دموکراسی در تبعید
دونالد ترامپ با شروع جنجالی کار خود در کاخ سفید به نگرانیهای جدی درباره سرنوشت دموکراسی در آمریکا دامن زده است.
حدود 10 روزی می‌شود که تاجر معروف آمریکایی رسما رئیس جمهور آمریکا شده است. دونالد ترامپ چند سال پیش یکی از کارهای مهمی که روزانه در فضای مجازی و رسانه‌ها انجام می‌داد این بود که هویت آمریکایی «باراک اوباما»، رئیس جمهور وقت را زیر سئوال می‌برد و می‌گفت که اوباما شناسنامه آمریکایی نداشته است.
توئیت ترامپ در 6 آگوست 2012
مرد 4.5 میلیارد دلاری این روزها با دستور ساخت دیوار در مرز با مکزیک و مهم‌تر از آن منع ورود پناهجویان و اتباع 7 کشور مسلمان به آمریکا، شروع جنجالی را برای خود در کاخ سفید رقم زده است. البته خود ترامپ هم به نوعی اجدادش مهاجر بوده‌اند و گفته می‌شود پدربزرگش «فردریک ترامپ» اصالتی آلمانی داشته است. آمریکا در اصل کشوری مهاجرپایه است که به جز بومیان که از ایفای نقش در عرصه سیاسی این کشور محروم هستند، سایر افراد یا خود یا اجدادشان مهاجر بوده‌اند که به آمریکا آمده‌اند.
اما رئیس جمهور آمریکا که حتی همسرش «ملانیا ترامپ» هم مهاجری از شهر «نوو مستو» از اسلوونی است، دستور داده است که ورود پناهجویان و اتباع 7 کشور مسلمان از جمله ایران به آمریکا برای مدت مشخصی ممنوع شود. وجه اشتراک این کشورها این است که همگی مسلمان هستند. این دستور که در شبکه های اجتماعی با هشتگ «MuslimBan#» منتشر می‌شود با موج مخالفت‌های بسیاری مواجه شده است. منابع آمریکایی می‌گویند که استیو بانون، استراتژیست مطرح تیم ترامپ پشت ماجرای این دستور قرار دارد و متن دستور را استفان میلر، از مشاوران ترامپ در امور مهاجرت نگاشته است.
اما بنظر می‌رسد این گام اول تیم ترامپ است و به تعبیر روزنامه آمریکایی «لس‌آنجلس تایمز»، استفان میلر این دستور را یک «آغاز» می‌داند. این روزنامه با اشاره به اینکه تلاش دولت ترامپ این است که مهاجرانی که در «دیگ مذاب» جامعه آمریکا قابل جذب و استحاله هستند را فقط اجازه ورود به آمریکا دهد، می‌نویسد: «مشاوران ارشد کاخ سفید می‌گویند که آنها در آغاز کار هستند.»
منتقدان این طرح، اقدامات اخیر دولت جدید آمریکا را شبیه اقدامات رژیم‌های توتالیتر (اقتدارگرا) می‌دانند و نسبت به ادامه آن ابراز نگرانی می‌کنند.
ترامپ «سلی ییتس»، سرپرست وزارت دادگستری آمریکا را به دلیل نافرمانی در خصوص اجرا و حمایت از دستور منع ورود پناهجویان و مهاجران برکنار کرد.
مقامات نزدیک به ترامپ بارها در این زمینه و موارد دیگر به رسانه‌ها تاخته‌اند. زمانی که استیو بانون در واکنش به انتقادات رسانه‌ها به رسانه‌ها گفت که «دهان خود را ببندند و ساکت باشند»، کریستین امانپور، مجری و خبرنگار مطرح شبکه سی‌ان‌ان گفت که «رژیم‌های توتالیتر در گذشته نیز از استراتژی مشابهی استفاده می‌کردند.»
سی‌ان‌ان در تحلیلی این اقدامات ترامپ را در اصل «بیگانه هراسی» قلمداد می‌کند که به بهانه مبارزه با تروریسم اتخاذ شده‌اند. روزنامه انگلیسی «گاردین» یک گام فراتر گذاشته و در گزارشی نوشت که «دستور بیگانه‌هراسانه ترامپ در زمینه مهاجرت می‌تواند آمریکا را با بحران حقوق بشری مواجه کند.»
شاید مقایسه دستور ترامپ که هویت مذهبی و مسلمانان را هدف قرار می‌دهد با اقدامات نژادپرستانه تاریخی و نسل‌کشی‌های قرن بیستم کمی اغراق‌آمیز به نظر برسد، اما این اتفاق در حقیقت یک مهندسی اجتماعی برای هدف قرار دادن هویت‌های مذهبی است.
ترامپ از نظر مذهبی عضو فرقه پرسبیتری از مذهب پروتستان مسیحی است و اطراف او افرادی تندرو مانند بانون حضور دارند. تیم ترامپ در حقیقت مسیحیان سفیدپوست افراطی هستند که «دیگری» را برنمی‌تابند و معتقدند که فردی که با اصول و ارزش‌های آنها استحاله نشود، حق ورود به آمریکا را ندارد. شاید اقدام اخیر یک نوع آغاز جنگ با همین افراد «ناخواسته» است.
اگر این اقدامات را در قامت اقدامات دولت‌های توتالیتر نبینیم، حداقل دلیل نگرانی این می‌تواند باشد که این اقدامات روندی بر نهادینه کردن «مدلی جدید» برای «آینده» باشد. این موضوع با توجه به احتمال به قدرت رسیدن دولت‌های پوپولیست در برخی کشورهای اروپایی جدی‌تر قابل بررسی است.
آمریکایی که داروی دموکراسی را برای کشورهای دیگر تجویز می‌کند و موسسات و نهادهای مختلفی را برای ترویج «دموکراسی آمریکایی» در نقاط مختلف جهان دارد، امروز خود بیمار و طبیب‌لازم شده است. در تازه‌ترین شاخص دموکراسی که واحد اطلاعاتی اکونومیست منتشر کرده، آمریکا به خاطر «از دست رفتن اعتماد عمومی به نهادهای سیاسی» در این کشور، عنوان «دموکراسی کامل» را از دست داده و در دسته «دموکراسی‌های معیوب» جا گرفته است. هر چند که این روند فعلا محصول عملکرد دولت ترامپ نیست، چونکه او چند روزی بیشتر در کاخ سفید نبوده است. اما اقدامات رئیس جمهور جدید آمریکا می‌تواند این روند را تشدید کند.
اتفاقات اخیر در آمریکا با موج اعتراضات جدی اقشار مختلف در آمریکا و حتی کشورهای دیگر از جمله در اروپا مواجه شده است. نظرسنجی‌ها درباره محبوبیت ترامپ آمار جالبی را به اون نشان نمی‌دهند. موسسه نظرسنجی «گالوپ» که از زمان «هری ترومن»، سی‌وسومین رئیس جمهور آمریکا، در این کشور درباره میزان رضایت افکار عمومی از عملکرد روسای جمهور آمریکا نظرسنجی کرده است، اخیرا درباره عملکرد ترامپ نیز نظرسنجی را انجام داده است که میزان رضایت از عملکرد ترامپ تا به حال، 42 درصد و میزان نارضایتی 51 درصد بوده است.
باید دید که در جدال دولت نه چندان محبوب آمریکا و مقاومت مردمی، کدام طرف سرانجام غالب خواهد شد و اینکه انحراف دموکراسی در این کشور بیش از پیش به کج‌راهه رفته و در تبعید خواهد بود یا نه.
ارسال نظر