شعار هر ایرانی یک پیکان ، شکاف طبقاتی را بیشتر کرد

« از پیکان تا پراید » فراز و فرود عنوان نشستی بود که با حضور «ناصر فکوهی » استاد دانشگاه تهران ، مدیر انجمن انسان‌شناسی و فرهنگ سخنرانی در پژوهشگاه فرهنگ ، هنر و ارتباطات برگزار شد .
فکوهی عنوان کرد : در دورانی که شعار پیکان داده می شد ، طبقه متوسط ضعیف و به سمت طبقه پایین حرکت کرده و سطح این خودرو پایین آمد و در نهایت پیکان از یک خودرو آرمانی تبدیل به وسیله ای برای مسافر کشی شد و پروژه شکست خورد.
وی تصریح کرد : پروژه پیکان با شعار هر ایرانی یک پیکان ، پیشینه ای غربی از کشورهای آلمان و آمریکا داشت و هدف آن عرضه در میان طبقه متوسط جامعه بود .
این استاد دانشگاه تهران یادآور شد: زمانی که به طبقه ای از جامعه امکاناتی ارائه می شود و سپس این امکانات به دلیل توزیع توسعه نابرابر و عدم پیشرفت جامعه گرفته می شود، آن طبقه منابعی مثل سابق ندارد اما هنوز رفتارهای پر توقع و اشرافی سابق را دارد بنابراین عذاب می کشند.
وی افزود: این رفتار اجتماعی عرضه پیکان در میان قشر متوسط و سقوط آن را به دلیل عدم پیشرفت یکنواخت اجتماعی نشان می دهد.
« مشکل شکل گیری یک طبقه متوسط بدون برنامه ریزی است که رفتار های جدیدی در آنها بدون وجود ابزار و منابع ایجاد می شود و در زمانی که دوران طلایی تمام شده و درآمدها از بین رفته باز هم رفتارها پر توقع است.»
به گفته این استاد دانشگاه ، موتوریزه شدن در یک سیستم نابرابر اجتماعی باعث عدم پیشرفت و آسیب و تغییر رفتاری در جامعه می شود.
وی عنوان کرد : اتومبیل به دلیل تبدیل شدن به شکل خارجی موقعیت اجتماعی به یکی از بزرگترین آسیب های اجتماعی تبدیل شده است.
مدیر انجمن انسان شناسی و فرهنگ با اشاره به اینکه تمام جوامع دارای سیستم طبقه بندی بوده اند، گفت: وقتی وارد سیستم های بزرگ مثل کشور ایران و چین می شوید، طبقه بندی صحیحی وجود ندارد و افراد آن جامعه نمی توانند در یک سطح باشند. زیرا اختلاف توزیع درآمدی وجود دارد و باید به برابری رسیده و میزان درآمد اجتماعی برابر باشد.
فکوهی افزود: خودرو و اتومبیل شاخص بیرونی برای تشخیص طبقه متوسط است که نشان دهنده قدرت خرید مردم است، مناسبات محیط و زمان را تغییر داده و حس استقلال به فرد می دهد.
وی ادامه داد: بیشتر کشورهای پیشرفته مردم را به کاهش استفاده از خودرو شخصی ترغیب کرده و آنها را به سمت استفاده از خودروهای عمومی ترغیب می کنند و هرچه کشوری از تکنولوژی بالاتری برخوردار باشد مردم آن کمتر از خودرو استفاده می کنند ، سوئد یک نمونه از این نوع کشورها است .
فکوهی با بیان اینکه حجم طبقه متوسط جامعه شاخص اصلی توسعه و نشان دهنده میزان پیشرفت آن کشور است، افزود: نابرابری در سال 55 با موتوریزه شدن جامعه و ظهور پیکان به عنوان شاخصی برای تشخیص طبقه متوسط ایجاد شد.
به اعتقاد وی ، میزان جمعیت طبقه متوسط نشان می دهد افراد با تحرک اجتماعی چه مقدار پیشرفت کرده اند.
استاد دانشگاه تهران اظهار کرد: طبقه متوسط در میانگین درآمدی از رشد 1.5 درصد بالاتر و پایین تر از این میزان طبقه فقیر قرار دارد.
وی ادامه داد: سیاست درست یک کشور در طبقه متوسط خود را نشان می دهد. در زمان قبل انقلاب سیاست کشور توجه به اشرافی گری بوده و توجهی به جمعیت متوسط نشده بود حتی به فکر تخریب این طبقه نیز بوده اند.
فکوهی افزود: هر مقدار سیستم یک کشور فاسد و زورگو باشد، سیستم اجتماعی طبقه متوسط کوچک و طبقه فقیر بزرگ تر و باعث ظهور یک قشر نوکیسه ها می شود که این موقعیت برای هر کشوری خطرناک است.
به گفته وی ، کشورهای جهان سوم در تشکیل طبقه متوسط شکست خورده و به دلیل کمبود این این قشر پیشرفت کمی داشته اند.
وی با اشاره به دو مدل بالن و ساعت شنی در توصیف طبقه بندی اجتماعی مردم، گفت: مدل ساعت شنی جوامع در حال توسعه را به خوبی تشریح می کند.در این مدل طبقه مرفه و پایین بزرگ بوده و طبقه متوسط کوچک است.
فکوهی گفت: مدل ساخت طبقه در ایران از سال 1330 تا 1357 با اشاره به سبک زندگی غربی شکل گرفت.
وی همچنین اظهار کرد: تلاش برای ایجاد طبقه متوسط در ایران در طول 50 سال اخیرعمدتا ایدئولوژیک، سیاست محورانه و ابزاری بوده و بدون توجه به موقعیت های واقعی، مادی و ذهنی جامعه انجام گرفته است.
این استاد دانشگاه اظهار کرد: ایجاد طبقه متوسط به دلیل ضعف ساختارهای اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در توزیع در آمد، مبارزه با کاهش فساد ، کاهش نابرابری و هم در تعریف سبک های زندگی طبقه متوسط با شکست مواجه شده است.
وی در این زمینه افزود: طبقه متوسط درآمدی ، فرهنگی و اجتماعی به وجود آمده اما به شدت ناپایدار و شکننده و زیر فشار و در موقعیت انفعال است.
این استاد دانشگاه تهران پس از نمایش فیلم پیکان اثر «کامران شیردل » گفت: این فیلم ابتدا دهه 50 کشور را نشان می دهد، در زمانی که توهم و تحلیل در اوج بوده و ایران شاهد افزایش شدید درآمدهای نفتی است.
**9465**1601**