چرا تصویر یک جنازه منتشر می‌شود؟

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، صبح امروز (چهارشنبه، ۱۵ آبان ماه) دادستان شهرستان زابل در استان سیستان و بلوچستان ترور شد و بسیاری از رسانه ها علاوه بر انعکاس خبر این حادثه، عکس جسد او را نیز منتشر کردند. شاید در بسیاری از رسانه های حرفه یی دنیا نیز انتشار عکس جسد و حتی عکس های خشن تر مانند کشتارهای دسته جمعی بدون اعتراض و مانعی انجام شود. عملکرد رسانه های ما از این نظر ممکن است در قیاس با رسانه های دنیا، بدون اشکال و حتی مطابق با اصل آزادی رسانه ها تلقی شود، اما یک تفاوت آشکار در این زمینه وجود دارد و آن، انتشار این نوع تصاویر بدون دادن هیچ نوع اخطاری است.

مرتضی نیکوبذل - عکاس خبرگزاری رویترز - در این باره معتقد است: قانون خاصی برای جلوگیری از انتشار عکس های خشن وجود ندارد و این موضوع صرفا به سیاست های یک رسانه بستگی دارد. خبرگزاری ها در سطح بین المللی برای جلوگیری از آسیب دیدن احساسات عمومی، معمولا اجازه ی انتشار عکس های خیلی سیاه و خشن را نمی دهند. خبرگزاری های بین المللی اصولا عکس های گرفته شده از جسد یا صورت اسیدپاشی شده را منتشر نمی کنند، اگر قرار باشد این نوع عکس ها روی خروجی یک سایت قرار گیرند، مخاطب یا در توضیح عکس از خشن بودن آن آگاه می شود یا قبل از باز کردن عکس، پیامی روی یک صفحه ی سیاه به مخاطب هشدار می دهد.

مریم رحمانیان - عکاس - نیز اعتقاد دارد: جلوگیری از انتشار عکس های خشن، مخالف آزادی بیان نیست و هر عکسی نباید اجازه ی انتشار پیدا کند. انتشار عکس های خشن، منسوخ است، رسانه ها باید رعایت شرایط مخاطب خود را کنند، مثلا در دیگر کشورهای دنیا قبل از انتشار یا نشان دادن تصاویر خشن، به مخاطبان هشدار لازم داده می شود. در رسانه ی ایران از آنجا که این هشدارها وجود ندارند، باید عکس های ملایم تر روی خط قرار گیرند.

این در حالی است که متأسفانه نه تنها دادن اخطار پیش از انتشار چنین عکس هایی در کشور ما مرسوم نیست، بلکه در اتفاقات اخیر سوریه و کشتارهای وحشیانه یی که در آنجا صورت گرفت، برخی سایت ها، فیلم آن کشتار ها را هم در معرض دید مخاطبان خود قرار دادند.

نکته ی دیگری که باید در انتشار این نوع عکس ها در نظر گرفته شود، حرمت خانواده ی کشته شدگان است. در صورت انتشار عکس یک جسد در فضای مجازی، خانواده ی فرد کشته شده با هر بار دیدن آن تصویر، خاطرات تلخش یادآوری و به قول معروف، داغ آن ها تازه می شود.

اکبر نصرالهی - استاد رشته ی ارتباطات - در این باره گفته است: حرمت خانواده و کشته شدگان در انتشار عکس ها باید مورد توجه قرار گیرد، چراکه از لحاظ اخلاقی در مقابل خانواده های این افراد مسوول هستیم و باید حرمت احساسات خانواده ها نگه داشته شود.

او با اشاره به این که فرهنگ و حساسیت های مردم در نقاط مختلف دنیا متفاوت است، تأکید کرده است: همان طور که در مدیریت رسانه به سنین مختلف توجه می کنیم، باید به تفاوت فرهنگ ها نیز در انتشار تصاویر دقت کنیم. برای مثال، مردم افغانستان، عراق و سوریه هر روز با صحنه های خشنی مانند بمب گذاری روبه رو می شوند، امکان دارد بخشی از تصاویر خشن برای شان عادی تلقی شود؛ اما اگر همان تصاویر در جای دیگری که ثبات و آرامش بر آن حکم فرماست، پخش شود باید همراه با ملاحظات خاص باشد. ممکن است برخی از این تصاویر برای خبرنگار، عکاس یا پلیس عادی باشد، اما پخش این تصاویر برای مردم عادی و کودکان مضر است.

این نکات استانداردهای حرفه یی است که باید در انتشار عکس های نامتعارف رعایت شوند، اما رسانه های ما کدام استانداردها را پیش از انتشار این گونه عکس ها و فیلم ها رعایت می کنند؟ آیا به جز این است که تشخیص و سلیقه ی شخصی افراد، تعیین کننده ی خروجی رسانه های ما شده است؟ آیا انتشار چنین تصاویری، قبح برخی کارها را نمی ریزد؟ آیا مردم ایران تا این اندازه با خشونت در زندگی روزمره ی خود روبه رو هستند که بتوانند انعکاس تصاویری از اعدام، ترور، قتل، اسیدپاشی و… را در رسانه ها بپذیرند، آن هم با تأکیدی که برخی رسانه با اضافه کردن عبارت « + عکس» در عناوین اخبار خود دارند، تا مخاطبان بیشتری را جذب کنند؟ !