چگونه موشک‌های پوتین جهان را تغییر خواهند داد؟

اس-300 یک سپر محکم است

ادعا می شود بحث موشک‌های میان‌بردی است که قادرند در صورت پرتاب از سوی ایران به جایی بین تل‌آویو و رم اصابت کنند، البته این موضوع در میان نیست. اس-300 موشک‌های دفاع هوایی هستند که با بردی  تا 200 کیلومتر باید بتوانند، هواپیماها، موشک‌ها، هواپیماهای بدون سرنشین و بالگردها را هدف قرار دهند. این موشک ها از نظر فنی، سلاح‌های دفاعی به شمار می‌آیند. ایران با یک موشک دفاع هوایی نمی‌تواند همسایگان خود را مورد حمله قرار دهد.

اما کار به این راحتی هم نیست. ساده بگوییم: وقتی کسی نتواند وارد حریم هوایی ایران شود، هیچ‌کس نیز نمی‌تواند، جلوی این کشور را در استقرار موشک‌های میان‌برد و تسلیحات تخریبی بگیرد. و بحث اصلی بر سر همین موضوع است. با این موشک‌ها ایران به کشوری تبدیل می‌شود که امکان حمله به آن وجود ندارد. اس-300 علی‌الاصول یک چتر دفاعی شکست‌ناپذیر نیست، اما یک تا دو سامانه، حمله به تأسیسات ایرانی را غیر ممکن می‌سازد. آن چه سفارش داده شده بود، سیستم مدرنیزه‌شدة اس-300 پی‌ام‌یو- 2 بود اما هم‌اکنون سیستم اس-300 وی‌ام تحویل داده می‌شود. این سیستم می‌تواند، اهدافی را که در فاصلة زیادی از زمین پرواز می‌کنند، تا فاصلة 200 کیلومتری هدف قرار دهد. این سیستم حتی موشک‌های میان‌برد را نیز هدف قرار می‌دهد. حدس زده می‌شود که ضریب اصابت به اهداف مورد نظر در مقایسه با جت‌های جنگنده، 80 تا 93 درصد باشد. تنها جت‌های بسیار مدرن استیلت ایالات متحدة آمریکا از این قاعده مستثنی هستند. اس-300 قادر به هدف قرار دادن این جت‌ها نیست اما با سایر جت‌ها مشکلی ندارد. بنابراین، کسی که در آینده بخواهد به تأسیسات غنی‌سازی یا کارخانة تولید موشک در ایران حمله کند، ابتدا باید تلاش کند، قبل از این که به هدف واقعی خود برسد سامانه‌های اس-300 را از کار بیندازد. به جای یک حمله، یک درگیری بزرگ‌تر در پیش رو خواهد بود.

اس-300 فقط شروع کار است

چنین اقدامی در آینده برای یک ارتش مجهز هم غیر قابل محاسبه خواهد بود. علاوه بر اس-300، سلاح‌های دیگری نیز در لیست سلاح‌های مورد علاقة ایران قرار دارند، از جمله سیستم‌های بسیار مدرن پانتسیر اس-1 به منظور دفاع هوایی در فاصلة کم، جت‌هایی مانند اس30‌اس‌ام و سیستم‌های فرماندهی به منظور ایجاد یک ساختار دفاع هوایی متصل. بر اساس گزارش‌های روسیه، ایران به دریافت سیستم‌هایی با برد 600 کیلومتر برای هدف قراردادن کشتی‌ها نیز علاقه دارد. روسیه گزینه‌های قدیمی‌تر اس-300 را به کشورهای زیادی تحویل داده است، نمونه‌های کنونی و امکانات متصل کردن آن‌ها با سایر سیستم‌ها به صدور این سیستم کیفیت کاملاً متفاوتی می‌دهند.

اگر این قطعات در یک جا گرد هم آیند، احتمالاً برای ایالات متحدة آمریکا به عنوان یک قدرت نظامی نیز غلبه بر چنین دفاعی، دیگر آسان نخواهد بود. هیچ‌کس به طور قطعی نمی‌تواند بگوید که آیا سیستم‌های دفاعی روسیه براستی به آن اندازه که ادعا می‌شود، مؤثر هستند یا خیر. همانند آن چه که در مورد سایر سلاح‌ها نیز صدق می‌کند، چنین چیزی تازه در صورت جدی شدن اوضاع  مشخص خواهد شد. اما کلیة کارشناسان امنیتی غربی از این سیستم‌ها نگرانند.

ورود ممنوع

وجود چنین سیستم‌های دفاعی پیچیده در ایران تنها باعث نگرانی طراحان نظامی غرب نمی‌شوند. آن‌ها «مناطق غیر قابل ورود» بزرگی را روی نقشة جهان به وجود می‌آورند - که دستگاه نظامی غرب مدت‌ها به آن عادت نداشت. الکساندر ورشبف، معاون دبیر کل ناتو، در حاشیة کنفرانس امنیتی مونیخ از این مناطق به عنوان بزرگ‌ترین نگرانی ناتو در حال حاضر نام برد.

روسیه با سامانه‌های مدرن‌تر اس-400 مناطق استحفاظی خود را تحت مراقبت  قرار می‌دهد، پایگاه‌های کالینینگراد و کریمه بخش بزرگی از دریای بالتیک و دریای سیاه را پوشش می‌دهند. پوتین می‌تواند در سوریه، پس از استقرار اس-400 و پانستیر اس-1 در خشکی و رزم‌ناوهایی با دفاع هوایی در دریا، از نظر فنی، هر زمان که بخواهد یک منطقة پروازممنوع ایجاد کند. روسیه همچنین تلاش می‌کند، کشورهای مستقلی را که از اتحاد جماهیر شوروی به وجود آمدند، به استقرار چنین سپرهای حفاظتی متقاعد سازد.

اشتیاق به ارزهای خارجی و تهاجم صادراتی

روسیه بدین ترتیب تنها از خود و  ماجراجویی هایش در سوریه حفاظت می‌کند. به خاطر سیاست تهاجمی فروش صنایع تسلیحاتی روسیه، سر و کلة سیستم‌های مدرن دفاع هوایی در مکان‌هایی که ارتباط چندانی با منافع امنیتی روسیه ندارند نیز پیدا می‌شود. این امکان که روسیه در برابر فشار هند تسلیم شود و به این کشور سیستم دفاع هوایی اس-400 را بفروشد که در حال حاضر مدرن‌ترین سیستم به شمار می‌آید، کاملاً وجود دارد. روسیه تاکنون از فروش چنین حربة گرانبهایی خودداری کرده است، اما هند احتمالاً موافقت با خرید اس-400 را با معاملات میلیاردی دیگری مرتبط می‌سازد. بنابراین، مشخص نیست که کرملین که ذخایر ارزیش کاهش یافته است، تا چه مدت ممکن است به مخالفت با این امر ادامه دهد. حداکثر وقتی که اواخر سال 2016، جانشین اس-400 یعنی اس-500 آماده شود، احتمالاً به این خویشتنداری پایان داده خواهد شد.