هشدار؛ فاجعه‌ای غمین در کمین زمین

به گزارش پارس به نقل از فارس، خشکسالی پدیده ای بارز از خشم طبیعت است که اگر نتوان با راهکارهای مناسب به مقابله با آن رفت، این خشم دامنگیر بسیاری از کشورهای جهان می شود.

طبق گزارش سازمان ملل در آینده ۳۱ کشور جهان از جمله ایران با کمبود آب مواجه می شوند و تا سال ۲۰۲۵ میلادی بیش از دو سوم جمعیت جهان در شرایط کمبود جدی و کم آبی قرار می گیرند.

حجم آب موجود در جهان به میزان ۱.۲ میلیارد کیلومتر مکعب برآورد شده است که ۹۸ درصد آن در اقیانوس ها و دریاها قرار دارد و شور است و بخش اعظم آب شیرین زمین در کلاهک های یخی قطبی ذخیره شده و تنها کمتر از یک درصد آن به صورت منابع آبی در دسترس انسان قرار دارد که برای کشاورزی و شرب قابل مصرف است.

تهیه برنامه مدیریت بحران آب برای کشور ما که دارای اقلیم خشک تا نیمه خشک است اهمیت ویژه ای دارد بنابراین برای جبران کمبود بخش تأمین آب در شرایط بحرانی باید راهکارهایی در نظر گرفته شود.

بازسازی چاه های منابع تأمین آب شرب می تواند از جمله این راهکارها باشد ضمن اینکه بررسی آمار نشان می دهد حدود ۸۰ تا ۸۵ درصد آب شرب کشور از منابع زیر زمینی تأمین می شود و چاه های آب شرب اهمیت ویژه ای دارند.

اصلاح و بازسازی چاه های آب شرب با انجام عملیات ویدئومتری، اسید شویی، ترمیم لوله جداره و… نیز امکان افزایش منابع تأمین تا سقف حداقل ۱۰ درصد منابع تأمین قابل استحصال را فراهم می کند.

در زمان بحران های کمبود آب، عموماً تأسیسات با حداکثر ظرفیت بهره برداری می شوند و در نتیجه تعداد خرابی و از کار افتادگی تأسیسات افزایش می یابد بنابراین انجام PM می تواند ضریب آماده به کاری تأسیسات را افزایش دهد.

گیلان از جمله استان های پرباران کشور محسوب می شود و به همین دلیل تصور اینکه دچار کم آبی شود برای بسیاری سخت است اما مسئولان با مشاهده کاهش ورودی آب سفیدرود پیش بینی کم آبی این استان سرسبز را در سال آینده دادند که باید از اکنون برای جلوگیری از این امر راهکارهای اساسی اندیشیده شود.

*کاهش ۱۰ برابری ورودی آب سد سفیدرود

استاندار گیلان در گفت وگو با خبرنگار فارس در رشت با اشاره به وضعیت آب موجود در این استان، ورودی آب سد سفیدرود را ۲۰ متر مکعب بر ثانیه در سال جاری عنوان کرد و گفت: سال گذشته ورودی آب سد سفیدرود ۱۰ برابر بیشتر بود.

کیهان هاشم نیا با بیان اینکه ۷۵ درصد آب شالیزارهای گیلان از شبکه سد سفیدرود تأمین می شود بیان کرد: سد سفیدرود تنها تأمین کننده آب شالیزارهای استان است.

وی به رسوب گذاری ۷۵۰ میلیون متر مکعبی پشت سد سفیدرود اشاره کرد و افزود: ذخیره آب سد سفیدرود با توجه به رسوب گذاری، از ۲.۵ میلیون متر مکعب در بهترین شرایط به یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون متر مکعب کاهش پیدا کرده است.

هاشم نیا با اشاره به اینکه پشت سد سفیدرود به اندازه تمام سدهای در حال احداث گیلان رسوب گذاری شده است، تصریح کرد: آب بندان ها برای جبران آب اراضی کشاورزی گیلان باید احیا شوند.

استاندار گیلان هدر رفت آب در شالیزارها را بسیار زیاد دانست و اظهار داشت: امسال به دلیل تفاوت در اجرای کشاورزی به ویژه در بخش مربوط به شالیزارها مجبور شدیم آب بیشتری از سد سفیدرود برداشت کنیم.

وی خواستار مدیریت آب مصرفی شالیزارها توسط کشاورزان شد و خاطرنشان کرد: کشاورزان از پمپ های آب بیشترین استفاده را ببرند.

*برداشت ۳۰۰ میلیون متر مکعب آب بیشتر از سد سفیدرود/احتمالی خشکسالی در گیلان

استاندار گیلان با تاکید بر کمک حوزه مدیریت آب استان به کشاورزان، افزود: امسال اگر کمبود آب مدیریت نشود، کم آبی به سال آینده زراعی منتقل می شود و ممکن است دچار خشکسالی شویم.

وی با بیان اینکه امسال از سد سفیدرود ۳۰۰ میلیون متر مکعب بیشتر از سال گذشته آب برداشت شده است، اظهار داشت: سند تأمین آب هر شهرستان باید به طور جداگانه تهیه شود.

هاشم نیا از انتقال آب شرب شهرهای رشت، خمام، انزلی و… در یک ماه آینده به سد آیت الله بهجت « شهر بیجار» خبر داد و تصریح کرد: آبگیری سد آیت الله بهجت زمان بر است و به ۹ ماه زمان نیاز دارد.

وی با اشاره به اینکه سال آینده ۵۰۰ میلیون متر مکعب کمبود آب کشاورزی در استان داریم، اظهار داشت: امسال کشاورزان باید عاقلانه بر مصرف آب کشاورزی تسلط داشته باشند تا سال آینده دچار مشکل نشویم.

استاندار گیلان با بیان اینکه عرصه سفیدرود و تالاب انزلی در کارگروه توسعه کشاورزی استان پیگیری می شود، متذکر شد: ۳ هزار هکتار در حاشیه رودخانه سفیدرود و ۱۰ هزار هکتار در حریم تالاب انزلی برای احیا وجود دارد.

*تغییر رفتار رودخانه سفیدرود

مدیرکل محیط زیست گیلان نیز عرصه رفتار سفیدرود با دیگر رودخانه ها را بسیار متفاوت خواند و گفت: سفیدرود در سال های گذشته به طرف شرق حرکت کرده است.

امیر عبدوس، صنوبرکاری در حاشیه سفیدرود را بهترین روش تثبیت این رودخانه عنوان کرد و افزود: ساماندهی حریم سفیدرود از تصرف آن توسط اشخاص حقیقی و حقوقی جلوگیری می کند.

وی با تصریح بر اینکه تمام کاربری های کشاورزی و خدماتی رده بندی شده و فعالیت های گروه کشاورزی مانند پرورش ماهی سازگار با محیط زیست است، خواستار فعالیت های سازگار با محیط زیست در حاشیه سفیدرود شد.

عبدوس با اشاره گسترده شدن بستر سفیدرود به دلیل برداشت بی رویه شن وماسه، تصریح کرد: مدل ویژه ای باید برای سفیدرود اجرا شود.

*بستر رودخانه سفیدرود طغیان گر است

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان نیز اظهار کرد: بستر حریم رودخانه سفیدرود طغیان گر است و باید حریم این رودخانه مشخص شود.

رحمت الله رحمانی متولی حریم و بستر سفیدرود را شرکت آب منطقه ای گیلان اعلام کرد و یادآور شد: شرکت مذکور درباره واگذاری حریم سفیدرود به دیگران تصمیم گیری می کند.

*پسروی ۸۰ سانتی متری آب دریای خزر در ۱۷ سال گذشته

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای گیلان نیز از پسروی ۸۰ سانتی متر آب دریای خزر در ۱۷ سال گذشته خبر داد و گفت: آب دریای خزر دوران پسروی خود را می گذراند و این امر باید در احداث تاسیسات مد نظر باشد.

سیف الله آقابیگی با بیان اینکه وزارت نیرو موظف شده نقشه های حد بستر حریم تالاب انزلی را تهیه کند، تصریح کرد: نقشه های حد بستر تالاب انزلی تهیه شده و باید به تصویب برسد.

وی ایجاد استخر پرورش ماهی و کشت صنوبر و بامبو را بیشترین کاربری حریم تالاب انزلی دانست و بیان کرد: استقرار کاربری های سازگار با محیط زیست در حریم مذکور بلا مانع است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای گیلان بر کاربری های حریم تالاب انزلی سازگار با محیط زیست تأکید کرد و یادآور شد: امکان استقرار تمام کاربری های سازگار با محیط زیست در حریم تالاب انزلی وجود دارد.

وی وزارت نیرو را مشخص کننده حریم بستر یا مسیل رودخانه دانست و اظهار کرد: سال ۹۰ نقشه سفیدرود تهیه شد و با نقشه های سال ۷۲ تطبیق داده شده و حریم و بستر قطعی سفیدرود مشخص شده است.

آقابیگی با اشاره به اراضی متروک رودخانه سفیدرود متذکر شد: قانون تعیین حریم و بستر مقرر می کند که با ایجاد دیواره سازی و حفاظت از اراضی مازاد می توان زمین استحصال شده را به صورت اجاره واگذار کرد.

وی با بیان اینکه بهره برداران پس از دیواره سازی می توانند از حریم سفیدرود استفاده کنند، تصریح کرد: طبق نقشه های موجود اشخاص حقیقی و حقوقی با انجام دیواره سازی می توانند زمین های حریم سفیدرود را از طریق اجاره در اختیار داشته باشند.

*مصرف بهینه از بحران آب جلوگیری می کند

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی گیلان نیز با اشاره به فرا رسیدن روز جهانی آب و هفته صرفه جویی در مصرف آب، اظهار کرد: روز جهانی آب برای نخستین بار در سال ۱۹۹۲ در بیست و یکمین کنفرانس محیط زیست و توسعه سازمان ملل در شهر ریودوژانیروی برزیل به صورت رسمی مطرح شد.

محمدعلی فرامینی افزود: در این کنفرانس از تمام کشورها خواسته شده تا به منظور اجرای بیانیه ۲۱ سازمان ملل، این روز را به عنوان روز ترویج و آگاه سازی مردم درباره آب اختصاص دهند و از طریق پخش و اشاعه نشریات و برگزاری کنفرانس ها، سمینارها و نمایشگاه ها در گرامیداشت آن بکوشند.

این مسئول با بیان اینکه از سال ۱۹۹۳ هر سال یک شعار جدید درباره مسائل حیاتی و حساس آن زمان برگزیده می شود، اذعان کرد: فعالیت های جامعه برپایه این شعارها شکل می گیرد که این امر نشان دهنده اهمیت آب در نزد سازمان های بین المللی است.

وی به اهمیت مصرف اشاره کرد و یادآور شد: مصرف صحیح آب از هدر رفت آن جلوگیری می کند.

*صرفه جویی جایگزین کمبود آب می شود

فرامینی صرفه جویی در مصرف آب را جایگزین خوبی در کمبود آن دانست و گفت: مدیریت مصرف با هدف کنترل و کاهش مصارف غیرضروری از برنامه های مهم شرکت آبفار است.

این مسئول با تصریح بر اینکه باید به دنبال تغییر رفتار مصرف کنندگان باشیم، اذعان کرد: آگاه سازی مردم و ترویج فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب بخشی مربوط به ایجاد انگیزه و وجود وسایل و امکاناتی است که اهداف را تحقق می بخشند.

وی نقش رسانه ها را در نهادینه کردن فرهنگ صرفه جویی آب در سطح جامعه انکار ناپذیر خواند و یادآور شد: رسانه ها نقش مهمی در هدایت افکار عمومی به طرف بهینه سازی و صرفه جویی در مصرف آب دارند.

فرامینی درباره اهمیت جایگاه آب در حفظ تعادل محیط زیست، خاطرنشان کرد: آب حیاتی ترین ماده مورد نیاز موجودات روی زمین است که نقشی اساسی در زندگی آنها ایفا می کند.

وی، آب و خاک و هوا را سه جزء عمده محیط زیست انسانی از نگاه جهانی ذکر کرد و افزود: هرگونه آلودگی آنها، آلودگی محیط زیست را به دنبال دارد.

به گفته مدیر عامل آبفار گیلان، رشد روز افزون جمعیت، افزایش تقاضا برای مواد غذایی و دیگر نیازمندی های بشر، توسعه صنعت گردشگری و گسترش پدیده شهرنشینی و… از جمله عوامل تهدید کننده سلامتی و حیات موجودات زنده به ویژه انسان است.

*سهم سرانه اراضی قابل بهره برداری در حال کاهش است

وی با بیان اینکه سهم سرانه اراضی قابل بهره برداری در حال کاهش است، خاطرنشان کرد: ورود انواع آلاینده ها به محیط زیست روندی صعودی و هشدار دهنده دارد.

فرامینی، بروز سرطان ها، سکته های قلبی و مغزی، افزایش مرگ و میرهای ناگهانی، اختلالات ژنتیکی و روحی و روانی، افسردگی ها و… را از جمله پیامدهای آلودگی محیط زیست برشمرد.

وی با اشاره به اینکه این آلاینده ها زنگ های خطر را برای بشر به صدا در آورده اند، یادآور شد: پیشگیری از آلودگی ها نیازمند عزم ملی و فراگیر است.

مدیر عامل آبفار گیلان نقش منابع آبی در بهبود وضع اقتصادی و استاندارد زندگی مردم را بسیار تاثیرگذار خواند و گفت: هنوز در دنیا کشاورزی با ۶۵ درصد بالاترین مصرف کننده آب است.

وی، صنعت و مصارف خانگی، تجاری و فعالیت های دیگر شهری را در رده های بعدی بالاترین مصرف کننده آب عنوان کرد.

فرامینی با اشاره به اینکه تقریباً امروزه از هر سه نفری که در جهان سوم زندگی می کنند یک نفر دسترسی روزانه به آب مطمئن و کافی ندارد، افزود: به نظر می رسد کمبود آب در بعضی مناطق کشاورزی یا شهرنشین سلامت اقتصاد دنیا را به مخاطره می اندازد.

این مسئول، گرم شدن کلی هوای دنیا در اثر گازهای گلخانه ای را موجب تغییر بارندگی در دنیا ذکر کرد و یادآور شد: امروزه حفظ تعادل آبی کار چندان ساده ای نیست.

وی اذعان کرد: به سختی می توان از منابع آبی استفاده کرد حتی اگر در حفظ سه اصل عمده یعنی کارایی در مصرف، یکنواختی در توزیع و حفظ تعادل اکولوژیکی نیز تلاش شود.

*۶۰ درصد منابع آبی دنیا در اختیار ۹ کشور

فرامینی با تصریح بر اینکه شواهد زیادی در دنیا وجود دارد که نشان دهنده توزیع ناعادلانه آب است، خاطرنشان کرد: ۹ کشور دنیا ۶۰ درصد منابع آبی را در اختیار دارند که نخستین آن برزیل است.

وی تغییر مصرف آب و مدیریت آن را در جلوگیری از بحران آب مهم دانست و تصریح کرد: صرفه جویی در مصرف آب جلوی بحران کم آبی را می گیرد.