پایگاه خبری تحلیلی «پارس»- سمیرا عبدالهی‌خوا- رصد، متاسفانه موضوع ورود برنج خارجی هنگام برداشت برنج داخلی قصه تلخی است که هرسال تکرار می شود و کسی یارای مقابله با آن نیست.

در شرایطی که ایران از تولیدکنندگان مرغوب ترین برنج جهان به حساب می آید، در سال های اخیر رتبه ۳ وارد کنندگان جهان را به دست آورده است. در واقع واردات بی رویه برنج و مازاد مصرف داخلی در سال گذشته سبب کاهش قیمت برنج داخلی، کاهش عرضه این محصول به بازار مصرف و در نهایت متضرر شدن کشاورزان شد، چرا که بخش عمده کشاورزان استان های گیلان و مازندران دارای کشت تک محصولی برنج هستند.

آمار واردات و مصرف برنج
گفته می شود برنج مورد نیاز کشور سالانه حدود ۳ میلیون تن است و سال گذشته حدود یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن برنج در داخل کشور تولید و حدود ۲ میلیون تن برنج وارد کشور شد! هم اکنون سرانه مصرف برنج در کشور ۴۰ کیلوگرم است که باید این میزان به حدود ۳۶ کیلوگرم برسد. هم اکنون برنج در استان های مازندران، گیلان، گلستان، خوزستان و فارس و ۱۲ استان دیگر کشور تولید می شود که استان مازندران سهم ۴۰ درصدی در تولید برنج سفید کشور را برعهده دارد.

گفته می شود میزان واردات برنج بیش از دو برابر مصرف داخلی است( دوبرابر نیاز مازاد بر تولید). ایران با واردات بین یک تا دو میلیون تن برنج در سال‌های اخیر، پس از کشورهای فیلیپین، نیجریه و عربستان سعودی در رده چهارم واردات برنج جهان قرار گرفته است.

میزان واردات این محصول از ۶۹۹ هزار تن در سال ۱۳۸۰ با سیر صعودی به ۱۲۸۹ هزار تن در سال ۱۳۹۱ رسیده که نشان دهنده افزایش ۴۵ درصدی در این دوره است. لازم به ذکر است به طور کلی اگر مصرف سرانه برنج برای هر ایرانی ۴۰ کیلوگرم در نظر گرفته شود، سالیانه سه میلیون تن برنج مورد نیاز است که با احتساب تولید ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تن در داخل، نیاز به واردات ۶۰۰ هزار تن برنج است و اگر ۲۰۰ هزار تن هم به منظور ذخیره سازی این محصول در نظر گرفته شود سالانه نهایتا باید ۸۰۰ هزار تن برنج خارجی وارد شود، ولی هم اکنون با واردات یک میلیون و ۲۸۹ هزار تن برنج ۴۸۹ هزار تن بیش از آنچه مورد نیاز است به کشور وارد می شود که این مقدار مازاد، کشاورزان را با مشکلات بیشتری مواجه می کند. درصد خود اتکایی از ۶۱ درصد در سال ۱۳۸۰ به ۴۴ درصد در سال ۱۳۹۱ رسیده است.

بنا بر تازه‌ترین آمار گمرک کشور، در سال ۹۲ یک میلیون و ۹۵۶ هزار تن برنج به ارزش ۲ میلیارد و ۳۰۱ میلیون دلار به کشور وارد شده است. واردات این محصول در مقایسه با سال ۹۱ از نظر وزنی ۸۶/۵۰ درصد و از نظر ارزشی ۶۲/۷۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

نگاهی به سرفصل مشکلات این حوزه
۱) عدم برآورد دقیق میزان تولید همواره دولت را در تعیین میزان دقیق واردات با مشکل مواجه ساخته است.

۲) دولت به جای تقویت زیر ساخت ها و افزایش تولید داخلی به افزایش واردات جهت رفع نیاز داخلی پرداخته است.

۳) واردات برنج خارجی به کشور در زمان برداشت برنج داخلی سبب تمایل بیشتر کشاورزان برای تغییرکاربری کشاورزی و فروش زمین زراعی می شود.

۴) قیمت پایین برنج خارجی و شکل ظاهری آن در جذب افراد به مصرف برنج خارجی اثرگذار است.

۵)  هنوز در برخی از شهرها برداشت محصول به صورت سنتی می باشد که سبب کاهش تولید گشته است.

۶) تعرفه پایین واردات برنج خارجی و تبلیغات گسترده رسانه های ملی در تقویت استفاده از برنج خارجی اثرگذار است.

راهکارها:
۱) باید تعرفه واردات برنج از حالت عادی (۲۲ درصد) به حدود ۲ برابر (۴۰ درصد) در فصل برداشت این محصول افزایش یابد یا واردات این محصول در این بازه زمانی ممنوع شود که تولید‌کنندگان داخلی حمایت شوند.

۲) ایجاد تناسب بین عرضه و تقاضا از مهم‌ترین اقدام‌هایی است که در هر جامعه رو به رشدی باید انجام شود. در عین حال نیاز به واردات برخی محصولات اجتناب ناپذیر است و بخشی از این واردات به محصولات کشاورزی که تأمین‌کننده غذای مردم است، اختصاص می‌یابد.

۳) گسترش سیستم مکانیزه در برداشت محصول و حمایت از بخش کشاورزی سبب تقویت زیر ساخت ها و افزایش تولید می شود.

۴) دولت می تواند با خرید برنج به قیمت بالا از کشاورزان و اعمال سیاست هایی که سبب کاهش قیمت برنج داخلی یا حداقل یکسان بودن قیمت آن با برنج خارجی در عین دارا بودن کیفیت بالای برنج ایرانی، گردد سبب افزایش تقاضای مردم به مصرف برنج داخلی شود که نهایتا سبب افزایش تولید داخلی وکاهش واردات می شود.

گرایش کشاورزان به انجام کشت به صورت مکانیزه و افزایش تولید، می تواند نیاز به واردات را تا حد زیادی کاهش دهد تا در این بخش شاهد خودکفایی باشیم.

ایران برنج تبلیغات جامعه دلار دولت رسانه کشاورزی مشکلات واردات برنج