیار موثرتر از اتحاد کشورهای ترک‌زبان کارایی دارد. البته این مشکل تنها مربوط به این کشورها نبوده و در چهارچوب سازمان پیمان امنیت جمعی، اتحادیه اقتصادی اورآسیایی و سازمان همکاری شانگهای نیز دیده می‌شود.