دغدغه‌‌های حجتی و ارائه به محضر مقام معظم رهبری

نخستین وزیر جهاد کشاورزی در چهار راه طالقانی

به گزارش پ ارس به نقل از فارس، شاخص ترین کارهای محمود حجتی وزیر جهاد کشاورزی دور دوم دولت اصلاحات در دوره وزارت ۴ ساله خود از سال ۸۰ تا مرداد ۸۴ بود، تولید گندم با ۷۳درصد رشد از ۸ میلیون تن به ۱۴ میلیون تن و قطع واردات بیش از ۶.۴ میلیون تن، خودکفایی در تولید این محصول اساسی حاصل شد.

*افزایش ۳۷ درصدی تولید محصولات کشاورزی از ۶۴.۷ میلیون تن به ۸۸.۷ میلیون تن

*افزایش ۱۶۲ درصدی تولید نیشکر از ۲.۳ میلیون تن به ۶.۲ میلیون تن

* افزایش ۷۴ درصدی تولید ذرت، از ۱.۱۲ میلیون تن به ۱.۹۵ میلیون تن.

* رشد ۶۲ درصدی تولید دانه های روغنی از ۲۴۷ هزار تن به ۴۰۰ هزار تن.

*رشد ۴۵ درصدی محصولات زراعی از ۴۴.۷ میلیون تن به ۶۴.۹ میلیون تن، محصولات باغی با ۱۴درصد رشد، از ۱۲.۲ میلیون تن به ۱۴ میلیون تن، تولیدات دامی با ۲۰درصد رشد، از ۷.۷ میلیون تن به ۹.۳ میلیون تن و تولیدات شیلات و آبزیان با ۱۱درصد رشد، از ۴۲۴ هزار تن به ۴۷۰ هزار تن بود.

حجتی در پایان کار خود در مردادماه ۱۳۸۴ گزارش عملکرد خود را به مقام معظم رهبری ارائه کرد که در زیر می آید:

حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی)

مقام معظم رهبری

سلام علیکم

احتراماً، در پایان دوره خدمت دولت محترم، نکاتی چند در مورد بخش کشاورزی را به استحضار می رساند:

۱ - رسالت و تعهد بخش کشاورزی

یکی از اهداف نظام جمهوری اسلامی دستیابی به استقلال همه جانبه و از جمله استقلال اقتصادی است و استقلال اقتصادی بدون توجه به بخش کشاورزی حاصل نخواهد شد. در دنیای امروز هیچ کشور توسعه یافته ای را نمی توان یافت الا اینکه بخش کشاورزی آن توسعه یافته باشد. اصولاً توسعه ملی همواره از مسیر توسعه بخش کشاورزی می گذرد. تأمین امنیت غذایی نیز به عنوان اصلی ترین پایه استقرار امنیت کشور و ثبات حکومت ها از وظایف دیگر بخش کشاورزی محسوب می گردد. لذا عمده رسالت و وظایف بخش کشاورزی را می توان بدین شرح بیان نمود.

- تأمین امنیت غذایی کافی با اولویت خودکفایی در تولید محصولات اساسی و حذف واردات.

- تأمین مواد اولیه مورد نیاز کارخانجات صنعتی و صنایع غذایی.

- افزایش صادرات با هدف برقراری تراز مثبت بازرگانی در داخل بخش.

- اصلاح تدریجی الگوی کشت در راستای استفاده بهینه از عوامل تولید و الگوی بهینه مصرف.

- رونق اقتصادی بخش در راستای کمک به اقتصاد ملی و افزایش درآمد کشاورزان.

۲ - تأسیس وزارت جهاد کشاورزی و توفیقات حاصله

ادغام وزارتخانه های جهاد سازندگی و کشاورزی سابق و تشکیل وزارت جهاد کشاورزی در اواخر سال ۷۹ و متعاقب آن انتزاع فعالیت های عمرانی (آبرسانی، برق رسانی، راهسازی و… ) از این بخش، فرصت مناسبی را برای تمرکز و تقویت فعالیت های تخصصی بخش کشاورزی در وزارتخانه جدید فراهم آورد. در سایه الطاف الهی، انسجام و هماهنگی تشکیلاتی، اصلاح ساختار سازمانی، تدوین آیین نامه ها و ضوابط، تلاش های صادقانه همکاران در سراسر کشور، سخت کوشی کشاورزان و با بهره گیری از رهنمودهای همه دلسوزان نظام و با حمایت های دولت و مجلس محترم و علیرغم تداوم خشکسالی در بعضی مناطق و هویدا شدن اثرات مخرب آن در سال های آغازین فعالیت و نیز مشکلات تبعی و طبیعی ناشی از ادغام، توفیقات عظیمی طی سال های اخیر نصیب بخش گردید که مایه فخر و مباهات خدمتگزاران ملت در بخش کشاورزی می باشد. در این دوره فعالیت (۸۳-۱۳۷۹) :

* تولید محصولات کشاورزی با ۳۷ درصد رشد از ۶۴.۷ میلیون تن به ۸۸.۷ میلیون تن افزایش یافته است.

* تولید گندم با ۷۳درصد رشد از ۸ میلیون تن به ۱۴ میلیون تن رسیده و با قطع واردات بیش از ۶.۴ میلیون تن، خودکفایی در تولید این محصول اساسی حاصل گردید.

* تولید نیشکر با ۱۶۲درصد رشد، از ۲.۳ میلیون تن به ۶.۲ میلیون تن ارتقا یافت.

* تولید ذرت با ۷۴درصد رشد، از ۱.۱۲ میلیون تن به ۱.۹۵ میلیون تن ارتقا یافت.

* تولید دانه های روغنی با ۶۲درصد رشد، از ۲۴۷ هزار تن به ۴۰۰ هزار تن رسید.

* در مجموع محصولات زراعی با ۴۵درصد رشد، از ۴۴.۷ میلیون تن به ۶۴.۹ میلیون تن، محصولات باغی با ۱۴درصد رشد، از ۱۲.۲ میلیون تن به ۱۴ میلیون تن، تولیدات دامی با ۲۰درصد رشد، از ۷.۷ میلیون تن به ۹.۳ میلیون تن و تولیدات شیلات و آبزیان با ۱۱درصد رشد، از ۴۲۴ هزار تن به ۴۷۰ هزار تن بالغ گردید.

برنامه ریزی و اقدامات اجرایی موجب رشد جهشی در کلیه محصولات کشاورزی گردیده و در نتیجه برای اولین بار تراز تجاری بخش کشاورزی در سال ۸۲ مثبت شد.

قابل ذکر است که در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی همواره تراز تجاری بخش کشاورزی بین ۲ تا ۳ میلیارد دلار در سال های مختلف منفی بوده است.

در امور زیربنایی نیز بخش کشاورزی به توفیقات قابل توجهی دست یافته است.

یکی از شاخص های مهم ارزیابی عملکرد بخش کشاورزی، نسبت به مقدار محصول تولیدی به ازای هر متر مکعب آب مصرفی است که این رقم از ۷۰۰ گرم در اوایل دوره فعالیت به ۹۲۰ گرم به ازای هر متر مکعب آب مصرفی بالغ شده است و این به معنی ۳۰ درصد افزایش بهره وری و صرفه جویی آب در بخش است. صرفه جویی حاصله معادل ظرفیت سدهای موجود کشور است.

دستیابی به این توفیق از طریق بهبود شیوه های تولید نظیر تجهیزات و نوسازی اراضی، توسعه مکانیزاسیون، استفاده از بذور اصلاح شده، کنترل عوامل خسارت زا، گسترش تحقیقات و به کارگیری نتایج آن و توجه جدی به مقوله آموزش و ترویج و… حاصل شده است.

تهیه طرح ده ساله توسعه آبیاری تحت فشار و تعیین مجری همراه با تأمین اعتبار و تسهیلات لازم برای این امر موجب گردید که در سال ۸۳ به رکورد انجام آبیاری تحت فشار در سطح ۷۶ هزار هکتار دست یابیم در حالیکه در همین سال ۶۵ هزار هکتار نیز در دست اجرا می باشد.

دلایل توفیقات حاصله

- تلاش در جهت ایجاد و گسترش « باور ملی» در کلیه سطوح اعم از مسئولان، محققین و صاحبنظران، کارکنان و تولیدکنندگان نسبت به قابلیت های بخش، توانایی های نیروی انسانی، شناساندن ظرفیت های بالقوه و بالفعل درون و برون بخش و توان استفاده بهینه از این ظرفیت ها در راستای استقلال اقتصادی کشور و توان تأمین امنیت غذایی به ویژه در خودکفایی محصولات اساسی و مورد نیاز کشور.

- انسجام تشکیلاتی و توسعه فرهنگ کار جهادی توأم با اندوخته های علمی و تجربی و استفاده از تجربیات موفق در سطح ملی و جهانی.

شناساندن توانایی های بالقوه بخش کشاورزی و دفاع منطقی از این توانایی ها در راستای استقلال اقتصادی کشور در مجامع مختلف و جلب مشارکت تصمیم گیرندگان و سایر دستگاه های اجرایی در مساعدت با بخش کشاورزی در تأمین اعتبارات و تسهیلات بیشتر برای توسعه بخش.

- تدوین طرح های عمدتاً ده ساله برای موارد مهم و اساسی بخش مانند طرح گندم، ذرت، دانه های روغنی، زیتون، آبیاری تحت فشار که همگی آنها شروع و در دست اجرا است و طرح های دیگر مانند، شکر، پنبه، برنج که در حال نهایی شدن است و تعیین مسئول برای هر یک تحت عنوان مجری و ارزیابی مستمر از چگونگی پیشرفت آنها برای حصول اطمینان از اجرا و شناسایی نقاط ضعف و رفع موانع طبق برنامه زمانبندی شده.

- تلاش در جهت بالا بردن شأن و منزلت کشاورزی و کشاورزان و تغییر نگرش جامعه نسبت به آنها به عنوان مثال عناصر تأثیرگذار در اقتصاد ملی همچنین تقویت تشکل های تولیدی و ایجاد زمینه تفاهم با آنها.

- نتیجه برنامه ریزی و دستیابی به توفیقات بزرگی بود که « شاکله» موفقیت وزارت جهاد کشاورزی در این راستا در دستیابی به خودکفایی تولید گندم و قطع واردات این محصول اساسی پس از چهل و پنج سال هویدا شد، که با لطف الهی و تکیه بر عزم ملی، حمایت دولت و مجلس به ویژه ثبات سیاست های متخذه صورت گرفت و البته بزرگی این توفیق شاید مانع ارائه سایر توفیقات شده باشد.

آز آنجا که موفقیت در خودکفایی گندم « کلید موفقیت» در سایر عرصه های تولید کشاورزی می باشد، لذا خدمتگزاران در این وزارت برنامه ریزی های مبتنی بر پشتوانه کارشناسی و اعتقاد حرفه ای خود را به گونه ای انجام داده اند که در سال های آینده و البته نزدیک، نتایج مشابهی را در مورد سایر محصولات کشاورزی نیز عاید نمایند که در محصولاتی مانند شکر، ذرت، برنج، زیتون، دانه های روغنی، محصولات دامی و شیلاتی، باغی نتایج کار از هم اکنون مشخص است.

به عنوان نمونه وابستگی کشور به واردات روغن به عنوان تاریکترین نکته وابستگی و سرشکستگی کشور مورد توجه قرار گرفت و خوشبختانه با تدوین طرح دانه های روغنی و تعیین مجری برای این امر مهم و اجرای آن در کشور تولید روغن در سال ۱۳۸۴ از منابع داخلی از مرز یکصد و هشتاد هزار تن فراتر می رود. قابل ذکر است میزان روغن استحصالی از کلزا در سالجاری به تنهایی معادل کل روغن استحصالی از سایر دانه های روغنی در کشور است. دستیابی به رکورد بی نظیر جهانی تولید ۸.۱ تن کلزا در هکتار و میانگین ۱۵۷۰ کیلوگرم عملکرد پس از سه سال اجرا طرح (میانگین تولید جهانی ۱۴۳۰ کیلوگرم عملکرد در هکتار است) که نشان از پتانسیل کشور برای تولید این محصول اساسی دارد و استقبال کشاورزان از این محصول که در سال جاری محصول کلزا به ۲۱۵ هزار تن رسیده است و توسعه باغات زیتون نوید دستیابی به خودکفایی را در این محصول نیز متصور می سازد که با پی گیری و اجرای طرح در کمتر از ده سال بتوان کشور را از این وابستگی رهایی بخشید.

دغدغه ها

- با توجه به آنچه به استحضار رسید، دغدغه اصلی خدمتگزاران در وزارت جهاد کشاورزی این است که استمرار حرکت عظیمی که به خوبی آغاز شده و تا بدین جا رسیده است به دنبال تغییرات در عرصه سیاسی و اجرایی کشور در این دوره یا دوره های آینده خدای ناکرده دچار خلل شود.

برنامه ریزی های انجام شده در این راستا ابتر بماند و افق روشن ترسیم شده و قابل حصول برای توسعه بخش کشاورزی و در نتیجه خودکفایی در محصولات اساسی و استقلال اقتصادی در این بخش در هاله ای از ابهام قرار گیرد. آنچه مهم است این است که فارغ از تغییرات آتی و حاکمیت هر گونه گرایش سیاسی و سلیقه اجرایی بر امور جاری و برنامه ریزی، بر این امر پافشاری شود که برنامه ها را تکمیل و تا حصول نتیجه نهایی آنها را ادامه دهند. گرچه باید اذعان نمود علی رغم توفیقات عظیم مذکور، حرکت ایجاد شده، خالی از ضعف و اشکال نبوده و یقیناً نیازمند ترمیم کاستی ها و رفع نواقص در روند تکاملی خود می باشد که در ادامه باید مورد توجه قرار گیرد.

از دغدغه های عمده دیگر در راستای خودکفایی محصولات اساسی ایجاد موانع متعدد توسط واردکنندگان این گونه محصولات است که سالیان دراز با در اختیار گرفتن منابع ارزی و واردات محصولات به سودهای کلانی دست یافته و افزایش تولید داخلی محصولات مغایر منافع خود می دانند و یا دست اندرکارانی که می توانند پشتیبان و تسهیل کننده زنجیره تولید از ابتدا با انتها باشند لیکن به دلیل عدم باور به ظرفیت های داخلی عملاً باعث کندی روند اجرای طرح ها در راستای خودکفایی کشور می گردند.

با تکیه بر پشتوانه کارشناسی برنامه ریزی های صورت گرفته و با توجه به عزم ملی متولیان بخش، راه انتخاب شده راهی بدون بازگشت، توفیقات حاصله قابل استمرار و گسترش برای سایر نیازهای کشور و خودکفایی در محصولات اساسی قابل حصول است، به شرط آنکه جز فرمان حرکت به جلو دستور دیگری صادر نشود.

بدیهی است مشاهده پلهوگیری مجدد کشتی های حامل گندم در بنادر ایران اسلامی سخت و شکننده خواهد بود.

انتظار اینجانب و کلیه خدمتگزاران در وزارت جهاد کشاورزی استمرار بخشی به تدبیری است که اندیشیده شده و توفیقات حاصله کنونی نیز نتیجه آن بوده است.

با توجه به اینکه استقلال سیاسی کشور و عزت و اعتلای آن در گرو استقلال اقتصادی و این مهم نیز در سایه رشد و پویایی بخش کشاورزی امکان پذیر می گردد، لذا عنایت ویژه به بخش کشاورزی می تواند استقلال و امنیت ملی را تضمین نماید.

علیهذا با عرض پوزش از تطویل کلام و تصدیع اوقات شریف حضرتعالی، خواهشمند است دستور فرمایید به نحو مقتضی مراتب مورد توجه و دقت کافی قرار گیرد.