لطفا یارانه ما را قطع نکنید!

گروه تحلیلی خبری "پارس" _حسن رضایی: لفظ یارانه را حالا دیگر تنها اقتصاددانان، خبرنگاران و تحلیلگران حوزه اقتصاد سیاسی بلد نیستند. یارانه چند سالی هست که بخش مهمی از گفتگوهای فضای رسانه ای، خانوادگی، شغلی، اجتماعی و .... ما ایرانیان را به خود اختصاص داده است. تلخ و شیرین این حرف ها هم چندان توفیری نمی کند. مهم این است که یارانه ما را قطع نکنند!

چنین دغدغه ای البته برای برخی، می تواند حکم یک جوک توییتری داشته باشد، برای اقشار فرودست جامعه این جمله اما حکم مرگ و زندگی است. خانواده هایی که با وجود فقر اقتصادی، به دو دلیل «آبرومند» و «سالم» بودن سرپرست خانواده، نه در کمیته امداد نام نویسی کرده اند، نه سرشان به بهزیستی می افتد! وضعیت اقتصادی کشور هم که هزار ماشاالله با برجام، در جهت معکوس رونق گرفته است تا 80 درصد کارگران ساختمانی، از دم بیکار شوند.

این یعنی اینکه کار کارگری هم به سختی گیر می آید و یارانه برای بسیاری که معمولاً دیده نمی شوند ولی نه کارمند هستند، نه زیر پوشش کمیته امداد و بهزیستی، باز هم سخت تر خواهد شد. خبرهای ضد و نقیض از حذف یارانه ها در سال 97 اما این روزها همچنان در رسانه ها تکرار می شود. حسن روحانی در حالی که طی تبلیغات انتخاباتی سال 96 گفته بود:«این روزها شایعاتی در برخی روستاها از سوی ستادهای رقیب ایجاد شده که می‌گویند دولت می‌خواهد یارانه را قطع کند. من این مساله را قاطعانه رد می‌کنم و می‌گویم یارانه ادامه پیدا خواهد کرد!»، بودجه 97 را بر اساس پیش بینی حذف بخشی از یارانه بگیران روانه مجلس کرد. مجلس البته پیشنهادات دولت در این زمینه را رد کرد.

بر این اساس، محمدباقر نوبخت، سخنگوی دولت اخیراً در همین زمینه گفته است:« سال آینده پرداخت یارانه‌ها متفاوت از استمرار سال جاری نیست.» حذف یارانه ثروتمندان البته اقدامی است که دولت بایستی آن را عملیاتی کند. مشکل در این زمینه اما یکی و دوتا نیست. رضا انصاری، عضو کمیسیون تلفیق مجلس در همین زمینه می گوید:«تجربه نشان داده که هر جا دولت حذفی انجام داده چون سیستم اطلاعاتی قوی ندارد، افراد طبقات محروم حذف شدند.» عدم تمایل دولت به حذف یارانه ثروتمندان اما بخش دیگری از واقعیت است. حسن روحانی از آغازین روزهای طرح بحث حذف یارانه ثروتمندان،  مکرر گفته است:« دولت نمی خواهد برای تعیین ثروتمندان به حساب های مردم سرکشی کند!»

اقتصاددانان اما از همان ابتدا حرف دیگری داشتند. چنانکه حسین راغفر، کارشناس اقتصادی نزدیک به دولت نیز، در همان مقطع گفت:«نظر دولت این است که ورود به حساب‌های مردم نگرانی ایجاد می کند؛ در حالی که کسی که از منابع عمومی مطالبه می کند، باید نیازمندی او برای حاکمیت روشن شود!»

محمد کردبچه، مشاور نوبخت در سازمان برنامه و بودجه اما بعدها آب پاکی روی دست همگان ریخت و معادله را اینگونه حل کرد:«دولت نمی‌خواهد ریسک کند و یک‌دفعه عده‌ای را از دریافت یارانه‌های نقدی حذف کند. هر اشتباهی در این مسیر رخ دهد، ریسک و هزینه بالایی از نظر سیاسی و اجتماعی برای دولت دارد و دولت نیز نمی‌خواهد این هزینه را قبول کند.»

به نظر می رسد مسئله در حال حاضر نیز توفیری با گذشته نکرده است. چرا که دولت طبیعتاً پس از 5 سال اکنون باید حساب غنی و فقیر دستش می بود. ریسک سیاسی قطع ید قشر مرفه از سفره بیت المال اما ظاهراً هنوز هم برای دولتی که مهم ترین پایگاه اجتماعی خود را میان همین اقشار می داند، سنگین و غیر قابل پذیرش است.