دخترهایم به برج میلاد می‌گویند" داداش میلاد"

به گزارش پارس به نقل از ایسنا: سابقه فنی و مهندسی قابل توجهی را قبل از ورود و قبول مسئولیت در پروژه برج میلاد با خود به همراه دارد هیچ کدام از آنها نزدیک به ساخت یک برج مخابراتی نبوده و حالا با سبز شدن این برج در وسط پایتخت دیگر مهمترین و ارزنده ترین بخش کارنامه اش" میلاد تهران" است.

پیشگامی در گفت و گو با ایسنا، در توضیحی در مورد روند واگذاری و قبول این پروژه، گفت: آذرماه سال ۷۴ مهندس خیامیان - مدیر پروژه برج میلاد با من تماس گرفت و گفت آیا مایل به همکاری در یک پروژه با ارتفاع هستی؟ قرار گذاشتیم و جلسه ای دو ساعته در شرکت بلندپایه تشکیل شد. توضیحاتی مفصل درباره پروژه به من دادند. پس از آشنایی با مدیران پروژه به محل و زمین مورد نظر برج رفتیم و پس از آن کار را قبول کردم.

پیشگاهی از معدود افرادی بوده است که در تمام دوران ساخت پر تلاطم برج میلاد، در پروژه حضور داشته و در همه این مدت مسئولیت مدیریت کارگاه بر عهده وی بوده است و به گفته او قبل از شروع پروژه برج میلاد هیچ فعالیتی روی زمینی که در جوار کوی نصر و موسوم به تپه های گیشا بوده، وجود نداشته است.

معارض روانی برج میلاد

وی در ادامه گفت: آن زمان راه ورود ما به این زمین، از سمت کوی نصر یا همان گیشا بود و بزرگراه شهید حکیمی وجود نداشت. یک بیمارستان روانی هم در بخشی از زمین مورد نظر ما قرار داشت که شاید بتوان گفت تنها معارض آن پروژه همان بیمارستان روانی بود. تصورش را بکنید که یک بیمارستان پر از بیمار در کنار پروژه ای با آن عظمت و تشکیلات و سر و صدا و گرد و خاک قرار گرفته بود و در حالی که آنها به آرامش نیاز داشتند ما به ماشین و ابزارهای پر سر و صدا نیاز داشتیم و من به شوخی به دوستان می گفتم که بعد از این پروژه ما هم می توانیم در این بیمارستان بستری شویم.

قطع درختان برای سبز شدن برج میلاد

رئیس کارگاه برج میلاد در این گفت و گو از اقداماتی نظیر قطع درختان در آن روزهای شروع به کار برج میلاد خبر می دهد که درست نبوده اما به نظر اجتناب پذیر هم نبوده اند و می گوید: کسانی که روزها و ماه های ابتدایی پروژه را به یاد دارند، می دانند که پارک گیشا چه شرایطی داشت و گمانه زنی ها و نمونه گیری های ژئوتکنیکی انجام شد و تقریبا اواخر سال ۷۴ بود که مجبور به حذف تعدادی از درختان آن محدوده شدیم و دستور قطع تعدادی از درختان را گرفتیم. درخت ها را شهرداری منطقه دو کاشته بود و هر چند قطع درختان به صورت شبانه و در روزهای تعطیل صورت گرفت اما در نهایت جنجال هایی به پا شد ولی خیلی زود همه چیز به شرایط آرام برگشت. البته این پایان داستان نبود و در ادامه اعتراضات دنبال مقصر گشتند و به من رسیدند. خیلی زود بازداشت شدم و یک شب هم مهمان اداره آگاهی بودم، ولی با تمهیداتی بیرون آمدم و غائله خوابید.

وی با بیان اینکه از این اتفاق ها در امور شهری کم نبوده است، افزود: اغلب مجوزها درباره قطع درختان و تصرف زمین ها مثل جریان بزرگراه زین الدین به گونه ای است که سر و صداها و مخالفت هایی به راه می اندازد و به وقفه و شکایت و… می انجامد.

پیشگاهی با بیان اینکه بیمارستان بیماران روانی تا سال ۸۰ در همان جا و با همان وضعیت باقی ماند و تاسیسات و تجهیزات کارگاه برج به سمت آنها توسعه داده نشد، اظهار کرد: شهرداری تهران، مکان دیگری را در منطقه هفت به مسئولان بیمارستان ارئه کرد تا نقل مکان کنند.

اقرار به مخابراتی بودن…

در حالی که حدود پنج سال از افتتاح رسمی برج میلاد می گذرد و این برج با کاربری گردشگری و تفریحی و فرهنگی، هنوز به کاربری اصلی خود نرسیده، رئیس کارگاه برج میلاد با اشاره به طرح مطالعاتی برج میلاد در زمین و هوا که شامل ۱۷ رشته تخصصی بوده است؛ گفت: مباحثی نظیر مکانیک خاک و طراحی سازه، زلزله، تونل هوا، فرکانس های تلویزیونی، ترافیک سنجی و… مورد بررسی قرار گرفت و یکی از مهم ترین بخش های مطالعاتی به فرکانس های تلویزیونی اختصاص داشت، چرا که یکی از دلایل اصلی شکل گیری برج میلاد ساماندهی آنتن های تلویزیونی در شهر تهران از طریق دکل آنتن برج بوده است.

برخی با کلمه برج مشکل داشتند

قرار بوده نام برج میلاد" تالار تهران" باشد

پیشگاهی اضافه کرد: نام این برج در ابتدا برج مخابراتی و تلویزیونی تهران بود اما بعد به" برج یادمان" تغییر نام داده است و سپس" یادمان سازه" نام گرفته بوده و در آخر هم شورای شهر تهران آن را" برج میلاد" نامید.

وی در ادامه گفت: مهندس عباس زرکوب - پیشنهاد دهنده اصلی برج که ۱۰ سال مدیرعامل برج هم بود می گوید که بعضی از طیف ها در آن زمان مایل بودند که این سازه را تنها" برج" صدا بزنیم و اساسا با کلمه" برج" مشکل داشته و تاکید کرده بودند که آن را باید" تالار تهران" بنامیم و برخی مکاتبات آن زمان هم به تبعیت از این سلایق، با عنوان تالار تهران و نه برج مخابراتی و تلویزیونی تهران انجام شده است.

رئیس کارگاه برج میلاد تاکید کرد که کارکرد تلویزیونی این برج – با هر که نامی که قرار بود داشته باشد – از اهمیت بی چون و چرایی برخوردار بود و افزود: در آن زمان صدا و سیما دو شبکه بیشتر نداشت و وقتی شبکه سه سیما راه اندازی شد، دکل آنتن جماران نیز همزمان با آن نصب شده بود ولی متاسفانه دکل جماران هم پاسخگوی نیازهای تهران نبود و نمی توانست همه نقاط را پوشش دهد.

پییشگاهی در توضیحی در مورد مطالعات و تحقیقات مربوط به باد، تصریح کرد: در نقاط مختلف روی تپه های اطراف محل ساخت برج، سنسورهایی نصب شد و هر چند ساعت یکبار نتایج آن ها را مطالعه می کردند. مطالعات به صورت صحرایی انجام می شد و نتایج به دفتر ارسال و روی آن ها کار می شد و مطالعات ترافیکی هم که شامل گذرها و محل های عبور و مرور بود، به گروه طراحی برمی گشت.

مگر تا به حال چند ساختمان چند طبقه ساخته ای که حالا برج ۳۵۰ متری می سازی؟

پیشگاهی با بیان اینکه تا آن زمان تجربه احداث چنین برجی را در ایران نداشتیم، اظهار کرد: مجبور به مطالعه نمونه های ساخته شده در دنیا بودیم و یادم هست بعضی وقت ها از من می پرسیدند که مگر تو تا به حال چند ساختمان چند طبقه ساخته ای که حالا برجی ۳۵۰ متری – و بعد ۴۳۵ متری – را می سازی؟

وی با اعلام اینکه اطلاعاتی درباره برج های مخابراتی مشابه در دنیا مثل" سی ان" کانادا و برج مسکو و یا برج شانگهای چین و برج کوالالامپور مالزی که آن زمان در حال ساخت بود به دست ما می رسید، افزود: در زمان پی ریزی برج سفری به چین داشتم تا برج شانگهای را از نزدیک ببینم. سفر مفیدی بود و با طراح آن پروژه هم صحبتی داشتم و در زمان مسئولیت آقای کرباسچی در شهرداری تهران توافق نامه ای هم بین شرکت یادمان سازه و شهرداری شانگهای در زمینه انتقال تکنولوژی صورت گرفت که فکر می کنم بعدها به جایی نرسید. این توافق نامه برای تعامل میان دو شهرداری صورت گرفت و ارتباطی با روش ساخت برج نداشت.

درخت هایی که یکسال سبز شدن برج میلاد را عقب انداختند

رییس کارگاه برج میلاد با تاکید بر اینکه مرحله به مرحله به ابعاد مختلف پروژه دسترسی پیدا می کردیم و اینگونه نبود که از ابتدا همه نقشه ها در اختیار ما قرار گیرد، افزود: بعد از کارهای ژئوتکنیکی و مطالعات خاک پروژه برای حدود یک سال به دلیل مساله درخت ها و پاره ای مسائل دیگر تعطیل شد. در این مدت نمونه برداری های خاک انجام و به آزمایشگاه فرستاده می شد تا فرایند لازم روی آن ها انجام شود. اواسط سال ۱۳۷۵ بود اندازه های پی برج را به ما اعلام کردند و مجددا چند ماه صرف مطالعات مکانیک خاک، آزمایش های سطح پی، تست های برشی، اشباع و… شد که برای این منظور، امواجی به درون زمین فرستاده می شد تا آزمایش های لازم انجام شود. در آن یک سال توقف پروژه به طور رسمی، کار تجهیز را در مجاورت بزرگراه شیخ فضل الله نوری با تاسیس یک کارگاه پی گرفتیم و دفاتری را هم خارج از محدوده برج ساختیم که تا انتهای کار به عنوان دفاتر کارگاه شناخته می شد و حالا نیز تبدیل به مهمانسرا شده است.

پیشگامی می گوید که تیم اجرایی و مهندسان پروژه را از طریق پرسشنامه ها، معرفی دوستان و شناخت قبلی از افراد با تجربه، انتخاب کرده است و اضافه می کند: انتخاب کارکنان بدون توجه به شکل اجرایی و روش کار ممکن نبود چرا که روش اصلی کار برج، " قالب لغزنده" بود. در واقع پی برج به شیوه سنتی انجام می شد ولی شفت یا سازه اصلی به روش" قالب لغزنده" ساخته می شد که در آن سالها تکنولوژی جدیدی به شمار می آمد و هر کسی نمی توانست روی آن کار کند. ساخت و نصب سازه راس و دکل آنتن نیز شیوه خاص خودش را داشت.

محدودیت ها در شکل برج میلاد تاثیر زیادی داشت

برای ساخت راس سازه و دکل نه پول داشتیم و نه بالگرد

سازه راس چطور بالا رفت

وی با بیان اینکه بر سر دو بخش – سازه راس و دکل – و شیوه اجرای آنها بحث زیادی مطرح بود، افزود: ابتدا باید روش اجرا تعیین می شد تا طراح هم بتواند در طراحی برای نحوه نصب، وزن چند صد تنی آن را در نظر بگیرد. به همین دلیل در بدو امر باید مشخص می کردیم که چه تجهیزاتی برای بالا بردن سازه لازم است. آن زمان استفاده از بالگرد برای نصب اینگونه سازه ها در دنیا مرسوم بود ولی اتفاقاتی هم افتاده بود که نشان می داد هر بالگردی قابلیت حمل سازه های سنگین را ندارد. مثلا در سال ۱۹۷۵ روس ها بالگردهایی داشتند که تا ۱۴ تن را حمل می کرد ولی بالگردهای امریکایی بیش از هفت تن را نمی توانستند بالا ببرد. برای ساخت" سی ان" کانادا نیز روس ها بالگردهایشان را در اختیار نگذاشته بودند و شرکت کانادایی مجبور شده بود در طراحی اش بازنگری کند تا تجهیزات خود را با وزنی کمتر بسازند و توسط بالگرد بالا ببرند و سازه را نصب کنند. ما نیز به این نتیجه رسیدیم که کشورهای دیگر، یا بالگرد به ما نمی دهند و یا اگر بدهند، هزینه اش بسیار گران خواهد بود، بنابراین باید روش ساخت را بر اساس این محدودیت تعیین می کردیم.

پیشگامی به سوال همیشگی ذهن مردم و دانشجویان و متخصصان در مورد نحوه بالابردن تجهیزات سازه برج تا آن بالا، اشاره دارد و می گوید: برای انتقال قطعات سازه راس و دکل آنتن از روش بالابری سنگین استفاده شد؛ به این معنی که سازه ها در کارگاه ساخته و بالا فرستاده می شد. این روش هم از ایمنی بیشتری برخوردار بود و هم از لحاظ اقتصادی برای ما به صرفه تر بود و وابستگی به کشور دیگری را به دنبال نداشت. پیش از این هم در ساخت سیلوهای سیمان و گندم از جک های این چنینی که تا وزن سه و شش تن را بالا می بردند استفاده می شد؛ ولی برای بالا فرستادن ۱۲ تن، تجهیزات را از شرکتی سوئدی خریدیم و کار در سه مرحله بالابری سنگین، دو مرحله بالا بری تجهیزات کوچک و دو مرحله بالا بری دکل آنتن به انجام رسید.

" میلادی" که به نام هفت شهردار تمام شد

تاخیر، به بالادستی های ما برمی گشت نه به عوامل روی زمین

پیش بینی ما از مدت زمان ساخت برج، شش تا هفت سال بود ولی ۱۱ سال به طول انجامید و به جرات می توانم بگویم دلیل اصلی این امر، عدم تصمیم گیری در مقاطع مختلف و تعویض پی در پی شهرداران بود

وی تصریح کرد: در آن زمان کشور ما از تکنولوژی روز این پروژه ها دور بود و باید عمده تجهیزات را می خریدیم. همچنین باید به نیروهایمان آموزش می دادیم و سطح کیفی آن ها را بالا می بردیم. به همین دلیل پیش بینی ما از مدت زمان ساخت برج، شش تا هفت سال بود ولی ۱۱ سال به طول انجامید و به جرات می توانم بگویم دلیل اصلی این امر، عدم تصمیم گیری در مقاطع مختلف و تعویض پی در پی شهرداران بود. این پروژه هفت شهردار را به خود دید و بطور میانگین هر دو سال یک شهردارتغییر کرد و در این مدت شرکت یادمان سازه هم شش یا هفت مدیرعامل به خود دید.

این پروژه هفت شهردار را به خود دید و بطور میانگین هر دو سال یک شهردارتغییر کرد و در این مدت شرکت یادمان سازه هم شش یا هفت مدیرعامل به خود دید

به گزارش ایسنا، پیشگاهی با تاکید بر اینکه دلایل اصلی تاخیر، به بالادستی های ما برمی گشت نه به عوامل روی زمین، گفت: نمونه های این شرایط زیاد است اما به عنوان نمونه قراردادهای مربوط به سازه راس و دکل آنتن بسیار دیرهنگام و دو سال بعد از ساخته شدن شفت منعقد شد و کار را معطل گذاشت. در این مدت سعی می کردیم تعدادی از نیروهای اصلی مان را نگه داریم؛ آنها کسانی بودند که روی تکنولوژی بتن و بالابری نصب، کار کرده بودند و نمی شد از پروژه جدا شوند. این گروه و بخش های فنی عمدتا ثابت می ماندند، ولی جابجایی ها در سطح کارفرما خیلی زیاد و سریع اتفاق می افتاد.

دانشجویان درجه یک و نخبه را به کار گرفتیم

تا آن زمان بیشتر از دو طبقه نساخته بودم

وی در ادامه افزود: مهندس خیامیان – مدیر پروژه – روی سطح کیفی و استفاده از دانشجویان درجه یک و نخبه اصرار داشت و به همین دلیل تیم اجرایی همگی دارای رتبه های بالای تحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف و دانشگاه های دیگر بودند. زیاد به تجربه افراد نگاه نمی کردیم چون هیچ کدام تجربه های بزرگی نداشتند و برج میلاد هم پروژه ای منحصر به فرد بود. حتی خود من تا آن زمان تجربه ساخت ساختمان بزرگ را نداشتم و به نظرم تا آن زمان بیشتر از دو طبقه نساخته بودم، ولی معتقد بودم که آنچه بیشتر اهمیت دارد، مدیریت کردن نیروهاست.

وی در مورد شرایط کارگاه برج میلاد که فضایی متفاوت را داشته است، گفت: نمی توانستیم مثل ساعت های اداری روزی هفت ساعت یا هفته ای ۴۴ ساعت کار کنیم. و احتیاج ما برای روزی ۱۲ ساعت کار در روز با قوانین وزارت کار تناقص داشت و باید مشکل را به طریق قانونی حل می کردیم. قرار بر آن شد که قراردادها طوری منعقد شود که شرایط با نیروها در میان گذاشته شود و آنها موافقت خود را با روزی ۱۴ ساعت کار اعلام کنند و حقوق و اضافه حقوقشان هم پرداخت شود و تقریبا با این برنامه و پیشنهاد موافقت شد وهیچ مشکلی به وجود نیامد.

پیشگاهی به دوره ای اشاره دارد که برای ساخت شفت، ۴۰ شبانه روز هیچ کس تعطیلی نداشته و هر گروه بعد از انجام کامل بخش مربوط به خود به مرخصی میر فته و می افزاید: در بخش قالب لغزنده دو شیفت کار در نظر گرفته شده بود. کارگران یدی ۱۲ ساعت در روز حضور داشتند ولی مهندسین و تکنسین ها یک ساعت هم باید اضافه حضور می داشتند تا هماهنگی ها را با سرپرست شیفت بعدی انجام دهند.

قوم آرماتوربند و قوم صخره نورد

به گزارش ایسنا، پیشگاهی در ادامه شرایط کارگاه برج گفت: اغلب کارگران که شهرستانی بودند، در خوابگاه های کارگری استراحت می کردند و اکثر تکنسین ها و مهندسان از تهران انتخاب شده بودند چرا که اگر شهرستانی بودند، به امکانات و تسهیلات بیشتری نیاز داشتند. اما نکته جالب درباره کارگران این است که هر گروه از آن ها متعلق به قومیت و اقلیم خاصی از ایران بودند. معروف است که آرمارتوربندها ترک هستند. تجربه هم همین را به ما می گفت. البته مسجد سلیمانی ها هم آرماتوربندهای خوبی هستند و ما درکارگاه برج میلاد آرماتوربند ترک و لر را با هم داشتیم.

قالب لغزنده برج را آرماتوربندهای ترک کار کردند و بتن ریزها لر بودند و کارهای بنایی را شمالی ها انجام می دادند، از کردها هم در بخش صخره نوردی، یعنی بالا رفتن از دکل آنتن و سازه راس استفاده می شد و همه آنها آن ها آموزش دیده بودند

نقش ترک ها و لرها و کرد ها و شمالی ها در شکل گیری برج میلاد

وی اضافه کرد: وقتی یک پیمانکار برای کاری – مثل آرماتوربندی – انتخاب می شود، افرادی را که همیشه با هم هستند را انتخاب می کند. ویژگی کار گروهی آن ها این است که هم می توانند کار را یکدست و به سرعت پیش ببرند و هم یکباره با هم کار را رها کنند و لنگ بگذارند؛ البته وقتی حق و حقوقشان را بگیرند دلیلی ندارند که کار را رها کنند. قالب لغزنده برج را آرماتوربندهای ترک کار کردند و بتن ریزها لر بودند و کارهای بنایی را شمالی ها انجام می دادند، از کردها هم در بخش صخره وردی، یعنی بالا رفتن از دکل آنتن و سازه راس استفاده می شد و همه آنها آن ها آموزش دیده بودند.

پیچ های دکل برج میلاد را کرد ها سفت کردند

پیشگاهی توضیح می دهد که برای آموزش تعدادی از کارگران ماهر راس سازه از کارشناسان آتش نشانی و فدراسیون کوهنوردی کمک گرفته شد و تعدادی از کارگران کرد انتخاب وآموزش دیده بودند و تمرین های لازم را با آویزان شدن از طناب و حمل مجروح و… انجام دادند.

وی اضافه کرد: این گروه کارگران کرد که تعدادشان به ۲۰ نفر می رسید، وظیفه سفت کردن پیچ های دکل آنتن را هم بر دوش داشتند و باید می توانستند در ارتفاع و در حالی که زیرپایشان خالی باشد، بایستند و بعد حدود ۳۰ هزار پیچ را سفت کنند. البته در همه این مراحل چند نفر از تکنسین های شرکت هم که وظیفه نظارت بر بسته شدن پیچ ها را بر عهده داشتند، آموزش های ایمنی لازم را دیده بودند و آنها را همراهی می کردند.

خواب دیدم برج با رأسش افتاد توی خیابان گیشا

رئیس کارگاه برج میلاد در پاسخ به این سوال که آیا خودتان هم به ارتفاع بلند رفتید و پیچ ها را سفت کردید؟ پاسخ می دهد: نه، اما یکبار در طول ساخت برج خوابی دیدم که حسابی مرا ترساند. آن زمان سازه راس برج را ساخته بودیم. شب خواب دیدم که سازه کج شد و روی خیابان گیشا افتاد. این خواب همان زمانی بود که شایعه شده بود اگر برج سقوط کند، می افتد توی خیابان گیشا و همین مسئله باعث افت قیمت خانه ها در این منطقه شده بود. در خواب دیدم که برج با سازه راس و دکل، سقوط کرد توی گودی پشت برج میلاد و در همان حال خوشحال بودم که روی زمین نیفتاده و می شود بلندش کرد و سرجایش قرار داد.

داستان دختری که از روی برج خودکشی کرد

رییس کارگاه برج میلاد با وجود اهمیتی که برای وضع مقررات و اعمال سختگیری در حوزه ایمنی قائل است، حوادثی را نقل می کند که هم از حس افسوس و دریغ او سرچشمه می گیرد و هم به قصد یادآوری و تقدیر بیان می شود. او سرنوشت دو کارگر زحمتکش و دو بازدیدکننده ناامید و به ته خط رسیده را تعریف می کند که چطور در برابر چشم همگان از دنیا رفتند و مایه بهت و ناراحتی شدند.

وی با بیان اینکه به دلیل سختگیری های ایمنی تا حدود دو سال آخر پروژه هیچ حادثه منجر به فوتی نداشتیم و در مراحل سخت کا رهمچون مراحل پی، شفت، سازه راس و دکل آنتن با آن همه سختی و خطری که وجود داشت، حتی حادثه منجر به قطع عضو هم نداشتیم، افزود: در زمانی که شفت ساخته و به تراز ۳۰۲ متری رسیده بود در میان یکی از گروه های دانشجویی بازدید کننده، دختر ۱۹ ساله ای به قصد خودکشی پایین پرید و خودش را کشت. در مورد دیگر مدرس زبان شرکت یادمان سازه اقدام به خودکشی کرد و تیم حراست نتوانست مانعش شود. این فرد هم ۱۹ سالش بود و با خودش قرص و حتی یادداشتی به همراه داشت که نشان می داد به قصد خودکشی آمده است. یکی از نیروهای حراست، در لحظه آخر متوجه نیت او شده و با گرفتن یقه او را گرفت اما آن فرد خودش را رها کرد و پایین پرید.

پیشگاهی ادامه داد: در میان کارگران هم دو مورد حادثه منجر به فوت رخ داد و در مرحله نازک کاری طبقات لابی یکی از کارگران که مشکل بینایی داشت سقوط کرد و جان باخت. در این مورد کوتاهی مسئول مربوطه بوده و آن فرد اصلا نباید استخدام می شد و ما به دلیل همین کوتاهی، مسئول مربوطه را اخراج کردیم. یک نفر هم از داخل یکی از طبقات به طبقه ای پایین ترافتاد و متاسفانه جان باخت. این اتفاقات بر روحیه سایر کارکنان تاثیر منفی می گذاشت و به هر حال پوشش بیمه ای این دو کارگر علی رغم تقصیر خودشان که کمربند ایمنی را نبسته بودند، پرداخت شد.

برای هر مرحله کار گوسفند می کشتیم

بالاتر از همه بیمه ها برای ما" بیمه حضرت ابوالفضل" بود

پیشگاهی با اعلام اینکه بالاتر از همه بیمه ها برای کارگران" بیمه حضرت ابوالفضل" است، می گوید: از بدو پروژه، برای هر مرحله گوسفند می کشتیم. اعتقادمان به قربانی کردن به حدی بود که در مراحل قالب لغزنده، سازه راس و دکل آنتن، هر روز گوسفند قربانی می کردیم و گوشت ها را یا میان کارگران و مهندسان تقسیم می کردیم یا به آسایشگاه کهریزک و بنیادهای خیریه می فرستادیم. بعضی ها در روز اول پروژه می گفتند گاو یا شتر بکشیم ولی خودم اعتقاد داشتم که باید حتما گوسفند سر ببریم و بنابراین به جای شتر و گاو، سه گوسفند قربانی کردیم.

چند هزار کارگر برج میلاد را ساختند؟

رئیس کارگاه برج میلاد در توضیح و اعلام تعداد کارگرانی که از روز اول درپروژه برج میلاد حضور داشتند، گفت: کارگرانی که بیش از دو سال در برج کار کرده اند حدود ۱۵۰۰ نفر می شوند. کارگرانی که شش ماه کار کرده باشند به حدود پنج هزار نفر می رسند و کارگرانی هم که یک ماه بوده و رفته اند و یا کارگران بخش آسانسور و ساخت سازه فلزی، مجموعا ۱۰ هزار نفر می شوند. ولی فهرست ما بر اساس کارگرانی که بیش از دو سه سال کار کرده باشند، حدود ۱۵۰۰ نفر را نشان می دهد. توجه داشته باشید که کارگران بخش ها کاملا متفاوت بودند و در هر مرحله تغییر می کردند.

پیشگاهی می گوید: بعضی وقت ها جوان ۱۷ ساله هم در میان کارگران پیدا می شد که با شناسنامه دیگران می آمدند و مغایرت قانونی داشت و بعد از اطلاع عذرشان را می خواستیم. در میان کارگران افراد مسن هم حضور داشتند که به عنوان نمونه یکی از آن ها معمار معمولی ساختمانی بود و از ابتدا تا انتهای پروژه با ما بود و در سه سال آخر به دلیل بیماری دیابت از کار افتاد ولی خوشبختانه با توافقی که داشتیم تا روز آخر، بیمه و حقوقش را پرداخت کردیم.

پسرم هم سن شفت برج میلاد است

دخترهایم به برج میلاد می گویند" داداش میلاد"

یک شب دختر دومم که کلاس اول دبستان بود، دفتر مشقش را آورد تا من امضا کنم و من به جای امضا برایش نوشتم" ملاحظه شد، بایگانی شود"

رئیس کارگاه برج میلاد از ابتدا تا افتتاح که در دبیرستان سعدی اصفهان درس خوانده است، از علاقه اش به کارهای سازه ای که دلیل اصلی ماندگاری اش در برج میلاد بوده است گفت و افزود: همیشه دربست در اختیار کارهایم بوده ام و همیشه روی خاک کار کرده ام و در طول ساخت برج میلاد اولویت اول تا آخر من برج بوده است. پسری دارم که هم سن شفت برج میلاد است و نامش محمد مهدی است. دو دختر بزرگ تر هم دارم که به برج میلاد می گویند داداش میلاد؛ بس که می دیدند با علاقه و تعصب به کارم نگاه می کنم. یک شب دختر دومم که کلاس اول دبستان بود، دفتر مشقش را آورد تا من امضا کنم و من به جای امضا برایش نوشتم" ملاحظه شد، بایگانی شود" . این را طبق عادت کاری ام انجام دادم و دخترم گریان نزد مادرش رفت و گفت ببین بابا توی دفترم چی نوشته و آن دفتر را به عنوان یادگار نگه داشته ایم.

در زمان بتن ریزی در پی ۴۸ ساعت بیدار بودیم

استخر دسته جمعی برای بازیابی آرامش مدیران

تخمه به جای سیگار برای رفع خواب زدگی

وی در بخش دیگری از خاطرات خود می گوید: بعضی شب ها که بتن ریزی داشتیم، چند شب پی در پی سرکار می ماندیم. اولین بتن ریزی در پی، ۳۶ ساعت طول کشید و من و مهندس خیامیان ۴۸ ساعت مستمر بیدار ماندیم و همان شب یا دم صبح که خیامیان به خانه برمی گشت، از فرط خواب آلودگی تصادف کرد. در اواخر کار هم معمولا از هفت صبح تا ۱۲ شب سر کار بودیم. شب هایی بود که مهندس میرصادقی – که مدیر عامل یادمان سازه شده بود – وقتی می دید تنش ها و فشارهای کاری اوج گرفته، تعدادی از مدیران و مهندسان را جمع می کرد و به استخر می برد تا قدری آرامش پیدا کنند.

وی اضافه کرد: یکبار مهندس زرکوب در روز اول نوروز با شاخه های گل به کارگاه آمد و روز اول سال را پیش ما بود. در آن زمان برای بالا بردن استیج اول، اقدام کرده بودیم و طبق تعهد باید اولین محموله ۴۶۰ تنی سازه راس را تا ۹ فروردین بالا می فرستادیم. در مورد دیگر به بعضی ها تخمه می دادیم که هم خوابشان نبرد و هم کمتر سیگار بکشند. به خصوص در روش قالب لغزنده، امکان آتش سوزی توسط آتش سیگار به دلیل حضور در ارتفاع و وزش باد زیاد بود و امکان مهار آتش وجود نداشت. وسایل برش کاری و جوش کاری هم احتمال آتش سوزی داشت و به همین دلیل به اکثر کارگرها تیغ های موکت بری داده بودیم تا روی قالب لغزنده همراه داشته باشند و اگر آتش سوزی اتفاق افتاد، برزنت را از محل حریق ببرند و پایین بیاندازند.

در ۱۰۰ معدن به دنبال شن و ماسه گشتیم

پیشگاهی می گوید برای انتخاب شن و ماسه مطلوب، کل معادن استان تهران و استان های همجوار را نمونه گیری کرده اند و می افزاید: مجموعا حدود ۱۰۰ معدن را گشتیم و در نهایت شن و ماسه ای را انتخاب کردیم که ترکیب جدیدی داشت و ماسه اش را به شیوه سانتریفیوژ تهیه می کرد. البته بتن فقط شن و ماسه و سیمان و آب نیست. مقدار و نوع شن و ماسه و آب خیلی مهم است و تغییر در نوع و مقدار هر یک از آن ها، کیفیت ها بتن را تغییر می دهد. عامل دیگر وجود هوا در بتن است. برای شفت، بتنی می خواستیم که سالیان سال پابرجا بماند.

از نظر او، بتن برج یک بتن عادی نیست ولی باید به خوبی نگهداری شود و یکی از نگرانی های رییس کارگاه برج میلاد این است که کار به همین شکل رها شود و بتن برج در معرض فرسایش و باد و غبار قرار بگیرد و اضافه می کند: دستور العمل های نگهداری برج میلاد تهیه شده و در اختیار برج قرار گرفته است تا هر سه سال یکبار بتن را به کرمی مخصوص آغشته کنند. به این صورت که عرشه ای دور شفت درست شود و آن کرم را با پیستوله به بدنه بپاشند تا هم اثر غبارها و آلودگی ها را از بین ببرد و هم بر عمر بتن بیفزاید.

اگر نمای بتنی برج رنگی بود هر روز باید آن را می شستیم

وی اشاره ای هم به نمای بتنی برج می کند و پاسخ برخی انتقادها را که می گویند چرا نمای بیرونی برج کاشی کاری نشده، می دهد: برج های بلند به این دلیل نمای بتنی دارند که بر اثر زلزله به اندازه ۱.۴۰ متر قابلیت ارتعاش دارند. لازمه این حرکت ارتعاشی آن است که جنس سازه به گونه ای باشد که بر اثر حرکت دچار آسیب نشود. اگر نمای برج کاشی کاری شده بود، قابلیت حرکت پذیری نداشت و ممکن بود قطعاتش فرو بریزد. ضمنا اگر رنگ هایی درون بتن ریخته می شد تا مثل برج مالزی حالت صورتی رنگ می گرفت، غبار و آلودگی های تهران آن را لک می کرد و نیاز دائم به شستشو داشت.

سهم دو کیلویی هر ایرانی از برج میلاد

پیشگاهی، می گوید: حجم خاک برداشت شده از گودبرداری تقریبا ۱۵۰ هزار تن بود و وزن برج میلاد هم با پی و سازه و دکل، تقریبا ۱۵۰ هزار تن است. یعنی خاکی را برداشتیم معادلش را به شکلی فوق العاده و با یک معماری نوین در همان جا گذاشتیم. من همیشه می گویم اگر جمعیت ایران ۷۰ میلیون نفر باشد، با احتساب این وزن، هرنفر دو کیلوگرم در برج میلاد سهم دارد.