پايگاه خبري تحليلي «پارس»- عليرضا کافي - مسکن مهر حال و روز خوبي ندارد. مسکن مهري که فارغ از تمامي مشکلات و انتقاداتي که در خصوص نحوه تزريق اعتبارات بانکي به آن وارد بود به بخشي از زندگي حدود 6 ميليون خانواده ايراني تبديل شده و بايد فکري براي آن کرد. خانواده هايي که يا خانه هاي خود را تحويل گرفته اند و با کمترين امکانات رنج سکونت در شهرهاي جديد را به خود خريده اند يا آن هايي که با گذشت 2 سال از آغاز به کار دولت يازدهم همچنان به انتظار اتمام اين پروژه ملي نشسته اند تا شايد روزي خانه دار شوند. 

سابقه تشکيل مسکن مهر به 10 سال قبل برمي گردد، وقتي سعيدي کيا، وزير مسکن دولت نهم طرح مسکن مهر را براي حل مشکل خانواده هاي فاقد مسکن مطرح کرد و با اين قرار طرح را به جلو برد که هر ساله يک ميليون و 500 هزار خانواده ايراني در مناطق شهري و روستايي صاحب خانه شوند. اهتمام دولت هاي نهم و دهم به اجراي اين طرح باعث شد تا در آخرين روزهاي فعاليت دولت گذشته، 4 ميليون و 400 هزار خانوار از طريق اجراي طرح مسکن مهر صاحب خانه شوند. 

وعده هاي دولتيان حکايت از اين داشت که يک و نيم ميليون خانوار باقي مانده هم حداکثر يک سال بعد خانه هايشان را تحويل خواهندگرفت؛ اما با گذشت تقريباً 2 سال، کساني که پيش از آغاز به کار دولت يازدهم براي دريافت مسکن مهر ثبت نام کرده اند هنوز در خانه هايشان ساکن نشده اند؛ البته آن دسته از افرادي هم که سکونت يافته اند هنوز نسبت به کمبود امکانات و نبود زيرساخت هاي لازم براي يک زندگي عادي گلايه دارند. 

مشکلي که آخوندي، وزير راه و شهرسازي دولت يازدهم آن را ناشي از جانمايي غلط احداث پروژه ها مي داند و با انتقاد از آن مي گويد: ساخت مسکن مهر در حاشيه شهرها و مناطقي که هيچ گونه امکانات زيربنايي برايشان در نظر گرفته نشده است باعث مي شود هزينه هاي هنگفتي براي انتقال زيرساخت ها و امکانات زيربنايي به اين مناطق به دولت تحميل شود. وي اجراي مسکن مهر آن هم با اين شرايط را اشتباه دولت هاي قبل مي داند. همه اين ها سبب شد تا با روي کار آمدن دولت يازدهم از سرعت تکميل واحدهاي مسکوني مسکن مهر کاسته و بر تعداد روزهايي که متقاضيان مسکن مهر براي تحويل خانه شان انتظار کشيده اند، افزوده شود.شهريورماه سال گذشته مقام معظم رهبري توجه جدي به تکميل پروژه هاي در دست احداث مسکن مهر را به عنوان آخرين توصيه خود به دولت يازدهم گوشزد کردند و فرمودند: اگر احتمالا با اصل طرح مسکن مهر يا نحوه تزريق اعتبارهاي بانکي به آن مخالفتي وجود دارد، اما اين را هم بدانيم که اکنون چند ميليون نفر چشم انتظار تکميل مسکن مهر هستند و بايد اين کار به طور جدي پيگيري شود و به اتمام برسد، اما مشاهدات از شهرهاي جديد اطراف پايتخت حکايت از اين دارد که توصيه هاي مقام معظم رهبري به مسئولان دولتي متولي تکميل مسکن مهر نيز کارساز نبوده و متقاضيان با وجود گذشت يک سال از وعده هاي داده شده هنوز هم با خانه هايي نيمه کاره، شهرهايي فاقد امکانات و زيرساخت و وعده 2 سال آينده روبه رو هستند.

نامش دره بهشت بود؛ جزئي از مناطق حفاظت شده محيط زيست استان تهران، پيش از اين که با مصوبه هيئت دولت به محل احداث پروژه مسکن مهر تبديل شود. براي رسيدن به فاز 8 مسکن مهر شهر جديد پرديس بايد پيش از رسيدن به شهر جديد پرديس از خروجي فاز 8 خارج شوي تا به شهري در شرف تاسيس برسي. اين پروژه قرار نيست به اين زودي ها تکميل شود و جمعيت مشتاق را در خود سکونت دهد. مسئولان شهر جديد پرديس هيچ گونه اطلاعاتي درباره ميزان پيشرفت پروژه و زمان دقيق آماده سازي و واگذاري واحدها ارائه نمي دهند و تنها به ذکر اين نکته بسنده مي کنند که کار به سرعت در حال پيشرفت است و کار اصلي در داخل واحدها انجام مي شود! اما شواهد ميداني از وضعيت ساخت و ساز با حضور بيش از 33شرکت پيمانکار ساختماني حکايت از کندي سرعت کار دارد. با اين که تابستان سال گذشته هم براي بررسي ميداني وضعيت فاز 8 و9به اين جا آمده بوديم؛ اما با گذشت حدود 9 ماه پيشرفتي نمي بينيم. خانه هاي نيمه کاره هنوز به همان شکل سال گذشته هستند و خبري از تکميل خانه ها و محوطه سازي ها نيست. روي تابلوهايي که مقابل هر بلوک و مجتمع ساختماني نصب شده نام شرکت پيمانکار نقش بسته اما خبري از تاريخ شروع کار و پايان آن نيست. در داخل کارگاه ها جز کارگران ساده که حضورشان فقط نشانه توقف نيافتن کار است کسي ديده نمي شود.کارگراني که بعضي از آن ها حتي نمي دانند کارفرمايشان چه شرکت و سازماني است و از همه چيز بي اطلاع اند. خبري هم از دفتر مهندسي و مسئولان اجرايي شرکت ها نيست. گويي اين جا همه چيز به امان خدا رها شده است و کسي به فکر بهشت روياهاي ثبت نام کنندگان طرح مسکن مهر نيست. به جز تنها مسجد فاز8 هيچ ساختماني تکميل نيست؛ البته 2 مدرسه نيز در اين فاز براي چندين هزار خانوار بنا شده و ظاهرش آراسته تر از ساختمان هاي نيمه کاره  است.

معضل تامين آب، برق و گاز
بالاخره يکي از مهندسان پروژه که البته از پيمانکاران طرف قرارداد شرکت شهر جديد پرديس است پيدا مي شود و مي پذيرد چند کلامي گفت وگو کنيم. مي گويد: اين جا تا10سال ديگر هم قابل سکونت نيست؛ حتي اگر ظاهر شهر آراسته و آماده شود از لحاظ زيرساختي مشکلات بسياري دارد. هم اکنون فاز 11 که تقريباً آماده سکونت است به دليل تامين نشدن نيازهاي زيربنايي مانند آب، برق و گاز به متقاضيان تحويل نشده است چه برسد به اين منطقه که شايد چند سال ديگر خانه هايش تکميل شود. ساعتي داخل گذرگاه ها و کوچه پس کوچه هاي دره بهشت به اميد يافتن روزنه اي از اميد مي‌گرديم اما تنها چيزي که اميدش نمي رود آماده سازي اين پروژه عظيم و ناتمام تا يکي، دو سال آينده است.

شرايط در ديگر فازها از جمله فاز 5 و 8 نيز چندان مساعد نيست. يکي از مشاوران املاک شهر جديد پرديس وقتي متوجه تمايلم براي سرمايه گذاري در اين پروژه  مي شود، مي گويد: ساخت و ساز فاز 5 مدتي است که راکد شده. گويا پيمانکار ايراني پروژه پول ها را گرفته و متواري شده است. به همين دليل کار خوابيده و مسئولان شهر به فکر راه حلي براي برون رفت از اين وضعيت هستند.مقابل ساختمان مديريت مسکن مهر پرديس مي رويم. پياده رو مقابل در اصلي به محل تجمع دلال هايي تبديل شده که تنها کارشان شکار صاحب امتيازهاي نااميد از خانه دار شدن است. احتياجي به صبر کردن نيست. چون افراد زيادي تنها براي آگاه شدن از آخرين وضعيت خانه هايشان به اين ساختمان مي آيند و مي روند.

4سال انتظار براي خانه دار شدن
زن و مرد ميان سالي با چهره اي پر اضطراب و اميد وارد مي شوند. مرد مي گويد: 4سال پيش در فاز 11ثبت نام کرده ام اما نه خبري از خانه است نه مي گذارند داخلش را ببينيم. 3 ماه قبل گفتند تا پايان 94 خانه هايتان را تحويل مي دهيم اما کار کاملاً متوقف شده و اميدي به تکميل پروژه نيست. چند دقيقه بعد در راه خروج از ساختمان به سراغم مي آيند و مي گويند: از خانه خبري نيست تنها کاري که بايد مثل هر سال انجام دهيم واريز مبلغي به حساب شهر جديد است. الان هم با اينکه 25ميليون تومان واريز کرده ايم بايد آورده مان را به 32ميليون تومان برسانيم در غير اين صورت نمي توانيم صاحب خانه شويم.

پرداخت اقساط براي خانه ساخته نشده
مردي ميان سال با چهره اي آفتاب سوخته، عصبي و غرغرکنان از سالن خارج مي شود. با عصبانيت فرياد مي زند و به زمين و زمان ناسزا مي گويد. کارگري ساده است،4سال پيش که تمام دار و ندارش را فروخت و در طرح مسکن مهر ثبت نام کرد، فکرش را هم نمي کرد روزي تمام آرزوهايش براي خانه دار شدن به غصه اي بزرگ تبديل شود. بغض، راه گلويش را بسته، با صدايي گرفته مي گويد: بعد از 4 سال انتظار مي گويند نزديک ترين زمان براي تحويل آپارتمانتان پايان سال 95است. براي آپارتمان تحويل نشده هم دفترچه قسط صادر کرده اند و گفته اند بايد ماهيانه 300 هزار تومان براي 30 ميليون تومان وام آپارتمانت پرداخت کني. حالا من مانده ام با خانه اي تحويل نشده و اقساطي که بايد هر ماه پرداخت کنم. چاره اي ندارم جز اين که امتيازم را به دلال ها واگذار کنم.تمام آدم هايي که مي آيند و مي روند يک درد مشترک دارند؛ خوابي که برايشان تعبير نشد و خانه هايي که کليدش به دستشان نرسيده است. مرد جوان ديگري که به سختي از کارفرمايش مرخصي گرفته، مي‌گويد: سال 90براي مسکن مهر فاز 8 ثبت نام کردم اما امروز مي‌گويند اگر کار با سرعت پيش برود تا پايان سال زمان تحويل را اعلام مي کنيم، اما به زودتر از پايان 95 اميد نبنديد.اين جا آدم ها و حرف هايشان شبيه به هم است. آدم هاي درمانده اي که به اميد خانه دار شدن تمام دارايي شان را به حساب مسکن مهر ريخته اند و حالا چشم انتظارند تا شايد چهار ديواري آرزوهايشان آماده شود. سخن آخرم با مسئولان اجرايي کشور به ويژه رئيس جمهور محترم است. جا دارد ساعتي از وقت کاري تان را به شنيدن صدا و حرف هاي مردمي از اين قبيل اختصاص دهيد. آن وقت است که خواهيد ديد به گفته مقام معظم رهبري چند ميليون نفر چشم انتظار تکميل مسکن مهر هستند و بايد اين کار به طور جدي پيگيري شود و به پايان برسد.

بنياد مسکن انقلاب اسلامي متولي تامين مسکن محرومان است
وزارت راه و شهرسازي- طرح جامع مسکن با هدف تدوين سياست هاي کلي مسکن براي 12سال آينده درحال تدوين است. معاون وزير مسکن و شهرسازي، تامين مسکن محرومان را بر اساس اين طرح از وظايف بنياد مسکن انقلاب اسلامي دانست و گفت: اين بنياد با همکاري ديگر نهادها مانند بهزيستي،بنياد مستضعفان و سازمان ملي مسکن به تامين مسکن محرومان مي پردازد.

وظيفه وزارت راه و شهرسازي واگذاري زمين و اعطاي تسهيلات به متقاضيان است
قائم مقام وزير راه و شهرسازي گفت: در اين دولت توانستيم 500 هزار واحد را آماده افتتاح کنيم و مابقي در مرز بهره برداري است که بخش زيادي از اين واحدها در هفته دولت افتتاح خواهد شد.

احمد اصغري مهر آبادي با بيان اينکه وظيفه وزارت راه و شهرسازي در طرح مسکن مهر فقط واگذاري زمين و اعطاي تسهيلات کم بهره به متقاضيان است، افزود: مشکلات اکثر پروژه هاي مسکن مهر در استان ها مربوط به وضعيت پيمانکاران و کمبود اعتبار است.

در اين راستا شوراي مسکن در همه استان ها تشکيل شد تا از اين طريق مشکلات اين بخش را حل کنيم و در روند کار وقفه اي ايجاد نشود.

تکميل مسکن مهر کلان شهرها ازمنابع داخلي شهرهاي جديد
عليرضايي- افزايش قيمت تمام شده مسکن در سال 91 و ثابت ماندن آورده متقاضيان مسکن مهر و وام بانکي باعث شد تا روند ساخت مسکن مهر در حاشيه کلان شهرها از سرعت بيفتد، مشکلي که قرار است با استراتژي جديد دولت و تامين مابه التفاوت ناشي از افزايش قيمت ها از محل درآمدهاي داخلي شهرهاي جديد تامين شود و تکميل پروژه هاي مسکن مهر سرعت بگيرد. حبيب ا... طاهرخاني عضو هيئت مديره شرکت عمران شهرهاي جديد از تامين اعتبارات لازم براي تکميل پروژه هاي نيمه کاره مسکن مهر در شهرهاي جديد حاشيه کلان شهرها خبر داد و گفت: هدف گذاري براي ساخت مسکن مهر در کشور بر روي 2 ميليون و ۱۰۰ هزار واحد مسکوني انجام شد که 20درصد از اين واحدها يعني چيزي در حدود 420 هزار واحد بايد در شهرهاي جديد در حاشيه کلان شهرها ساخته مي شد و به بهره برداري مي رسيد.

وي با تاکيد بر اين که متاسفانه مشکل اصلي مسکن مهر در شهرهاي جديد است گفت: در شهرهاي کوچک تر، پروژه هاي مسکن مهر به شهر متصل هستند و به همين دليل مشکلي براي تامين زيرساخت هاي لازم از آب و برق و گاز گرفته تا مراکز درماني و آموزشي ندارند؛ اما در شهرهاي جديد به دليل بعد مسافت بين شهرهاي جديد و شهر اصلي همواره با مشکل تامين زيرساخت ها از آب و برق و گاز تا زيرساخت هاي آموزشي و درماني مواجه بوده ايم. وي مشکل اصلي بر سر راه پروژه هاي مسکن مهر در شهرهاي جديد را مواجهه ناگهاني پيمانکاران با افزايش قيمت ها در سال 91 دانست و گفت: در برنامه ريزي اوليه اي که براي ساخت مسکن مهر صورت گرفت، دولت هيچ آورده اي براي ساخت و تکميل پروژه  ها در نظر نگرفت و تنها آورده متقاضيان و وام بانکي براي تامين هزينه هاي ساخت در نظر گرفته شد. اکنون با افزايش ناگهاني قيمت ها از 3 سال قبل پيمانکاران با مشکل مواجه شده اند و قادر به تکميل پروژه ها نيستند.

وي با اشاره به تکميل فقط 145هزار واحد مسکن مهر از 420 هزار واحد مسکن مهر هدف گذاري شده در شهرهاي جديد گفت: دولت براي حل اين مشکل مقرر کرده است که مازاد هزينه ها از محل درآمدهاي داخلي شهرهاي جديد و تهاتر زمين با پيمانکاران يا فروش زمين تامين شود و پروژه هاي نيمه کاره آماده تحويل شوند. وي هزينه آماده سازي و محوطه سازي هر واحد مسکن مهر را 18 ميليون تومان اعلام کرد و گفت: اين فقط بخشي از مشکل است و مشکل اصلي ما تامين زيرساخت هايي مانند مدرسه و مراکز بهداشتي و درماني است؛ چراکه سازمان نوسازي مدارس در شهري مانند تهران در يک سال فقط قادر به ساخت و تجهيز 10 مدرسه است درحالي که در شهري مانند پرديس يا پرند به حدود 90 مدرسه نياز است و براي ساخت اين تعداد بايد حداقل 10 سال زمان صرف کرد.

تامين زيرساخت چالش دولت با مسکن مهر
مسکن مهر اگرچه طرحي خوب براي خانه دار شدن مستاجران خانه به دوش بود اما در نظر نگرفتن نحوه تامين زيرساخت هاي لازم براي اسکان و زندگي تعداد زيادي خانواده در فضايي خارج از محدوده شهري اين روزها به چالشي بزرگ براي دولت تبديل شده است. خانه هايي که در بخشي از حاشيه شهرها قد برافراشته اند و فکري براي زيرساخت هاي لازم براي زندگي در آن ها نشده است. از آب، گاز، برق و فاضلاب گرفته تا مدرسه، مسجد و بيمارستان و ديگر نيازهاي اوليه براي يک زندگي شهري. نکته حائز اهميت درباره مسکن مهر که شايد از آن غفلت شده بار مالي سنگين تامين زيرساخت ها بر دوش مجموعه وزارت مسکن و شهرسازي است چرا که در مقوله مسکن مهر قرار بر اين بوده و هست که دولت فقط به تامين زمين بسنده کند و هزينه ساخت از آورده متقاضي و وام بانکي تامين شود؛ اما در اين بين فکري براي تامين زيرساخت ها و هزينه هايي که براي دولت خواهد داشت نشده است. اگر چه در دولت قبل بودجه هاي راه سازي به توسعه و ساخت مسکن مهر سرازير مي شد اما در دولت يازدهم با هدايت بودجه هاي عمراني به مسير اصلي خود مسکن مهر به مشکلي بر دوش دولت تبديل شده است. با وجود اين از مجموع 2 ميليون و 100هزار مسکن مهر مورد تعهد توسط دولت فقط 800 هزار واحد توسط دولت هاي قبل تحويل شد و دولت يازدهم 400 هزار واحد ديگر را به متقاضيان تحويل داده است. اکنون که اين 900 هزار واحد باقي مانده به مشکلي براي دولت و متقاضيان تبديل شده است براي حل آن يا بايد از بودجه هاي عمراني وزارت راه و شهرسازي هزينه کرد يا بايد از مردم خواست تا آورده خود را افزايش دهند که در هر 2 حالت فصلي جديد از مشکلات پيش روي اين طرح ملي باز خواهد شد. از سوي ديگر به دليل بار مالي زياد وزارت نيرو، زير بار تامين انشعابات لازم براي اسکان در مجتمع هاي تازه ايجاد شده مسکن مهر نمي رود و بسياري از واحدها با وجود آماده بودن قابليت تحويل قطعي به متقاضيان را ندارند. مشکل ديگر بالا رفتن قيمت تمام شده مسکن با شروع ساخت مسکن مهر است. شايد مسئولان و برنامه ريزان بايد بيشتر به اين موضوع توجه کنند که ساخت يک باره چند ميليون واحد مسکوني و اطلاع رساني درباره آن بازار بيمار ايران را تحت تاثير قرارخواهد داد.

کارخانه هاي داخلي درگير دلال بازي خواهند شد و مصالح مسکن مهر به جاي تامين از داخل بايد از خارج از کشور وارد شوند. درست مانند مسئله اي که براي ميلگرد و تيرآهن مصرف شده دراين سازه ها رخ داد و دولت مجبور به واردات اين اقلام از خارج از کشور شد و قيمت ميلگرد از کيلويي 800 تومان به هرکيلو هزار و 800 تومان رسيد. پس جا دارد در شرايط فعلي کمي محتاطانه و عاقلانه تر تصميم گرفت و به جلو حرکت کرد تا درماني که براي درد بي سرپناهي عده اي تجويز شده است خود مسبب پيدايش دردي جديد نشود.

افزایش قیمت ایران بهداشتی و درمانی بهزیستی خانواده گاز مشکلات مقام معظم رهبری وزارت راه و شهرسازی وزیر راه و شهرسازی