نابسامانی سودهای تسهیلات بانکی/ نرخ های متفاوت سود تسهیلات با کارکردهای یکسان!

پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- حسین بردبار:اگر این روزها برای دریافت برخی از انواع تسهیلات پرکاربرد بانکی نظیر فروش اقساطی یا خرید کالا به بانک ها وموسسات مالی واعتباری مراجعه کنید با نرخ های متفاوت سود این تسهیلات مواجه می شوید که از 21 تا 30 درصد متغیر است، اما جای تعجب در این است که کارکرد اصلی قرارداد دریافت این تسهیلات دراغلب موارد یکسان است اما نرخ ها و نحوه انعقاد آن ها تنوع فراوانی به خود گرفته است که به نظر می رسد نظارت بیشتر مسئولان و ناظران بر نظام بانکی را می طلبد.به عنوان مثال درحالی که بر اساس مصوبه شورای پول واعتبار در اردیبهشت ماه سقف سود تسهیلات مبادله ای 21 درصد تعیین شد اما برخی از بانک ها با تغییر عنوان قراردادهای فروش اقساطی که از نوع مبادله ای است به قرارداد مشارکتی درقالب خرید مشارکتی کالا یا «مرابحه»، سود 24 درصدی از این نوع تسهیلات دریافت می کنند که البته این وضعیت در برخی از بانک های خصوصی و موسسات مالی و اعتباری اسفناک تر است. مرابحه قراردادی است که به موجب آن بانک یا مؤسسه اعتباری به عنوان عرضه کننده، بهای تمام شده اموال و خدمات را به اطلاع متقاضی می رساند و سپس با افزودن مبلغ یا درصدی اضافی به عنوان سود، آن را به صورت نقدی، نسیه دفعی یا اقساطی به اقساط مساوی یا غیر مساوی در سررسید یا سررسیدهای معین به متقاضی به فروش می رساند.

وام خرید کالا؛ مبادله ای یا مشارکتی!

با مراجعه به یکی از شعب بانک صادرات موضوع دریافت وام خرید کالا از این بانک را پی گیری می کنم که معاون شعبه می گوید: این وام با عنوان مرابحه اعطا می شود، نه خرید کالا. متصدی پرداخت وام نیز سود این تسهیلات را 24 درصد اعلام می کند که پس از بازکردن و فعال بودن حساب بانکی به نسبت مانده حساب تا سقف 5 میلیون تومان پرداخت می شود. وقتی به این متصدی بانک می گویم که وام خرید کالا از نوع مبادله ای است و شنیده ایم که (طبق مصوبه شورای پول واعتبار برای تسهیلات مبادله ای) سود آن تا سقف 21 درصد باید باشد،می گوید:نحوه پرداخت وام به بانک مربوط می شود شما از هر کجا که شنیده اید وام 21 درصدی می دهند به همان جا مراجعه کنید! به گفته وی در کلیه شعب بانک صادرات این تسهیلات مرابحه برای خرید کالا با نرخ 24 درصد پرداخت می شود که به صورت یک ساله تا سقف 5 میلیون تومان است.با این حال به یکی از شعب بانک سپه مراجعه می کنم . این بانک وام خرید کالا را به صورت 36 ماهه با نرخ 21 درصد به مشتریان پرداخت می کند. مدیراعتبارات یکی از شعب بانک سپه دراین خصوص به گزارشگر ما می گوید: 4 میلیون تومان وام خرید کالای بانک سپه دارای بازپرداخت 36 ماهه است که هرقسط آن حدود 151 هزارتومان می شود. بانک بعدی که مراجعه می کنم یکی از شعب بانک رفاه کارگران است. نرخ وام خرید کالای بانک رفاه کارگران نیز همین 21 درصد است با این تفاوت که برای پرداخت آن به مبلغ 8 میلیون تومان باید معادل این رقم را به مدت 6 ماه دربانک سپرده گذاری کنید.

سود 30 درصدی!

اما در مراجعه به یکی از شعب بانک دی به عنوان یکی از بانک های خصوصی موجود درنظام بانکی کشور شیوه دیگری برای پرداخت تسهیلات خرید کالا در نظر گرفته شده است.مدیریکی از شعب بانک دی با بیان این که درشرایط فعلی امکان اخذ تسهیلات خرید کالا با سود 30 درصدی درقالب عقد مشارکت از این بانک وجود دارد، تصریح می کند: این تسهیلات درقالب عقد مشارکت پرداخت می شود یعنی نوعی مشارکت بانک درخرید کالا است. به گفته وی برای دریافت این تسهیلات به میزان 6 میلیون تومان باید همین رقم را به مدت یک ماه یا یک میلیون تومان را به مدت شش ماه دراین بانک سپرده گذاری کنید. وی درپاسخ به گزارشگر ما درباره اعطای تسهیلات مرابحه می گوید: این تسهیلات را برخی از بانک های دیگر پرداخت می کنند ولی درحال حاضر دربانک دی وجود ندارد.

بانک پارسیان نیز تسهیلات خرید کالا را با عقد مشارکتی پرداخت می کند با این تفاوت که سود آن 24 درصد است.مدیراعتبارات یکی از شعب بانک پارسیان دراین خصوص به گزارشگر ما می گوید:برای دریافت تسهیلات 10 میلیون تومانی خرید کالا ابتدا باید یک میلیون و400 هزارتومان سپرده گذاری کنید و بعد از تهیه مدارک لازم و ضامن کارمند رسمی دولت، 10 میلیون تومان با اقساط 36 ماهه هرقسط 396 هزارتومان دریافت می کنید. به گفته وی نرخ این تسهیلات 24 درصد است که با عنوان خرید کالا در قالب عقد مشارکتی داده می شود. وی درپاسخ به این که برخی از بانک ها همین وام را با نرخ 21 درصد می دهند، می گوید: این بستگی به نوع عقد آن دارد.ما وام مبادله ای فروش اقساطی نمی دهیم و وام هایمان از نوع مشارکتی است، برای همین منظور هم قبل از اعطای وام حدود 2 میلیون و500 هزارتومان باید سپرده گذاری کنید و سپس موقع گرفتن وام درمجموع 12 میلیون و500 هزارتومان دریافت می کنید.متصدی یکی از شعب بانک پاسارگاد، نیزنرخ سود تسهیلات تعمیرات مسکن این بانک را 24 درصد اعلام می کند.

نرخ های متفاوت درموسسات به ظاهر مشابه!

هرچند عنوان موسسه ثامن با نام موسسه اعتباری ثامن الحجج(ع) شباهت زیادی دارد اما عملکرد این دو موسسه درقبال پرداخت تسهیلات متفاوت است! درحالی که موسسه ثامن تسهیلات با نرخ 22 درصد و بدون نیاز به سپرده گذاری بلند مدت ارائه می کند اما مدیریکی از شعب موسسه اعتباری ثامن الحجج(ع) می گوید که اعطای تسهیلات دراین موسسه صرفا ازطریق سپرده گذاری است . وی درخصوص نرخ سود تسهیلات نیز می گوید:ما هرچقدر که به سپرده مشتری سود بدهیم، 7 درصد بیشتر به تسهیلات وی سود اعطا می کنیم. با این حال وقتی از مدیر یکی از شعب موسسه ثامن درباره نحوه دریافت 10 میلیون تومان تسهیلات می پرسم، درپاسخ می گوید: الان هرچقدر سپرده گذاری کنید ، پس از دوماه معادل همان مبلغ تسهیلات می گیرید.

اما در این میان بانک مهر اقتصاد با نرخ سود کمتری نسبت به پرداخت تسهیلات اقدام می کند، به گفته مسئول اعتبارات یکی از شعب این بانک، برای پرداخت 10 میلیون تومان تسهیلات باید به همین میزان به مدت 4 ماه سپرده گذاری کنید و بعد تسهیلات با اصل پول به مشتری بازگردانده می شود که نرخ سود آن متناسب با ضوابط بانک مرکزی، بین 9 تا 15 درصد است.