سریال‌ مهم صداوسیما را چه کسی میسازد؟

به گزارش پارس به نقل از رجانیوز، قطعاً شنیدن خبر ساخت یک سریال الف ویژه با مضمون ضد استکباری پیرامون یک دوره ی تاریخی و با محوریت زندگی یک مرجع تقلید از سوی صداوسیما، در نگاه اول خبر خوشحال کننده و امیدبخشی است؛ اما وقتی متوجه می شوید که این سریال را کسی قرار است بسازد که در کارنامه اش ساخت چند سریال ماورایی، ترسناک و با فضاهای اگزوتیک و عجیب و غریب و البته دو سه فیلم و سریال توقیف شده به چشم می خورد، احتمالاً باید نگران شوید که قرار است چه تصویری از این دوره ی تاریخی و این مرجع تقلید به تصویر کشیده شود.

چندی پیش روابط عمومی رسانه ی ملی با ارسال خبری به رسانه ها اعلام کرد که تا پایان سال ۹۲، دو سریال الف ویژه ی تاریخی و عظیم « پوریای ولی» و « حماسه ی میشان» کلید خواهند خورد. در متن این خبر، به نقل از « تاجبخش فنائیان» -مدیر کل تولیدات الف ویژه ی معاونت سیما- آمده است: « پوریای ولی» نام مجموعه ی عظیم تلویزیونی است که تولید آن تا پایان سال آغاز می شود. این سریال شرح حال زندگی پر تحرک پهلوان نامدار ایرانی در قرن هفتم و هشتم هجری (اواسط دوران ایلخانی) به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی است… در این مجموعه با شخصیت واقعی پوریای ولی آشنا می شویم و از ذهنیت معمول، که صرفاً وی را به عنوان پهلوانی کشتی گیر می شناسند، دور شده و به شناختی می رسیم که وجوه دینی، علمی و انسانی وی به جامعه معرفی می شود. »

از آنجا که « مسعود جعغری جوزانی» پیش از این تبحر خود را در ساخت آثار تاریخی همچون سریال ارزشمند « در چشم باد» نشان داده است و همگان بر شناخت بالای او از مدیوم سینما و تلویزیون صحه می گذارند، باید اذعان کرد که او انتخاب کاملاً مناسبی برای ساخت سریال « پوریای ولی» بوده است.

بهرام بهرامیان

اما بر خلاف این انتخاب خوب، نیمه ی دوم خبر کاملاً نگران کننده به نظر می رسید؛ آنجا که « فنائیان» از حضور « بهرام بهرامیان» روی صندلی کارگردانی سریال « حماسه ی میشان» خبر می دهد: « همچنین صادق عاشورپور نگارش مجموعه ی فاخر « حماسه میشان» را تقریبا به اتمام رسانده است. این اثر توسط رامین عباسی زاده تهیه و بهرام بهرامیان آن را کارگردانی می کند. »

جالب است بدانید که « بهرام بهرامیان» به هیچ وجه تجربه ی کارگردانی یک اثر تاریخی یا دینی را ندارد و در مقابل، می توان کارنامه ی او را با تعدادی فیلم و سریال ترسناک و ماورایی چون فیلم ضعیف و شکست خورده ی « آل» و سریال « سقوط یک فرشته» و نیز تعدادی فیلم و سریال توقیفی همچون فیلم های سینمایی « پریناز» و « آینه شمعدون» و سریال جنجالی و جرح و تعدیل شده ی « ساعت شنی» توصیف کرد. این کارنامه ی پربار و پر از آثار توقیفی، البته متعلق به کارگردانی است که تنها تجربه ی کارگردانی سه فیلم و سه سریال را دارد.

نمایی از فیلم توقیف شده‏ ی « آینه شمعدون»

عجیب تر آنکه تعدادی از این آثار توقیف شده ی او، از حیث مضامین طرح شده و نوع توقیف کاملاً بی سابقه بوده اند؛ از جمله آخرین فیلم « بهرامیان» -« آینه شمعدون» - که طی یک اتفاق کم سابقه به دلیل تغییر فیلمنامه ی مصوب در حین ساخت و افزودن برخی موارد ساختارشکن و غیراخلاقی، در مرحله ی فیلمبرداری توقیف شد و نیمه تمام ماند.

« پریناز» هم اثر دیگر بهرامیان است که تنها فیلم توقیفی شاخص جشنواره ی سی ام فجر در سال ۹۰ بود؛ به عبارت بهتر، در همان سالی که با تسامح فراوان شمقدری و سجادپور فیلم های جنجالی و مسئله داری چون « زندگی خصوصی» ، « گشت ارشاد» ، « برف روی کاج ها» ، « بی خود و بی جهت» ، « پذیرایی ساده» و « پل چوبی» بدون هیچ اصلاحیه ای به جشنواره راه پیدا کردند، فیلم « پریناز» به دلیل تمسخر و خرافاتی خواندن یک زن چادری و نیز هجو برخی مفاهیم حساس مجوز حضور در جشنواره را نیافت و بعدها هم به طور کامل توقیف شد.

سریال « ساعت شنی» هم از دیگر تولیدات این کارگردان است که به علت طرح متعدد موضوعات غیراخلاقی، فضای اگزوتیک و ناتورالیستی و نیز تلخی شدید، با اعتراض فراوان رسانه ها و حتی نمایندگان مجلس مواجه شد و سرانجام با جرح و تعدیل فراوان روی آنتن و حذف چندین قسمت مواجه گردید و قسمت پایانی آن فقط یک بار آن هم در سکوت خبری و بدون اطلاع در یک تایم نامناسب پخش شد تا رسانه ی ملی بی سرو صدا پرونده ی این سریال جنجالی را مختومه کند.

دیگر اثر مهم پرونده ی کاری بهرامیان هم فیلم ترسناک و ضعیف « آل» است که بعد از هیاهوی خبری فراوانی که در حین تولید آن ایجاد شد، در اولین نمایش خود در جشنواره ی فیلم فجر، با انتقاد شدید اهالی رسانه و منتقدان روبرو گردید و در اکران هم فروش مناسبی نداشت. سریال دیگر این کارگردان هم که به نسبت دیگر آثار او مشکلات کمتری داشت، سریال مناسبتی و ماورایی « سقوط یک فرشته» بود که ماه مبارک رمضان روی آنتن رفت و در ان نیز می شد رگه هایی از علاقه ی « بهرامیان» به ژانر وحشت را به وضوح مشاهده کرد. حال با چنین توصیفاتی از کارنامه ی بهرامیان، مشخص نیست معیار مدیران صداوسیما برای سپردن سکان کارگردانی سریال تاریخی عظیمی همچون « حماسه ی میشان» به وی چیست؟

ابعاد این انتخاب وقتی عجیب تر می شود که بدانیم بر اساس اخبار رسانه ها، سریال « حماسه ی میشان» قرار است به مبارزات و فتوای تاریخی و ضداستکباری یک مرجع تقلید بزرگ وقت شیعه به نام « آیت الله سید کاظم طباطبایی یزدی» بپردازد: « حماسه ی میشان ماجرای اشغال دشت میشان در خوزستان را بازگو می کند و مبارزات آن عصر در برابر انگلیسی ها و داستان شیخ خزعل و آیت الله سید کاظم طباطبایی و درگیری هایی که منجر به شکست انگلستان شد را به تصویر می کشد. »

در چنین شرایطی با وجود خبرهای تأیید نشده ای از بدهی ۴۳۰ میلیاردی رسانه ی ملی و نیز با توجه به تجربه ی سریال ناموفق اما عظیم و پرخرجی همچون « کلاه پهلوی» ، باید پرسید آیا مدیران سازمان صداوسیما قصد سعی و خطا روی آنتن را دارند که یک سریال تاریخی و دینی و استراتژیک را به یک کارگردان علاقه مند به فیلم های ترسناک و با کارنامه ی مملو از آثار توقیفی و غیراخلاقی می سپارند؟ آیا سریال الف ویژه با آن هزینه های گزاف جای آزمون و خطای فیلم سازان مسئله دار است؟

نکته ی پایانی آنکه چندی پیش، « علی دارابی» در گفتگویی با فارس، در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه آیا در انتخاب کارگردان های سریال های الف ویژه به رزومه ی کاری افراد هم توجه می شود؟ گفته بود: « البته طبیعتاً ما حوزه نظارت و ارزیابی مان عملکرد آنها را ارزیابی می کند و اگر آنها حائز رتبه نشوند، کار بعدی به آنها داده نمی شود… این ارزیابی حتما صورت می گیرد و ما بر این اساس کار را سفارش می دهیم. » حالا باید صبر کرد و دید که در ارزیابی مدیران سیما « بهرام بهرامیان» با این رزومه ی عجیب، چه نمره ای می گیرد؟