استراتژی جدید داعش چیست؟

در حال حاضر گروه تروریستی داعش بسیاری از مناطق و قلمرو خود در عراق و سوریه را از دست داده و براساس برخی آمار تعداد اعضای این گروه به کمتر از ۳ هزار نفر رسیده است.

حال یک گزارش غربی از تلاش داعش برای بازسازی خود سخن می‌گوید.

در گزارش مرکز مطالعاتی سوفان، گفته شده است که داعش در تلاش برای بازگشت خود به میدان، هدفش را بازگشت به سال ۲۰۱۳ قرار داده است. این همان سالی است که داعش در قالب گروه تروریستی «القاعده عراق» فعالیت می‌کرد و هدف خود را قتل عام و حمله به نیروهای امنیتی عراقی قرار داده بود.

با این حال داعش به سرعت توانست مناطقی از عراق و سپس سوریه را تحت اشغال درآورد و در سال ۲۰۱۴ خلافتش را در موصل اعلام کند.

اما عمر خلافت داعش چندان طولانی مدت نبود و در حال حاضر که در سال ۲۰۱۸ به سر می‌بریم، داعش بیش از یک گروه تروریستی فعال به عنوان یک گروه تروریستی در سایه اما تهدید کننده باقی مانده است.

با این حال تلاش داعش برای بازگشت به سال ۲۰۱۳ براساس برنامه‌هایی صورت می‌گیرد که این گروه تروریستی در آن سال دنبال کرد. در آن سال داعش که با نام القاعده عراق شناخته می‌شد، با عضوگیری و برنامه‌های تبلیغاتی کمپینی را برای آزادسازی هزاران نفر از اعضای زندانی خود در عراق به راه انداخت و در این کمپین با تشویق به قتل سربازان و افسران پلیس توانست فضای ارعاب و ترس لازم را در میان نیروهای امنیتی ایجاد کند.

در حال حاضر نیز داعش اگرچه در مقایسه با گذشته دارای نیروهای بسیار کمتری می‌باشد، اما به مانند همان سال‌های قبل از تاسیس خلافت در موصل، تمرکز خود را بجای تصرف دوباره سرزمین بر افزایش حملات و اقدامات تروریستی بویژه علیه نیروهای امنیتی قرار داده و در برخی استان‌ها و مناطقی که به زعم خود امکان عضوگیری دارد اقدام به ایجاد هسته‌های پراکنده و کوچک نموده است.

به اعتقاد نویسندگان این گزارش، قتل و کشتار نیروهای امنیتی یکی از آسان‌ترین و در عین حال اثرگذارترین روشی است که داعشی‌ها در شرایط فعلی که دارای نیروی کافی نمی‌باشند، دنبال خواهند کرد تا از این طریق بتوانند اعلام موجودیت وعضوگیری جدید را ادامه دهند.

پیتر مندویل، استاد دانشگاه جرج ماسون با تائید گزارش مرکز سوفان می‌گوید: اگرچه تصرف و اشغال دوباره زمین برای اعضای داعش در شرایط فعلی به سختی قابل تصور است، اما این گروه تروریستی همچنان ظرفیت به راه انداختن برخی شورش‌ها و یا توسعه بی ثباتی‌ها در برخی مناطق خاورمیانه دارا می‌باشد.

به اعتقاد این استاد دانشگاه وضعیت در زمین عراق تغییر نکرده که داعش بتواند بازگردد، اما ساخت اجتماعی عراق در صورت قطبی شدن و ایجاد شکاف‌های داخلی می‌تواند زمینه ساز قدرت‌گیری دوباره برخی گروه‌های تروریستی بویژه داعش باشد.

به گفته مندویل تا زمانی که کلید اصلاحات سیاسی و امنیتی در دستان دولت مرکزی عراق باشد، امکان تحرکات و اقدامات تروریستی داعش بسیار محدود است و تثبیت موقعیت دولت بغداد نیز در این شرایط ممکن خواهد بود.

دیوید استرمان به عنوان کارشناس خشونت و تروریست نیز نظرات مشابهی دارد و معتقد است که استراتژی داعش برای بازگشت مبتنی بر گسترش ناامنی و بی‌ثباتی‌های محلی از طریق هدف قرار دادن نیروهای امنیتی است و لازم است تا این تهدیدات جدی گرفته شود.

در گزارش مرکز سوفان، عملیات تروریستی ژانویه در بغداد نمونه‌ای از تلاش داعش برای عرض اندام در عراق به شمار می‌رود که ادامه آن دور از انتظار نیست.

همچنین بخش مهمی از تحرکات داعش در ابتدای حضور خود در عراق از طریق فعالیت‌های تبلیغی مجازی و حضور گسترده در اینترنت صورت گرفت که در حال حاضر نیز همین اطلاع رسانی و تبلیغات از سوی رسانه‌های وابسته به داعش ادامه دارد. در واقع اگرچه داعش در عراق و سوریه توان و ظرفیت خود را بر روی زمین از دست داده، اما با وجود این شرایط شکننده و بسیار ضعیف، اما رسانه‌های وابسته به داعش همچنان فعال و در حال تهیه برنامه هستند.

علاوه براین وجود واحدهای پولی دیجیتال و رمزگذاری شده از جمله بیت کوئین این امکان لازم را برای داعش ایجاد کرده تا بتواند حمایت مالی از اعضای تاثیرگذار خود را در سراسر جهان ادامه دهد. به عبارت دیگر داعش با وجود شکست در عراق و سوریه و ریزش قابل توجه اعضای خود اما تلاش دارد تا انسجام سازمانی‌اش را حفظ کرده و این موضوع نشان دهنده تداوم تهدیدات جدی از جانب این گروه تروریستی است.

با این حال آن چه در گزارش مرکز سوفان به آن کمتر پرداخته شده نقش ثبات دولت‌های مرکزی در تضعیف گروه تروریستی داعش است. تردیدی نیست که تثبیت دولت‌ها در بغداد و دمشق بزرگترین مانع تحرکات داعش خواهد بود و تنها با وجود دولت مرکزی مقتدر است که می‌توان تحرکات گروه‌های تروریستی در منطقه از جمله داعش را محدود ساخت.