دست بانک‌ها فقط برای مشتریان خرد تنگ است / ۱۹میلیون ظرف ۵سال ۳ بار وام گرفتند
بنگاه‌هایی وجود دارند که در طول سال چندین‌بار اقدام به گرفتن تسهیلات می‌کنند چون شرایط کاری آنها به گونه‌ای است که با گرفتن وام برای انجام امور تجاری اقدام به کسب سود و درآمد می‌کنند
پايگاه خبري تحليلي «پارس»-احتمالا کمتر کسی در ایران وجود دارد که با هزار امید برای دریافت انواع وام به یکی از بانک‌ها نرفته و دست خالی برنگشته باشد. این درحالی است که بازار مالی در ایران به‌شدت وابسته به بانک‌ها است و اصولا ابزار دیگری جز تسهیلات بانکی برای تأمین مالی وجود ندارد.
با توجه به همین دلیل هم بانک‌ها مدعی هستند که در مقابل خیل عظیم تقاضا، منابعشان کفایت نمی‌کند و دستشان خالی است اما این دلیل از نظر بسیاری از کارشناسان و منتقدان به بهانه‌ای نخ‌نما تعبیر می‌شود گواه این بی‌اعتمادی هم لیست بلندبالای بدهکاران دانه‌درشت بانکی است که هزاران میلیارد بدهی دارند و نه‌تنها در سال‌های گذشته به فکر پرداخت نبوده‌اند بلکه مبلغ تسهیلات دریافتی خود را بارها و بارها افزایش هم داده‌اند. در آن سوی معادله هم هزاران هزار نفری قرار دارند که برای چند میلیون وام ناقابل از وام خرید کالا تا تسهیلات خرید خودرو مدت‌هاست یا در صف انتظار ایستاده‌اند یا این‌که بانک‌ها آب پاکی را روی دستشان ریخته‌اند. برای درک عمق بحران فقط کافی است سری به شعبه یکی از بانک‌ها بزنید و تقاضای دریافت وام ولو بسیار اندک داشته باشید. صف طولانی متقاضیان وام ازدواج، خرید لوازم خانگی، خودرو و حتی متقاضیان تعویض خودرو‌های فرسوده نشان‌دهنده این است که بانک‌ها به سختی به کسی وام می‌دهند. به‌هرحال ظاهرا بانک‌ها دستکم در سنوات گذشته برای اعطای تسهیلات فقط به تعداد محدودی از مشتریانشان اعتماد کرده‌اند و وام‌های کلان پرداخته‌اند و اغلب این مشتریان خاص هم فعلا در لیست بدهکاران جای گرفته‌اند. خبری که دیروز در این خصوص محمد جلیلی مدیرعامل شرکت رتبه‌بندی و اعتبارسنجی مشتریان بانک‌ها اعلام کرد در نوع خود جالب‌توجه بود. به گفته او، مشتریانی بوده‌اند که طی پنج‌سال ۳۰۰ بار از نظام بانکی وام گرفته‌اند. وی با تأکید بر این‌که تمام بانک‌ها عضو سامانه اعتبارسنجی مشتریان شده‌اند، تصریح کرد: تغییرات اطلاعات سامانه به زمانی مربوط می‌شود که افراد جدیدی در سیستم بانکی تقاضای دریافت وام هستند چرا که تمام مشتریانی که تاکنون از سیستم بانکی وام گرفته‌اند با این سامانه مرتبط شده‌اند.
۱۹میلیون ظرف ۵سال ۳ بار وام گرفتند
جلیلی یادآور شد: بانک‌ها باید برای پرداخت وام به هر یک از مشتریان خود اطلاعات آنها را به شرکت ما بدهند تا وضع خوش‌حسابی یا بدحسابی آنها را اعلام کنیم. جلیلی با بیان این‌که از ابتدای راه‌اندازی این شرکت تاکنون اطلاعات ۱۹میلیون ایرانی که حداقل یک بار از سیستم بانکی وام دریافت کرده‌اند، در این شرکت ثبت شده است، گفت: ۱۹میلیون ایرانی از سال ۸۸ تاکنون به‌طور میانگین ۲ یا ۳ بار از سیستم بانکی تسهیلات دریافت کرده‌اند. وی با اشاره به این‌که عموم تسهیلات دریافتی توسط مردم در این سال‌ها خرد بوده است، تصریح می‌کند: البته رتبه‌بندی مشتریان کلان بانک‌ها نیز توسط این شرکت انجام می‌شود. به گونه‌ای که از ۱۹میلیون مشتری حدود ۳۰۰هزار نفر را شرکت‌های حقوقی و ۵.۱۸میلیون نفر باقی‌مانده را اشخاص حقیقی تشکیل می‌دهند. به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، او ادامه داد: در میان وام‌های پرداختی در سیستم بانکی تسهیلات از یک‌میلیون تا چند صد‌میلیارد تومان وجود دارد که بانک‌ها برای پرداخت آنها به مشتریان خود ملزم هستند ابتدا از این شرکت استعلام کنند.
بانک‌ها مختارند
جلیلی گفت: بانک‌ها به منظور پرداخت تسهیلات باید اطلاعات مشتریان خود را دریافت كنند و به شرکت رتبه‌بندی ارایه دهند چون این شرکت نقش مشاوره را برای سیستم بانکی در پرداخت تسهیلات ایفا و میزان اهلیت اعتبار مشتری و همچنین این‌که تا چه میزان می‌توان به این مشتری وام پرداخت کرد را به بانک اعلام می‌کند. وی گفت: وقتی گزارش اهلیت یا عدم اهلیت مشتری را به بانک می‌دهیم دیگر کارمان تمام شده و وظیفه‌ای به پیگیری تسهیلات پرداختی نداریم. جلیلی افزود: اگر تسهیلات پرونده‌ای که قبلا شرکت رتبه‌بندی نسبت به پرداخت آن هشدار داده بود، معوق شده باشد اداره نظارتی بانک و بخش‌های نظارتی باید بررسی‌های لازم را انجام داده و مسئول پرداخت این وام را درخواست کنند. جلیلی البته این را هم گفت که درصد اشتباه در رتبه‌بندی مشتریان بانک‌ها از سوی این شرکت وجود ندارد. او اضافه کرد: طی ۵سال گذشته افرادی را داشته‌ایم که حداقل ۲ تا ۳ وام و حداکثر ۳۰۰ وام دریافت کرده‌اند البته شرکت‌های حقوقی بیشترین تعداد وام‌های دریافتی را به خاطر تأمین سرمایه در گردش و انجام فعالیت‌های تولیدی داشته‌اند. وی افزود: مواردی بوده که شرکتی ۳۰۰ وام از سیستم بانکی دریافت و به موقع نسبت به بازپرداخت آن اقدام کرده است و این اصلا منفی نیست و نباید به آن با دید بد نگاه کرد چون گردش بالای فعال اقتصادی را نشان می‌دهد.
یک‌میلیون نفر یک‌سال در صف می‌مانند
از میان وام‌هایی که این روزها متقاضی در صف مانده بسیار دارد هم وام ازدواجی است که فعلا پرداخت آن متوقف شده یا در خوشبینانه‌ترین حالت به کندی به سرانجام می‌رسد. یعنی از آن جایی که بسیاری از بانک‌ها ۱۰۰درصد دارایی خود را براي تسهیلات پرداخت کرده‌اند از لیست بانک‌های موظف به پرداخت وام ازدواج خارج شده و این وظیفه برعهده تعداد محدودی از بانک‌ها گذاشته شده است. در این خصوص علی‌اصغر میرمحمدصادقی مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی با تأکید بر این‌که بانک‌ها امکان پرداخت وام ازدواج از منابع قرض‌الحسنه موجود را ندارند، گفت: پیشنهادات عملی‌مان را برای ازسرگیری پرداخت وام ازدواج به دولت ارایه خواهیم داد. به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، وی با بیان این‌که یکی از نگرانی‌های سال ۹۲ بانک مرکزی پرداخت وام ازدواج بوده است، گفت: قبل از سال ۸۸ افرادی که ازدواج می‌کردند برای دریافت وام ازدواج باید عقدنامه خود را به سیستم بانکی برده و نسبت به اخذ این وام اقدام می‌کردند، از آن‌جایی که شکایات مردمی از این رویه درباره عدم تعلق تسهیلات ازدواج به برخی افراد بالا گرفته بود بانک مرکزی تصمیم گرفت سامانه ازدواج را راه‌اندازی کند.
تسهیلات‌دهی بدون تضمین و بدون اعتبارسنجی
هادی حق‌شناس اقتصاددان درخصوص دلایل ناتوانی بانک‌ها در پرداخت تسهیلات به متقاضیان می‌گوید: واقعیت این است که گرفتن وام مشکلی ایجاد نمی‌کند اما نکته مهم در این میان عدم بازپرداخت تسهیلات است. به گفته او، بنگاه‌هایی وجود دارند که در طول سال چندین‌بار اقدام به گرفتن تسهیلات می‌کنند چون شرایط کاری آنها به گونه‌ای است که با گرفتن وام برای انجام امور تجاری اقدام به کسب سود و درآمد می‌کنند اما آنچه نظام بانکی را ناکارآمد کرده است مطالبات معوق است که با عدم بازپرداخت این تسهیلات صورت می‌گیرد. وی در ادامه دلیل اصلی این اتفاق را عدم اعتبارسنجی مناسب مشتریان توسط بانک‌ها دانسته و تأکید می‌کند: این موضوع باعث می‌شود تا بانک‌ها نتوانند اعتبار مالی مشتریان خود را برای بازپرداخت وام بسنجند. در بازار تجارت حجم معاملات مالی بنگاه‌های اقتصادی با هم تفاوت دارد اما بانک‌ها به صورت یکسان دسته‌چک دراختیار مشتریان قرار می‌دهند این خود یک نمونه در عدم اعتبارسنجی مناسب است. این اقتصاددان خاطرنشان می‌کند: در اصل اگر بنگاه اقتصادی پس از یک‌بار گرفتن وام توانایی یا تمایل به باز پرداخت آن را نداشته باشد بانک باید نسبت به بازپرداخت آن اقدام کند. البته شاید اعتبارسنجی مشتریان در ظاهر اتفاق بیفتد اما موضوع مهم در اعطای تسهیلات تضامینی است که مشتری در اختیار بانک قرار می‌دهد. درواقع باید گفت در اعطای وام تشخیص رئیس شعبه مهم‌تر از اعتبارسنجی مشتریان است. به گزارش پايگاه خبري تحليلي «پارس»، او افزود: عدم اجرای تضامین موضوع دیگری است که حق‌شناس به آن اشاره کرده و می‌گوید: نکته مهمی که در این میان وجود دارد این است که دریافت‌کنندگان حرفه‌ای وام می‌دانند که بانک‌ها به سادگی تضامین را به اجرا نمی‌گذارند و دریافت‌کنندگان وام نیز با علم به این موضوع و با توجه به رشد تورم تمایلی به بازپرداخت تسهیلات ندارند.
شهروند
ارسال نظر