پیشنهادی جهت اسلامی تر شدن بازار مسلمین

به گزارش پارس به نقل از فارس، علی نقی قائمی نیک دانشجوی دکترای روابط بین‌الملل در یادداشتی نوشت: اصناف و بازاریان همواره در جامعه و کشور اسلامی ایران به عنوان یکی از پایه‌های گسترش دین و حفظ حریم الهی بوده اند.

در انقلاب اسلامی نیز بسیاری از کسبه و بازاریان با بذل مال و جان خود در راه پیروزی انقلاب و سپس در راه حمایت از تداوم آن نقش داشته اند. اقشار مختلف بازاریان همواره به دنبال آموزش معارف دینی بوده اند تا نان حلالی برای خود و خانواده خود تهیه کنند و آن مال را آمیخته با حرام نکرده و با نان حلال دنیا و آخرت خود و نسل خود را تامین نمایند. از این رو در تکایا، مساجد و منابر همواره مسائل مربوط به کسب و کار حلال و احکام نورانی اسلام در مورد بازار و نوع تعامل مسلمانان بیان می شده است. بازاریان مسلمان نیز مسائل و احکام مورد نیاز خود را به صورت سنتی از علماء و روحانیون سوال کرده و سعی خود را در عمل به احکام صحیح مبذول داشته اند.

اهمیت این مساله تا حدی است که یکی از بزرگترین کتب فقهی شیعه (تالیف مرحوم شیخ انصاری) به عنوان "مکاسب محرمه" نامگذاری شده است.

مباحث مرتبط با سوق المسلمین، انواع عقود اسلامی و شرایط بسیار ریز و دقیق معاملات اسلامی و نیز اهمیت پرهیز از مسائلی مانند ربا، ارتشاء، اکل مال به باطل و عدم خرید و فروش خوردنی های غیر حلال، نحوه انجام معاملات و مسائلی از این دست آن قدر واضح و مبرهن است که نیازی به تکرار و توضیح آن نیست.

امروزه با همت مسلمانان معتقد در سراسر دنیا بازاری تحت عنوان "حلال" شکل گرفته که قسمت عمده ای از بازار مواد غذایی و پوشاک را در بر دارد و از این آرم به عنوان یکی از معتبرترین "برندهای دنیا" یاد می شود.

نحوه انجام صحیح و دقیق معاملات  بر اساس احکام شرع مقدس اسلام، به قدری مورد توجه ائمه مسلمین بوده که حضرت علی (علیه السلام) به عنوان حاکم اسلامی خود شخصاً در بازار حضور پیدا می کرده و بر معاملات مسلمین در "سوق المسلمین" به صورت مستقیم نظارت می فرمودند.

احادیث و روایات در این زمینه فراوان است. "الفقه ثم المتجر" بیان می کند که هر فرد مسلمانی که در بازار به کسب و کار می پردازد، باید احکام آن را بداند. در تمامی رساله های عملیه نیز بیان شده است که "احکامی که انسان غالباً به آنها نیاز دارد، واجب است که یاد بگیرد".

از سوی دیگر مهمترین وظیفه حاکم اسلامی آن است که زمینه را به گونه ای فراهم کند که اسلام به کامل ترین نحو به منصه اجرا در بیاید. با توجه به آیه شریفه " الذین ان مکناهم فی الارض اقاموا الصلاه و آتوا الزکاه و امروا بالمعروف و نهوا عن المنکر  و لله عاقبه الامور" حکومت اسلامی موظف است نسبت به اقامه احکام اسلامی اقدام نماید.

با توجه به مطالب بیان شده، پیشنهاد می شود چنانکه دوره‌های مختلفی برای افزایش بهره‌وری، ایمنی، بهداشت، کارآموزی برای کارگران، کارفرمایان، اصناف و بازاریان برگزار می شود، کلاس های آموزش احکام معاملات و مسائل مبتلابه بازار با همکاری حوزه علمیه و اتحادیه های اصناف برگزار شود و به شرکت کنندگان در پایان هر دوره گواهی گذراندن دوره اعطا شود.

به این صورت احتمال صحت معاملات در بازار افزایش می یابد و از طرف دیگر موجبات رضایت خاطر خریداران و افراد معتقد در بازار نسبت به احتمال صحیح بودن معامله افزایش می یابد.

بدیهی است تهیه محتوای آموزشی و مطالب مورد نیاز، باید با توجه و عنایت خاص مراجع و علمای محترم و براساس نظر غالب علمای اعلام و به وسیله کارشناسان نخبه انجام پذیرد.

تامین هزینه های این دوره ها می تواند از سوی اصناف و بازاریان و یا از طریق وجوهات شرعیه (با اجازه مراجع تقلید) صورت گیرد.

این پیشنهاد مکمل وظایف نظارتی حکومت مانند نظارت بر نحوه تهیه خوراکی های حلال، نحوه انعقاد عقود اسلامی در سیستم بانکداری اسلامی و نحوه انجام معاملات کلان و دولتی یا شبه دولتی خواهد بود.

با عنایت به اینکه حرکت بر مسیر احکام اسلامی بنا به اعتقاد قاطبه مسلمان باعث افزایش خیر و برکت می شود و نیز باعث کاهش نزاع و اختلاف میان طرفین معامله خواهد شد، توجه به این معروف فراموش شده و به ثمر رساندن این مهم می تواند علاوه بر اجرای احکام صحیح اسلامی موجب افزایش کارایی، کاهش هزینه های مبادلات، افزایش امنیت اجتماعی و اقتصادی بشود و باعث ایجاد این امید شود که جامعه و بازار به سمت اسلامی شدن گام بردارد و به عنوان یک الگو در جامعه جهانی قابل ارائه باشد.