۷ حاشیه‌ی پررنگ‌تر از متن مدیریت شمقدری

به گزارش پارس به نقل از ایسنا، اگرچه سیاست های دوره مدیریت سینمایی در دولت اخیر، باعث شد که توجه عامه مردم به سینما بیش از پیش جلب شود اما همین توجه گاهی باعث دردسر هایی هم شد. در حوزه های مختلف هم دوران مدیریت شمقدری بدون حاشیه نبود:

کشمکش با حوزه هنری

چالش میان حوزه هنری و معاونت سینمایی وزارت ارشاد، چالشی دنباله دار است که در مدیریت های مختلف این دو نهاد از سال ها قبل وجود داشته اما این چالش هیچ وقت به بحران تبدیل نشده بود.

نوروز ۹۱ و همزمان با اکران فیلم های جدید، اعتراض برخی از ائمه جمعه و سیاسیون نسبت به اکران دو فیلم « خصوصی» و « گشت ارشاد» به اوج خود رسید و اتفاقاتی را رقم زد که یک سال سینمای ایران را تحت الشعاع قرار داد. در این میان، حوزه هنری که « گشت ارشاد» و « خصوصی» را روی پرده سینماهایش داشت به یکباره و با صدور بیانیه ای، فیلم ها را از چرخه اکران خارج کرد و با تاکید بر نظارت محتوایی بر فیلم هایی که می خواهد اکران کند، آتش زیرخاکستر را شعله ور کرد.

سازمان سینمایی هم که حوزه هنری را به جانبداری و پایگاه دادن به خانه سینمایی ها می دانست، وارد چالشی جدی با این نهاد شده و نهایتا بیش از ۱۰ فیلم ساخته شده در سال ۹۰، در سال ۹۱ نتوانستند رنگ پرده سینماهای حوزه هنری را ببینند.

حوزه هنری نظر حاکمیتی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را نقض کرد و اظهارنظرهای متقابل جواد شمقدری و محسن مومنی شریف تبدیل به یک دوئل دونفره شد.

گره کور خانه سینما

به نظر می رسد دیگر کمتر علاقمندی به سینما وجود دارد که داستان آنچه بر خانه سینما گذشت را نداند. در هر صورت داستان « لقمه پیچیده شده پشتِ سر» خانه سینما یک سال و نیم ادامه داشت تا رییس جمهور دستور حل و فصل فوری آن را صادر کرد؛ اتفاقی تا همین روز ها نیفتاد و شمقدری و یارانش همچنان بر روال گذشته، معتقدند کارها آنطور که آن ها قانونی می دانند باید انجام شود.

سه شنبه ظهر (چهارم تیرماه) پاراف احمدی نژاد زیر نامه نمایندگان خانه سینما در کمیته اصلاح اساسنامه این نهاد صنفی نشان داد که او همچنان پیگیر حل مشکل خانه سینماست و برخلاف ادعای مدیران سازمان سینمایی، روش در پیش گرفته شده را « تنگ نظری» می داند.

در متن این نامه که از سوی رییس جمهور در پاسخ به گزارشی که در یازدهم فروردین ماه تحویل ایشان شده، خطاب به جواد شمقدری - معاون وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و رییس سازمان سینمایی - نوشته شده، آمده است: « گردشکار شماره ۲۸۱۲ مورخ ۱۱ فروردین ماه ۹۲ معاونت ارتباطات و اطلاع رسانی این دفتر درخصوص گزارش نمایندگان خانه سینما در هیات هفت نفره اصلاح اساسنامه (تصویر پیوست) به استحضار ریاست محترم جمهوری رسید، پی نوشت فرمودند:

بسمه تعالی جناب آقای شمقدری چرا اینقدر بسته و با تنگ نظری برخورد می شود. باید اجازه داد یک نهاد صنفی کار خودش را بکند. اکثریت قاطع اعضای خانه سینما متعهد به کشور و ارزش های الهی و انسانی هستند. کاری نشود که گرایشات و اغراض شخصی و گروهی به نام انقلاب معرفی و یا خدای ناکرده با استفاده از قدرت سازمانی تحمیل گردد. فوری مشکل را حل کنید و اعلام نتیجه شود. »

پس از انتشار این نامه، رییس سازمان سینمایی تاریخ آن را مربوط به فروردین دانست و گفت که در اردیبهشت ماه موضوع تشکیل هیات بازگشایی خانه سینما را با رییس جمهور در جریان گذاشته و او هم آن را تایید کرده است؛ این درحالی است که محمد شیخان (معاون اطلاع رسانی دفتر رییس جمهور) این سخنان شمقدری را تکذیب و تاکید کرد پاراف عتاب گونه نامه پس از توضیحات شمقدری توسط احمدی نژاد انجام شده و نظر رییس جمهور « همچنان» بر این است که خانه سینما باید بازگشایی شود و نباید با تنگ نظری مانع فعالیت یک نهاد صنفی شد.

اتحادیه تهیه کنندگان

اختلاف میان تهیه کنندگان سینمای ایران سابقه ای چندین ساله دارد که حتی تشکلی مانند خانه سینما هم نتوانست آن ها را کاملا کنار هم جمع کند و شاهد دو سه و گاها چهار تشکل تهیه کنندگی در طول این سال ها بود.

پس از آنکه خانه سینما توسط وزارت ارشاد تعطیل اعلام شد، با کمک سازمان سینمایی صنف تهیه کنندگی جدیدی وارد میدان شد و برخی از منتقدان هیات مدیره خانه سینما و برخی از آن هایی که گرایشی به طرف خاصی نداشتند را جذب کرد. ترکیب اولیه هیات مدیره این صنف، ترکیبی نسبتا قوی بود اما رفته رفته بخشی از تهیه کنندگان قدرتمند سینما ترجیح دادند از « اتحادیه تهیه کنندگان» کنار بکشند.

چندی پس از تشکیل این اتحادیه، سازمان سینمایی برای پا گرفتن صنف جدید التاسیس جمعی از تهیه کنندگان، تشکیل پرونده و بررسی فیلمنامه ها قبل از صدور پروانه ساخت را به آن ها سپرد و این کارش باعث انتقادات شدیدی شد. حتی بخشی از تهیه کنندگانی که از ابتدا این صنف را با عنوان « اتحادیه ۲» خطاب می کردند، حاضر نشدند برای صدور پروانه ساخت در اتحادیه تهیه کنندگان تشکیل پرونده دهند.

از دیگر امکاناتی که سازمان سینمایی، جواد شمقدری و سیدعلیرضا سجادپور (معاون سابق و یاران نزدیک رییس سازمان سینمایی) به اتحادیه تهیه کنندگان دادند، امکان تشکیل شورای صنفی نمایش بود که پیش از این در خانه سینما تشکیل می شد.

اعطای امتیازات مختلف به اتحادیه تهیه کنندگان، اگرچه باعث شد که این صنف قدرت قابل توجهی به دست آورد اما همین قدرت چند جایی به ضرر سازمان سینمایی تمام شد و شمقدری را با چالش های جدی مواجه کرد. از جمله اینکه طبق اعلام کارشناسان و صاحب نظران، شورای صنفی نمایش با چینش غلط و تسویه حساب گونه اکران نوروز ۹۱ باعث انتقادات شدیدی در جامعه شد. همچنین بحث دخالت ها و انتظارات این صنف به همراه شورای صنفی نمایش در روند صدور پروانه های ساخت و چینش اکران به جایی رسید که مهدی عظیمی میرآبادی (معاون فعلی فعالیت های سازمان سینمایی) رسما مقابل سیدضیا هاشمی (رییس اتحادیه تهیه کنندگان و رییس شورای صنفی نمایش) ایستاد و از آن پس، هیات مدیره اتحادیه تهیه کنندگان که با دوپینگ شمقدری و سجادپور پا به عرصه کارهای صنفی گذاشته بودند، به منتقدان جدی سیاست های سازمان سینمایی تبدیل شدند.

البته ناگفته نماند که در این مدت، اتحادیه تهیه کنندگان در جهت رفاه سینماگران تلاش های زیادی هم انجام داد و در آخرین مرحله توانست قرارداد مهمی با بیمه ایران برای بیمه تکمیلی هنرمندان سینما منعقد کند که می تواند در بحث های درمانی و همچنین امنیت شغلی اهمیت دوچندانی داشته باشد.

فیلم های با تم خیانت

در سی امین جشنواره فجر، چندین و چند فیلم با تم خیانت روی پرده رفت که حواشی زیادی را برای سینمای ایران به دنبال داشت. این فیلم ها در ایام جشنواره از سوی منتقدان و اصحاب رسانه مورد انتقاد قرار گرفت و پس از آن هم حوزه هنری وارد ماجرا شد.

نتیجه آنکه متن سینمای ایران یک سال تمام جای خود را به حواشی داد و مدیران تصمیم گیر در سازمان سینمایی را مجبور کرد که دقت بیشتری در صدور پروانه های ساخت انجام دهند تا در جشنواره سی ویکم اتفاقی مشابه سال قبل را شاهد نباشند.

وعده های عملی نشده

به یقین باید تبدیل معاونت به سازمان سینمایی و همچنین تشکیل شورای عالی سینما را از مهمترین اقدامات مثبت جواد شمقدری در دوران مدیریتش در وزارت ارشاد دانست اما طبق اظهارنظرهای اخیر سینماگران، وعده های این سازمان و شورا چندان عملی نشده است.

اگرچه سازمان سینمایی بهمن ماه ۹۰ طی مراسمی رسما آغاز به کار کرد اما بخش های مختلف این سازمان یک ماه مانده تا پایان دولت دهم همچنان فعالیت عملیاتی خود را آنطور که باید آغاز نکرده اند به طوری که شمقدری هنوز در مصاحبه های مختلفش از تلاش برای تثبیت وضعیت این سازمان سخن می گوید.

شورای عالی سینما هم وضعیتی تقریبا مشابه دارد. این شورا با رایزنی های زیاد و با ریاست محمود احمدی نژاد آغاز به کار کرد و در ابتدای راه، مصوباتی بسیار جدی و راهبردی برای گسترش زیر ساخت های سینمای ایران داشت اما بسیاری از این مصوبات اجرا نشده باقی ماند؛ چرا که در پی تحریم های اقتصادی و… ، دولت سال قبل با کمبود بودجه مواجه بود.

فیلم های فاخر و « لاله»

بحث ردیف بودجه مخصوص ساخت فیلم های فاخر در زمان مدیریت جعفری جلوه در معاونت سینمایی (در دوران وزارت محمدحسین صفارهرندی) مطرح شد و کلید خورد. از این بودجه اختصاصی در سال های اول دوره شمقدری خیلی خبری نبود تا اینکه در سال ۹۱، این بودجه و فیلم هایی که قرار بود با آن ساخته شود، حواشی زیادی را ایجاد کرد.

در سال ۹۱، بحث تولید فیلم « لاله» به عنوان یک اثر فاخر و با بودجه ای میلیاردی مطرح شد و حتی کار را به جایی رساند که وزیر ارشاد و رییس سازمان سینمایی برای ادای توضیحات به کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی احضار شدند اما در هر صورت تولید این فیلم آغاز شد و اکنون ادامه دارد.

سازمان سینمایی همچنین از « استرداد» ، « عقاب صحرا» ، « فرزند چهارم» ، « سوادیکا» ، « چ» و « برلین منفی هفت» هم به عنوان فیلم های فاخر دیگرش نام برد.

از میان این فیلم ها، « استرداد» ، « فرزند چهارم» ، « عقاب صحرا» و « برلین منفی هفت» در جشنواره سی ویکم فجر (سال ۹۱) رونمایی شد که پس از رونمایی شدن درباره ی کیفیت آنها بحث و گفت وگوهایی شد.

از میان فیلم های فاخر، « لاله» و « چ» هنوز در مرحله تولید هستند و گفته می شود که هر دو کیفیت مناسبی دارند. همچنین به نظر می رسد ساخت « سوادیکا» که قرار بود با بودجه سازمان سینمایی و در دفتر متعلق به برادر جواد شمقدری انجام شود، منتفی است.

تجمع روبروی وزارت ارشاد

همانطور که گفته شد حواشی که اکران دو فیلم « خصوصی» و « گشت ارشاد» در سینماها ایجاد کرد تا ماه ها ادامه داشت. در بحبوحه این ایام، انتشار فیلم سینمایی « یک خانواده محترم» که خلاف نظر وزارت ارشاد ساخته شده بود هم به حجم این حواشی افزود و آتش زیر خاکستر بالاخره با اکران « من مادر هستم» شعله ور شد.

اکران « من مادر هستم» که فیلمی اجتماعی و بسیار تلخ بود، باعث شد انصار حزب الله وزیر ارشاد را تهدید به تحصن روبروی ساختمان این وزارت خانه کند تا بلکه « من مادر هستم» از روی پرده پایین بیاید و سیدمحمد حسینی از ساخت این فیلم ها عذرخواهی کند. اما وزیر ارشاد چنین تهدیدی را نپذیرفت و نهایتا در صبح یکی از روز های پاییز ۹۱، تحصن انصار حزب الله روبروی وزارت ارشاد آغاز شد. این تحصن با شعارهایی علیه وزیر و معاونانش ادامه یافت و تا جایی پیش رفت که آن ها شمقدری و معاونانش را به بی غیرتی متهم کردند! نهایتا انصار حزب الله ترجیح داد به جای تحصن به تجمع اکتفا کند.

به گزارش ایسنا، ممکن است در یکی دوماهی که تا پایان ماموریت جواد شمقدری در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی باقی مانده، حواشی جدیدتری نیز اتفاق بیافتد که اصلا دور از ذهن نیست؛ مخصوصا با شرایطی که در این روز ها درباره خانه سینما و تشکیل خانه سینما ۲ برای او ایجاد شده است. گویا او این بار با جدیت بیشتری از سوی رییس جمهور درباره وضعیت خانه سینما روبروست و بعید به نظر برسد بتواند خانه سینما ۲ را نیز به راحتی تشکیل دهد. باید دید این ها باعث اتفاقات جدیدی در سینمای ایران خواهد شد؟