زخم‌های رفراندوم بارزانی بر پیکره اقتصادی اقلیم کرد

در حالی که پس از سال 2003 و آغاز مرحله جدید سیاسی پس از سقوط صدام، سران کرد وعده رفاه اقتصادی و تقویت زیرساخت های اقلیم کردستان عراق را بارها بر زبان آورده اند اما اینک و بر مبنای آنچه از شهرها و مناطق مختلف آن دیده و گزارش میشود واقعیات با وعده‌های مسئولین تفاوت زیادی دارد.

تبعات اقتصادی رفراندوم برگزار شده رئیس پیشین اقلیم کردستان عراق این روزها بر پیکره این اقلیم خودنمایی می‌کند، رفراندومی که بدون توجه به شرایط داخلی عراق و منطقه و تنها با خوش خیالی حمایت لفظی صهیونیست‌ها صورت گرفت. بارزانی در جریان فعالیت‌های تبلیغاتی رفراندوم 25 سپتامبر گذشته بارها اعلام کرد که رفراندوم اقلیم کردستان را بدون توجه به نتایج و تبعات آن برگزار خواهد کرد، اینک با استعفای وی، مردم کرد باج این اشتباه سیاسی را می‌پردازند.

به فاصله اندکی از برگزاری رفراندوم، حکومت مرکزی عراق بر اساس قانون اساسی این کشور سلسله اقداماتی را علیه اقلیم کردستان اجرایی کرد.

بغداد درخواست کرده است که بر اساس قانون باید کنترل گذرگاه‌های مرزی در اختیار حکومت مرکزی باشد و این یکی از شروطی است که برای انجام مذاکرات با اربیل هم مطرح شده است.

محدودیت پروازهای خارجی در فرودگاه‌های اربیل و سلیمانیه اعمال شد و حکومت مرکزی مدیریت اقلیم بر این فرودگاه‌ها را رد و اعلام کرده است که قانون اساسی تصریح کرده است کنترل و مدیریت آنها در حوزه نفوذ بغداد است نه حکومت اربیل.

اقلیم کردستان از سهم 17 درصدی بودجه عراق برخوردار بوده است، البته حکومت مرکزی تا سال 2014 بودجه اقلیم را تخصیص و روانه اربیل کرده است، اما با آغاز فروش مستقیم نفت اقلیم بدون نظارت بغداد، قدر السهم اقلیم از بودجه عراق قطع شده است. حکومت اقلیم کردستان با وجود فروش روزانه صدها هزار بشکه نفت حتی در پرداخت حقوق کارمندان خود ناتوان بوده است. در حال حاضر در اقلیم کردستان گفته می‌شود در صورتی که سرشماری لازم صورت گیرد یا بغداد بر اساس قانون استان‌ها با اقلیم کردستان تعامل کند سهم 17 درصدی آن به کمتر از 13 درصد هم کاهش خواهد یافت.

یکی از مهمترین مشکلات کنونی اقلیم کردستان عدم توانایی پرداخت حقوق کارمندان است که حتی با وجود صادرات مستقیم نفت هم ماه‌ها به تعویق افتاده است. در پسا رفراندوم و با حاکمیت مجدد حکومت مرکزی در کرکوک و دیگر مناطق منازعه، صادرات 700 هزار بشکه‌ای روزانه اقلیم به کمتر از 250 هزار بشکه تنزل یافته است. این در حالی است که اربیل پیشتر مبالغی را از شرکت‌های خارجی فعال در عرصه نفت اقلیم دریافت کرده است و در شرایط کنونی توان بازپرداخت این مبالغ هم وجود ندارد.

گفته می‌شود با شرایط جدید و واقعیاتی که در اقلیم کردستان مشاهده می‌شود شرکت‌های خارجی تمایل چندانی به ادامه فعالیت خود در عرصه نفت اقلیم ندارند.

وضعیت اقلیم کردستان در پسا رفراندوم شمار گردشگران را به شدت کاهش داده است. سازمان گردشگری اقلیم کردستان در برنامه‌های اعلامی خود ورود دو میلیون گردشگر را پیش بینی کرده بود، اما اینک و بنا بر اعلام رسمی این سازمان، آمار ورودی گردشگران به مراتب کمتر است و 70 هزار فرصت شغلی هم در اقلیم کردستان از بین رفته است.

رسانه‌های اقلیم کردستان زیان‌های اقتصادی انسداد گذرگاههای مرزی تمرچین و پرویزخان ایران را که به درخواست حکومت مرکزی عراق بوده است تاکنون بیش از 56 میلیارد دینار برآورد کرده‌اند. افزون بر آنکه سه هزار و 500 راننده خودروهای سنگین در اثر انسداد مرزها بیکار شده و بارها از وضعیت معیشتی خود اعلام نارضایتی کرده‌اند.

از سوی دیگر یک رسانه‌ محلی کردستان عراق اعلام کرده است حکومت اقلیم کردستان با بدهی 105 میلیارد دلاری روبرو است که نظر به شرایط کنونی، توان بازپرداخت آنها از عهده اربیل خارج است.

موارد فوق بخشی از واقعیاتی است که با برگزاری رفراندوم مسعود بارزانی، اقلیم کردستان عراق با آن روبرو شده است. رفراندومی که از طرح تا اجرا از سوی کشورهای منطقه و جامعه بین الملل حمایت نشد و بالاخره رئیس اقلیم کردستان را هم ناچار به استعفا کرد.