اقتصاد ایران در وضعیت بدی قرار گرفته است

 برای دومین بار در طی ماه های اخیر، بازار ارز ایران دستخوش نوسان شده و ارزش پول ملی این کشور نسبت به سپتامبر سال گذشته یک سوم ارزش خود را از دست داده است. در روز نهم آوریل ارزش هر دلار آمریکا در بازار ایران به 61 هزار ریال رسید. اما روز بعد، بانک مرکزی ایران با یکسان سازی نرخ ارز، رقم 42 هزار ریال را به عنوان نرخ ارز اعلام کرد و وعده برخورد با کسانی را داد که ارز را با رقمی بالاتر از رقم اعلام شده خرید و فروش نمایند.

اما با این حال، همچنان قیمت ارز در بازار غیررسمی به 56 هزار ریال می رسد و به دلیل تقاضای بالا و عدم توزیع ارز کافی از سوی دولت، دلار در صرافی ها کمیاب شده است. عدم اعتماد به ریال، به معنای بی اعتمادی به اقتصاد ایران است. بازار مسکن با رکود مواجه است و بخش بانکی نیز متزلزل به نظر می رسد. ایرانی ها از آن جهت به خرید ارز روی آورده اند که این بازار یکی از معدود سرمایه گذاری های معقول در کشور است.

مشابه همین اتفاق در سال 2012 یعنی زمانی که ایران هدف تحریم های غرب قرار گرفته و نرخ تورم سالیانه به 25 درصد رسیده بود رخ داد. زمانی که در سال 2015، ایران توافق هسته ای را با قدرت های جهانی به امضا رساند و تحریم ها برداشته شد، بسیاری از شهروندان ایرانی تصور کردند که روزهای بد اقتصاد ایران به سر آمده است. انتظار می رفت دولت حسن روحانی بتواند مقادیر زیادی سرمایه گذاری خارجی جذب کند و با آزاد کردن 50 میلیارد دلار دارایی های بلوکه شده کشور رشد تولید ناخالص داخلی 12 درصدی را محقق کند.

اما این وعده ها محقق نشد. دولت ایران به سرعت دونالد ترامپ، رئیس جمهور امریکا را که ایران را به خروج از برجام تهدید می کند مسئول این وضعیت دانست. بدون شک نگرانی از وضع تحریم های جدید تاثیری منفی بر جذب سرمایه گذاری خارجی داشته است. تحریم های همچنان پابرجای آمریکا علیه ایران که بانک های بزرگ را از همکاری با تهران باز می دارد نیز همین نقش مخرب را ایفا کرده است. در سال 2016، ایران تنها 3.3 میلیارد دلار سرمایه گذاری خارجی جذب کرد.

اما حتی بدون وجود ترامپ، فساد و عدم شفافیت احتمالا همین بلا را سر اقتصاد ایران می آورد. به گفته رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس ایران، در پایان سال گذشته 30 میلیارد دلار ارز از کشور خارج شده است.

بر اساس نظرسنجی دانشگاه مریلند، 69 درصد از مردم ایران معتقدند اقتصاد کشور در وضعیت بدی قرار دارد، در حالی که 2 سال قبل 49 درصد این نظر را داشتند. دو سوم از شرکت کنندگان در این نظرسنجی، سوء مدیریت و فساد را عامل این وضعیت می دانند و نه تحریم ها را.