ایثار و فداکاری حضرت علی نسبت به پیامبر

ایثار و فداکاری علی علیه السلام نسبت به پیغمبر صلی الله علیه و آله

این شب را که علی علیه السلام با ایثار و فداکاری بی نظیر خود در حالی که جامه پیغمبر را پوشیده و با اعتماد به خداوند قادر متعال جان بر کف در بستر آن حضرت خوابید، در حالی که می دانست یک لحظه دیگر چهل نفر با شمشیرهای کشیده به وی هجوم خواهند آورد «لیلة المبیت» یعنی شب خوابیدن علی علیه السلام در بستر پیغمبر در لحظه حساس خطرناک، می خوانند.

داستان لیلة المبیت و آن گذشت و جانفشانی علی علیه السلام که جان پیغمبر بود، از حوادث بسیار مهم تاریخ اسلام است که باید آن را با

[286]

حروف برجسته ثبت و ضبط کرد. احادیث آن در کتب تفسیر و تاریخ سنی و شیعه نقل شده است. از جمله سید هاشم بحرانی دانشمند معروف شیعه در کتاب «غایة المرام» از تفسیر ثعلبی دانشمند بزرگ سنی آنچه را گفتیم روایت می کند و دنباله آن چنین است: «چون علی در بستر پیغمبر خوابید، خداوند به جبرئیل و میکائیل وحی فرستاد که من میان شما پیمان برادری بستم و عمر یکی را بیشتر از دیگری قرار دادم. اکنون کدام یک حاضر هستید عمر خود را به دیگری ایثار کنید؟

هیچ کدام حاضر به ایثار نشدند.

در این هنگام خداوند به آنها وحی کرد که چرا شما مانند علی بن ابیطالب نیستید؟ من میان او و محمد پیمان برادری بستم، و اینک او در بستر محمد خوابیده است تا جان خود را فدای او کند، و زیادی عمر خویش رابه وی ایثار نماید.

ای جبرئیل و ای میکائیل!هر دو به زمین فرود آئید و علی را از خطر دشمن حفظ کنید. جبرئیل و میکائیل به فرمان خدا فرود آمدند. جبرئیل در بالای سر علی علیه السلام و میکائیل پائین پائین پای آن حضرت نشستند. سپس جبرئیل گفت: «بخ بخ یا بن ابیطالب یباهی الله بک المائکة» یعنی: به! به! ای پسر ابوطالب! خداوند ا این کار تو بر فرشتگان مباهات می کند. سپس این آیه شریفه را از جانب خداوند بر پیغمبر که عازم مدینه بود نازل کرد: «بعضی از مردم جان خود را در راه خدا فدا می کنند تا در مقابل، خشنودی خدا را جلب نمایند، و خداوند نسبت به بندگانش رؤوف و مهربان است.» (242)

[287]

موضوع به همین گونه در «لیلة المبیت» و نزول این آیه شریفه درباره جان بازی و ایثار علی علیه السلام نسبت به پیغمبرخدا، گذشته از احادیث و تفاسیر شیعه، درتفاسیر و کتب اخبار و تاریخ اهل تسنن هم آمده است. (243)

در این جا مناسب می دانم دو بیت جالب و پرشور راغب اصفهانی دانشمند بزرگ اهل تسنن از علمای قرن پنجم هجری را بیاورم. راغب اصفهانی مؤلف کتابهای گرانقدر «محاضرات» و «مفردات» و غیره کسی است که فیلسوف نامی جلال الدین دوانی در گذشت 908 ه با آن قدرت علیم که در تمامی فنون عقلی ونقلی داشته است از وی به «استاد راغب اصفهانی» تعبیر می کند. دو بیت راغب این است:

ز صد هزار محمد که در جهان آید

یکی به منزلت و جاه مصطفی نشود

و گر که عرصه عالم بر از علی گردد

یکی به علم و شجاعت چو مرتضی نشود

این رباعی هم ازخود جلال الدین دوانی حکیم مشهور و همشهری ما که قبلا هم از وی نام بردیم و تا اواخر عمر از علمای عامه بوده است، در این جا کمال مناسبت دارد:

خورسید کمال است نبی ماه ولی

اسلام محمد است و ایمان علی

گر بینه ای بر این سخن می طلبی

بنگر که زبینات اسماست جلی

242- و من الناس من یشتری نفسه ابتغاء مرضات الله، و الله روف بالعباد. بقره 207.243- نگاه کنید به تفسیر فخر رازی و تفسیر در المنثور سیوطی ذیل آیه مزبور، و نیز الصول المهمه ابن صباغ مالکی به نقل از احیاء علوم الدین غزالی، اسد الغابه ابن اثیر جلد 4 ص 25، نورالابصار شبلنجی صفحه 77، کنوز الحقایق مناوی صفحه 31، خصائص نسائی صفحه 8، مستدرک حاکم نیشابوری جلد 3 صفحه 4 مسند احمد حنبل جلد اول صفحه 348، و تاریخ بغداد جلد 13 صفحه 191 و غیره.