«امام زمان» به چه معناست

به گزارش پارس به نقل از فارس، یکی از سؤالات درباره حضرت مهدی (عج) این است که امام زمان یعنی چه؟

مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم، به این سؤال پاسخ گفته است.

کلمه « امام» یعنی پیشوا. کلمه « پیشوا» در فارسی، درست ترجمه تحت اللفظی کلمه « امام» است در عربی.

خود کلمه امام یا پیشوا مفهوم مقدسی ندارد. پیشوا یعنی کسی که پیشرو است و عده ای تابع و پیرو او هستند اعم از آن که پیشوا عادل و هدایت کننده و راه یافته باشد، یا باطل و ستمگر و گمراه باشد. (۱)

قرآن کریم هم کلمه امام را در هر دو مورد به کار برده است. در یک جا می فرماید: « و جعلناهم ائمة یهدون بامرنا» (۲) ما آنها را پیشوایان قرار دادیم که هدایت به امر ما می کنند.

و در جای دیگر می فرماید: « ائمة یدعون الی النار» (۳) امامانی که به سوی آتش دعوت می کنند.

بنابراین امام از جهت لفظ از حیث لغت به معنای پیشوا و رهبر است اعم از اینکه پیشوای حق باشد یا رهبر باطل، و امام زمان یعنی پیشوای زمان خودش و رهبر جامعه و مردم عصرش.

اما امام از نظر اصطلاح، و امام زمان از منظر عرف مسلمانان و به ویژه شیعیان، مفهوم بسی گسترده تر بوده و دارای حدود بیشتر از آنچه که در لغت گفته می شود می باشد و شاید تعریف جامع و کاملی که اصطلاحا می توان از امام کرد این است که امام پیشوایی است که دارای: « … ولایتی است الهی بر مردم از جانب پروردگار متعال که جامع تمام شئون دین و دنیا است همراه با علم و دانش به تمام احکام الهی و تفسیر آن، اضافه بر آن، امام مسئول تربیت ظاهری و باطنی انسان ها است، همراه با عصمت از خطا و گناهان به تأیید الهی» . (۴)

بر اساس این تعریف امام زمان یعنی کسی که به غیر از نبوت، در جمیع شئون دیگر جانشین پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می باشد.

یعنی هم رهبری سیاسی اجتماع را بر عهده دارد و هم دارای مقام مرجعیت دینی جامعه است و هم ولایت الهی در دو بعد تکوین و تشریع بر جهان دارد و امام زمان یعنی پیشوای هر عصر و زمان که دارای این اوصاف و ویژگی ها باشد و واجد چنین خصوصیات و امتیازات است، اگر چه ممکن است در ظاهر و بخاطر موانعی در برخی از اعصار مانند زمان غیبت بعضی از این شئون فعلیت و تحقق ظاهری نداشته باشد اما شخصیت و کسی که دارای چنین ویژگی ها و استعداد و منصبی است، امام زمان محسوب می شود و در عصر حاضر « امام زمان» بر حضرت مهدی فرزند امام حسن عسکری علیه السلام اطلاق می شود که در سال ۲۵۵ قمری در سامرا متولد شده و در سال ۲۶۰ ق از انظار مردم غائب گردید و روزی به اراده خداوند جهت اقامه عدل و قسط ظهور خواهد نمود.

پاورقی

۱. مطهری، مرتضی، امامت و رهبری، قم، انتشارات صدرا، ۱۳۶۵ش، ص۴۶.

۲. انبیاء: ۷۳.

۳. قصص: ۴۱.

۴. مکارم شیرازی، ناصر، امامت، ص۱۹، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۸۵ش.