ویژگیهای همنشین خوب از نظر اسلام

در انتخاب دوست و همنشین معیارهایی بایستی مدنظر قرار گیرند که شخصیت آدمی را شخصیتی الهی پرورش دهند.

انسان موجودی اجتماعی است که در صورت قرار گرفتن در اجتماع رشد و پرورش می یابد. مناسبات اجتماعی نقشی موثر در شکل گیری شخصیت انسان دارند. از این رو انسان تنها و بدون دوست و همنشین نمی تواند ادامه ی حیات بدهد! امّا در انتخاب دوست و همنشین معیارهایی بایستی مدنظر قرار گیرند که شخصیت آدمی را شخصیتی الهی پرورش دهند. به راستی با چه کسانی باید دوستی کرد؟

در روز قیامت که دارای صحنه های متعدد و عجیبی است، ظالمان از گذشته ی خویش در حسرت می افتند و گناهکاران می گویند: ای وای بر ما! کاش فلان شخص گمراه را دوست خود انتخاب نکرده بودیم. بیداری و آگاهی به سراغ مان آمده بود ولی این دوست بی ایمان ما را گمراه کرد.

دوست و همنشین خوب کیست؟

توجه به انتخاب همنشین و دوست از اهمیت بالایی برخوردار است تا جایی که شخصیت و شاکله ی وجودی انسان در مناسبات و روابط اجتماعی و دوستانه او شکل می گیرد و می تواند مورد تغییر و تحول قرار گیرد. مهم ترین و ماندگارترین دوست و همنشین هر کس نیز همسر اوست که در زیر یک سقف و ساعت ها و روزهای بسیاری را با او سپری می کند. برای انتخاب یک دوست و رفیق راه و یا یک همسر همراه و صمیمی بایستی معیارهای الهی را مورد توجه قرار داد تا مبادا انسان دچار خسران و حسرت گردد.

دوست بد مرا گمراه کرد!

در روز قیامت که دارای صحنه های متعدد و عجیبی است، ظالمان از گذشته ی خویش در حسرت می افتند و گناهکاران می گویند: ای وای بر ما! کاش فلان شخص گمراه را دوست خود انتخاب نکرده بودیم. بیداری و آگاهی به سراغ مان آمده بود ولی این دوست بی ایمان ما را گمراه کرد:«یا و یلنی لیتنی لم اتّخذ فلاناً حلنلاً لقدأ ضلنّی عن الذّکر بعد إذجاء نی و کان الشیطان الانسان خذولاً؛ ای وای بر من، کاهش فلان شخص (گمراه) را دوست خود انتخاب نکرده بودم. او مرا از یاد حق گمراه ساخت، پس از آن که آگاهی به سراغ آمده بود و شیطان همیشه خوار کننده و تنها گذارنده ی انسان بوده است.»(1) (فرقان/ 29- 28)

بدون شک عامل سازنده ی شخصیت انسان پس از اراده و خواست و تصمیم او امور مختلفی است که از مهم ترین آن ها همنشین و دوست است. چرا که انسان بخش مهمی از افکار و صفات اخلاقی خود را از طریق دوستانش می گیرد. این حقیقت از طریق علمی و تجربی و نیز مشاهدات حسی نیز به ثبوت رسیده است. تأثیرپذیری انسان از دوست خود تا جایی است که در روایات اسلامی برای شناخت انسان توصیه شده است که به دوستان او مراجعه شود.

دوست و همسر!

در همین راستا برای انتخاب شریک زندگی و دوست همراه مسیر زندگی بایستی بسیار توجه نمود که کسی را انتخاب نکنیم که ما را دچار حسرت و خسران در روز قیامت نماید! او باید کسی باشد که ذکر و یاد الهی را در جان خویش قرار داده باشد و از شیطان دوری گزیند. به همین دلیل در روایات ما مهم ترین نکته برای انتخاب دوست و یا همسر توصیه به توجه به «ایمان» در اوست! ایمان فرد را از دوستی با شیطان و دشمنی با خدا برحذر می دارد و قلب او را جایگاه الهی قرار می دهد. همنشینی و دوستی با چنین کسی سبب اصلاح انسان و خوشبختی او در دو سرا خواهد بود.

قلب های مرده یا زنده!

در همین راستا تأثیرپذیری از دوست و همنشین بایستی کسی را برگزید که سبب حیات جاودانه انسان و زنده شدن قلب آدمی باشد. کسی که به توصیه ی روایات دیدن او انسان را به یاد خدا بیندازد و از شیطان دور نماید. از پیامبر اکرم (صلی الله علیه واله وسلم) نقل شده که فرمودند: قلب انسان می میرد که یکی از عوامل آن همنشینی با مردگان است! پرسیدند: ای رسول خدا مردگان چه کسانی هستند؟! حضرت رسول (صلی الله علیه واله وسلم) فرمودند: ثروتمندانی که غرق در ثروت اند.

براساس این روایت شریفه دوستی و همنشینی با ثروتمند و دنیا پرستانی که مال و ثروت آن ها را از یاد خدا غافل نموده است و در جاده هوا و هوس شیطانی قرار داده است، سبب مرده شدن قلب آدمی می شود. زیرا آن ها خود مردگانی هستند که گرد مرگ را در قلب ها می پاشند! به خصوص اگر این دوست همسر ما نیز باشد!

زندگی و همسری با یک مرده! کسانی که در رقابت ها و چشم و هم چشمی های مالی خود را به مرگ دچار می کنند و در ثروت و مال اندورزی از یکدیگر پیشی می گیرند!

غرق شدن در ثروت و مال و فراموش کردن یاد خدا و غفلت از واجبات و بی ایمانی ثمری جز بی روح شدن زندگی نخواهد داشت که این البته نتیجه ی آن در این دنیاست! در آخرت بنا به آیه ی شریفه ی قرآن حسرت و ندامت ابدی از گزینش دوستی که انسان را از یاد خدا غافل نموده است، عذاب دردناک الهی را به دنبال خواهد داشت!

دوستی با دوستان خدا!

در روایات ما مهم ترین نکته برای انتخاب دوست و یا همسر توصیه به توجه به «ایمان» در اوست! ایمان فرد را از دوستی با شیطان و دشمنی با خدا برحذر می دارد و قلب او را جایگاه الهی قرار می دهد. همنشینی و دوستی با چنین کسی سبب اصلاح انسان و خوشبختی او در دو سرا خواهد بود

بنابراین برای سعادت و خوشبختی در دنیا و آخرت انتخاب دوست و همراه در زندگی برای شکل دادن به شخصیت اجتماعی و اخلاقی انسان بایستی براساس معیارهای الهی انجام پذیرد. دوستی با دوستان خدا که ایمان را سر لوحه ی زندگانی خویش قرار می دهند و از یاد الهی غفلت نمی ورزند و دشمنی با دشمنان الهی که راه رسیدن به خدا را بر انسان می بندند و او را در دنیا و آخرت از چشیدن طعم واقعی سعادت و خوشبختی محروم می سازند!

نتیجه گیری

برای شکل گیری شاکله و شخصیت اجتماعی و اخلاقی خویش انتخاب دوست و یا همسر را جدّی بگیریم تا در دنیا و آخرت دچار خسران و حسرت نشویم!